Column

Wie is Ferd Op de Coul?

hhBest

Ros weg

Enkele ogenblikken in zijn relaas moest hij even slikken. Niet om te pauzeren, want dat ligt niet in zijn aard, maar om
zijn ontwapenende emoties te bedwingen, zo kon de luisteraar ervaren. Op zo’n kwetsbaar moment in een kwetsbaar mensenleven is het medium radio een prachtige, humane maar ook meedogenloze gids, want daar en dan zijn camera’s slechts vermaledijde gluurmachines.

Martin Ros in zijn laatste boekbespreking, op zaterdagmorgen bij de Tros, na een paar decennia bedankt of afgedankt, maar wat zullen we hem missen, die bezeten en gedreven boekbespreker die van zijn gulle hart geen moordkuil maakte en, scherp van geest en rad van tong, korte metten maakte met omslachtige analyses, wijdlopige of anderszins wetenschappelijke beschouwingen waarmee genuanceerde bevindingen worden omgebogen tot vermoeiend leesbare kolommen grijze krantentekst die per definitie voor radio totaal onbruikbaar is. Onder schrijvende recensenten van dat soort uitgesponnen boekbesprekingen had Ros slechts een handjevol gerenommeerde tegenspelers in zijn vak, zoals Kees Fens en Jan Blokker.

Martin Ros is een radioman par excellence, die zich nooit liet meeslepen door het medium maar altijd door de boeken die hem noopten tot emotionele maar gedegen kwalificaties in een razend tempo, steeds onnavolgbaar knap door de wijze waarop hij compact en compleet, liet weten waarover hij het had, waar zijn boeken over gingen. En ik wil met dit stukje graag een eresaluut brengen aan deze bezeten en gedreven boekbespreker, die van zijn laatste uitzending een geladen, hartstochtelijke liefdes-ode maakt aan enkele der grootste meesterwerken van zijn enorme, binnen zijn hersenpan als in onuitputtelijke gigabytes opgeslagen lliteratuurkennis en belezenheid: zijn liefde voor meesterwerken van Kafka, Mann en Malaparte, van Dostojefsky, maar ook voor onze Conny Palmen, met haar magistrale roman “Lucifer”..

Wat een blunder van die Tros dat ze Martin Ros naar een andere zender laten overlopen. Mag ik hopen.

22.12.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

De Gordel van Smaragd

Het heette De Gordel van Smaragd. Met als allermooiste edelsteen het eiland Bali. Nu is die voormalige smaragdgordel, zoals Multatuli de Indonesische archipel koesterend-poëtisch heeft beschreven, min of meer in een smookgordel veranderd, al geniet Bali natuurlijk nog wel enige landschappelijke en culturele kwaliteiten om de toeristenstroom in fors tempo op te krikken.  Als de wandelende bommen zich ten minste gedeisd houden.   

Op datzelfde Bali, waar vermoedelijk nog geen desastreuse houtkap plaats vindt, zoals op Borneo, Celebes en Sumatra – ik gebruik gemakshalve maar de koloniale namen – daar op Bali wordt nu de derde of vierde Internationale Klimaatsconferentie gehouden. Bezorgde bewindslieden met het klimaat in hun portefeuilles en legioenen ambtenaren in hun kielzog, buigen zich op dat mooie groene eiland over de grote problemen van de wereldwijde klimatologische koortsthermometers die jaar in jaar uit enkele graden schijnen op te lopen, als we de somberste collega’s van ome Erwin tenminste mogen geloven.

Wat ik nu zo gek vind van die conferentie, is dat je er nauwelijks iets over te horen krijgt in de media, terwijl je toch mag veronderstellen dat diezelfde media wel en masse in de wandelgangen rond de beraadslagingen op de loer liggen. Om het hot news van de radicale bekering en totale ommezwaai van bijvoorbeeld China, India en de Verenigde Staten, “onze” grootste vervuilers, als de wiedeweerga over de inmiddels danig aangetaste aardkloot te verspreiden.

Vergeet het maar weer. Ook deze klimaatbesprekingen lopen uit op een regelrechte farce van goede voornemens en vage beloften die op lange termijn wellicht ten dele in vervulling en.. vervuiling zullen gaan. Daarom hoor je ook niks over dat kostbare uitje naar Bali van die ministers en ambtenaren. Intussen gaat op die andere Indonesische eilanden de houtkap “gewoon” door.  

