Breda en zijn verleden

De toren van Breda in januari 2005 met op de voorgrond 'het gat van Beeker en Wetselaar' aan de Grote Markt, dat is ontstaan door het afbranden van het gelijknamige pand.

Boek over de oorlog

Een Amerikaanse van Bredase komaf schreef in het Engels over de oorlog in haar geboortestad. Zie de boekenrubriek van hhBest.

Henri t'Sas (1877-1966)

Op 24 januari 2005 hield Guido t'Sas ter versiering van de jaarvergadering, een lezing over zijn vader, Henri t'Sas, voor de Bredase Stadssociëteit De Gouden Cirkel.

De lezing is compleet online gezet en bestaat uit drie delen:

1. Henri t'Sas, een getuige van de negentiende eeuw (levensschets)

2. De Bredase verhalen van Henri t'Sas, met specimen

3. De theaterkunst van Henri t'Sas, met fragment uit zijn toneelstuk De Vuurwolf

Het blijspel Vluchtelingen van Henri t'Sas is als historisch document compleet online gezet door de tweetalige website De Erfenis van de Groote Oorlog.

In 1986 wijdde Guido t'Sas deze column aan een geschilderd portret van zijn vader.

De lezing in pdf-formaat staat als één gezipt bestand van ca. 0,5 MB bij de downloads.

Twee uit één ei, laatste artikel van Henri t'Sas in de serie Bredase Volkstypen (1953)

Punch en boterletter nostalgisch decemberverhaal

De schilder Jan Strube (1892-1985)

en zijn betekenis voor Brabant.

Han t'Sas speelde hoofdrol in theater krijgsgevangenkamp

Han t'Sas, oudste zoon van de bekende Bredase theaterman Henri t'Sas, speelde een hoofdrol in het theater van het krijgsgevangenkamp. Hij had een prominente plaats op een tentoonstelling in het Theaterinstituut Nederland.

Meer

Portret

Ik trek teveel op de manier van een ex-sigarettenkoker aan een wilde havana. Achter mij hoor ik het doodsgereutel van het zojuist afgezette koffiezetapparaat. Ze zeggen dat verslavingen dikwijls het gevolg zijn van frustraties.

Alsof het zo vooraf geregeld is, bevindt de vaste plek waarop ik dit soort regels op een Liquid Cristal Display laat verschijnen, zich tegenover een olieverfportret van mijn vader. De broodschrijver-kunstenaar. Volgens de gangbare opvatting is dat een contradictio in terminis. Maar ik houd het erop, dat hij zich door het schrijven op contract de onafhankelijkheid verwierf om datgene te kunnen doen, waartoe zijn talenten hem riepen.

Hij was al over de dertig toen hij zijn baantje van handelsreiziger in suikerwerken als een vuile vaatdoek van zich afwierp om in de stijl van zijn tijd de muze aan zijn hart te drukken. Zij die mijn moeder zou worden volstond niet met af en toe de plaats van die muze in te nemen. In een Amsterdams pension borduurde zij voor haar Bredase dichter op een zijden lap in wijnrode gotische letters de Zeeuwse wapenspreuk, die hij tot de zijne had gemaakt: Luctor et emergo, Ik worstel en kom boven.

De zijde is verteerd; ik bewaar de letters in het vaste vertrouwen dat ooit iemand over de vereiste genegenheid zal beschikken om die van een nieuwe ondergrond te voorzien.

Het portret is gemaakt door de Bredase schilderes Fie van Dael. Nog eens kijken: uit de datering valt af te leiden dat hij toen 83 was. Sommigen vinden dat het niet lijkt. Als het dan moet, wil ik de minpunten best noemen. De ogen staan iets te dicht bij elkaar, wat te maken heeft met een te smal uitgevallen neuswortel. In tegenstelling tot de werkelijkheid, heeft hij puntige oren. Toch herinner ik me dat hij tevreden was over het resultaat. Hij had kijk op schilderkunst, maar bovendien moet hij gezien hebben, wat ik nu zie. Een man in de behaaglijke rust van de voltooiing. Het kromme pepke in de karakteristiek gevormde, linkervuist. De slanke, geaderde rechterhand, rust in de schoot. De tors schuin, als in beweging. De vorm van het hoofd met het recente werk van de dorpskapper (niet te vaak, niet te duur!) is volmaakt. De woordspeelse causeur zittend tegenover een charmante, schilderende architectenvrouw. De eeuwige jeune premier met de ijdelheid die daar bij hoort. Hoogst actief. . 'Ha ha, ik ben er nog.' En dan die kleren. Het vlinderstrikje met klemmetjes. Makkelijk en toch heer. Het grijze, ribfluwelen jasje. De zakdoek, waarmee hij soms de ooit door ziekte geplaagde ogen moest deppen, als 'n soort pochet. Het onveranderlijk witte overhemd. Gekleurd was per definitie minderwaardig. De lichtval in het tuinatelier heeft over alles een groen waas gelegd. Alle vermakelijke sessies, nodig voor het tot stand brengen van dit stuk, zijn erin weerspiegeld.

De beste foto kan dit niet evenaren. De lens mag dan perfect het moment registreren, een goed geschilderd portret, althans dit portret laat ons de totale mens zien. Over het leven zei hij: Alles is komedie. Dat is het. De schilderes heeft het, zo niet gehoord, dan toch haarscherp gezien. Haar product is een samensmelting van beeldende kunst en theater.

© Brabants Dagblad/Guido t'Sas 16.12.1986

Ginneken

Het dorp Ginneken is sinds 1943 een wijk van Breda en heeft veel van zijn eigenheid bewaard. Guido t'Sas, die daar in 1934 is geboren, komt er regelmatig en schrijft er dan wel eens over. Bekijk dit egoscript maar eens.

Guido maakte in Ginneken Wereldoorlog 2 en de bevrijding mee. Hij probeerde daarover een jeugdboek te schrijven: Generaal Stijfnek Delen daaruit zijn ook op deze site te vinden.

Geschiedenis van een Ginnekens miniatuurtheater

Mijn zomer van 1947

Herinnering aan een broer

11.02.05 10:07
Vandaag, een jaar geleden, overleed mijn twee jaar jongere broer Ed.

Eddie t'Sas was een dichter. We plaatsen een geestig gedicht, dat typerend is voor een Nederlander die meer dan 30 jaar in Frankrijk heeft gewoond.

Gouden arm geboden voor
exemplaar van albast

30.09.04 9:40
In de Grote of Onze Lieve Vrouwekerk van Breda is de Prinsenkapel met grafmonumenten van de Oranje-Nassaus (dit was hun begraafplaats tot de moord op Willem I) gerestaureerd. Het meest opvallende monument daar is dat van Engelbrecht II (1475-1504) en zijn vrouw. Ze liggen daar onder een baldakijn, waarop wapenuitrustingstukken, geschraagd door vier romeins uitgedoste soldaten. De beelden zijn van het enigszins doorschijnende albast. Dit monument is wereldberoemd. Waar hij het vandaan had, weet ik niet, noch dat ik mij enig détail herinner, maar mijn vader (Breda, 1877-1966) vertelde dat 'de Engelsen een arm van goud hebben geboden voor een albasten arm van een van de beelden'.
Een uitgebreid artikel over dit grafmonument staat op de website Ginneken-Dorp