07.12.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

De VOC-mentaliteit is overal

Niet alleen in Nederland wordt rudimentair natuurgebied steeds meer bedreigd en aangetast door slopende virus-ziekten als kapitaalbejag en economische expansie, want heilige koeien als werkgelegenheid, gunstig investeringsklimaat en desnoods nog een toetje VOC-mentaliteit, krijgen allerwege voorrang en topprioriteit. Niet alleen hier, maar de Schotten kunnen er nu ook van meepraten, zo meldt de Londense Volkskrant-correspondent.

Je hebt daar prachtig duingebied ten noorden van Aberdeen, waar nu de roemruchte Amerikaanse multimiljardair Donald Trump, zijn begerige blik op heeft gericht. Deze parvenu met een eigen Boeing waar hij zijn naam in giga gouden letters op liet plakken, blijkt een kennelijk financieel onverzadigbaar type, want hij wil dat duingebied met een zeldzame flora en fauna, veranderen in een groot golfbanenprojekt, met twee terreinen, een hotel met 450 kamers, 500 woningen en 950 vakantie-appartementen. De Amerikaanse geldschieter wil daar best 1,5 miljard euro tegenaan gooien: in drie dagen terugverdiend in de olie- en andere nerinkjes van dien aard.

Die sluwe multimiljardair heeft goed in de gaten dat ongeveer de hele westerse beschaving tegenwoordig wordt opgefokt door een nieuwe golfoorlog: je telt immers niet meer mee als je niet van tijd tot tijd tracht met een welgemikte slag een balletje in een ver gelegen hole te deponeren. Goed voor je sociale contacten, voor het zaken doen, zo heet het en het zou nog gezond zijn ook, want je blijft in beweging, al lopen de meningen ook daaromtrent uiteen.

Ook in ons land zijn drijvende krachten achter het uitbreiden van golfcapaciteit voor captains of industry en
boven-modale inkomengenieters steeds hardnekkiger in de weer. Die golflobby roert ook hier, dichtbij huis, in bestuurlijke Kempische potjes. Tsja, die welvaart…Als bestuurders geen zoete broodjes bakken voor airport- of andere projektontwikkelaars, dan kunnen golfbanen de economische tekorten immers keurig vullen?

En ecologische tekorten dan? Ach, gezeur en gezever van milieu-fanatici…Daar In Aberdeen hield de raadsvoorzitter, Martin Ford, de boot af en stemde tegen de bejubelde aantasting van de duinen in zijn regio. Weg “Trump International Golf Links Schotland?” Mooi niet dus, want de Schotse premier, Alex Salmond, ook een man met een soort VOC-mentaliteit, vond zo’n jaarlijks goudschip met tientallen miljoenen euro’s en ook al die werkgelegenheid primair een staaltje nationaal belang van wat heb ik jou-daar. Trump had de lokale overheden gechanteerd want gedreigd anders zijn heil elders te zoeken. En zo zal een stuk uniek Schots duingebied worden opgeslokt door GOLF.

06.12.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Dodelijke reportages

Minister Eimert van Middelkoop glimt nu van trots, want onze mannen en vrouwen kunnen langer in
het gevaarlijke zuiden van Afghanistan blijven doorwerken aan de wederopbouw van dit land en het herstel van sociale, economische en met name voor leven en welzijn noodzakelijke voorzieningen als hygiene, medische zorg, onderwijs. De minister ziet zelfs aanzienlijke vorderingen in het realiseren van die humane doelstellingen in Uruzgan.
Dat valt dus allemaal best mee en zou dus alleszins te prijzen zijn, ware het niet dat Uruzgan een provincie is, waar
dat Talibaanse addergebroed kennelijk onuitroeibaar is en niet van wijken weet.

Wie via de media de verhalen hoort van onze onversaagde militairen ter plekke, krijgt vrijwel uitsluitend meldingen over voortdurende, zelfs toenemende gevechtshandelingen, waarin deze jongens en meiden worden betrokken en over steeds ingrijpender maatregelen tegen de uitdijende onveiligheid, de vijandelijke infiltraties, berm-mijnen en weet ik wat al niet. Van die wederopbouw en herstelwerkzaamheden komt, zeggen de militairen zelf, helaas dus maar bitter weinig terecht.

En dan heb ik het nog niet eens over de Nederlandse militairen die de laatste jaren zijn omgekomen dan wel
ernstig gewond geraakt bij vuurcontacten met Taliban-krijgers. Van Middelkoop en coalitie-collega Koenders
houden, zo lijkt het, de moed er volmondig in. Wat Eimert betreft, ongetwijfeld gesterkt door de Here, maar of
die er ook zo over denkt, is nog maar zeer de vraag.

Want er is nòg iets, waar onze stuurlui aan de Haagse wal kennelijk nooit bij stilstaan: Behalve soldaten, sneuvelen er ook steeds meer journalisten in Irak, Afghanistan en andere oorlogsgebieden. Daar publiceert het INSI, het International News Safety Institute, verontrustende cijfers over.

Tot eind vorige maand zijn 171 binnen- en buitenlandse journalisten, fotografen/cameralieden en journalistieke technici in oorlogsgebieden om het leven gekomen, bij het uitoefenen van hun taken. Het hoogste aantal sinds tien jaar! Niet alleen in Irak en Afghanistan overigens, maar ook op Sri Lanka, in Mexico, India en op de Filippijnen. Dodelijk getroffen, zelfs vermoord of verongelukt. Het INSI noemt dit aflopende jaar wat dit betreft een “absoluut dieptepunt” als gevolg van gebrek aan veiligheids- en andere voorzorgsmaatregelen voor journalisten in frontsituaties. Het instituut doet een klemmend beroep op de VN en op de aan NAVO-operaties deelnemende landen en de internationale journalisten-organisaties.

Hoe lang zal het duren voor een Nederlandse collega wordt geofferd aan zo’n wederop-bouw-operatie of hoe je het
ook noemen wilt?

01.12.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Zeedampen

Dag-in dag-uit, putten onze veel zowel geprezen als verguisde media in advertentiepagina’s of via talloze commerciële kanalen en spotjes, zich uit om ons te overtuigen van de noodzaak er weer eens op uit te gaan, een reisje boeken in binnen- of buitenland, per spoor, per vliegtuig, in je eigen auto, per bus of met de boot. Keus te over, je kunt boeken voor een leuke stedentrip, met of zonder hotel, of met zo’n spotprijsvlucht van tot voor kort onbekende vliegfirma’s die zich als paddenstoelen in het herfstbos, onbekommerd nestelen bij luchthavens die tot voor kort trouwens ook niet zoveel voorstelden. Bij provinciesteden als Eindhoven, Dortmund of Maastricht. Makkelijk toch? Hoef je niet zo vaak naar Schiphol, behalve voor reizen naar de verste uithoeken van Europa of de rest van onze aardkloot.

Ik denk wel eens als ik weer door zulke aanlokkelijke, bijna kostenloze reis-programma’s zit te slalommen: 'Je bent weer leuk bezig met globaliseren'. Onzin natuurlijk, want globaliseren heeft andere, veel ingrijpender dimensies dan jouw voorgenomen uitstapje naar Sevilla of Stavanger. En nu ik ook weer eens wat verder van huis geweest ben, om te zien hoe die Chinezen, en dat zijn er nogal wat, aan het globaliseren zijn, blijf ik voorlopig toch maar liever in de buurt, al kan dat best Berlijn zijn, Budapest of Vilnius.

Maar hoe? Het afwegen van de voor- en nadelen van al onze transport-multiple choices is in herhalingen vallen. Per saldo telt tegenwoordig niet alleen je budget, maar moet je ook alert blijven op het milieu. Daar heb je Al Gore niet voor nodig, denk ik dan. Biedt dan een cruise nog soelaas? Die worden immers ook steeds goedkoper, al blijven ze soms ook wat dichter bij huis, nu en dan. Nee dus.

Want volgens de BBC heeft de International Maritime Organisation (IMO) becijferd dat de ca 90.000 (!) schepen op onze oceanen jaarlijks dubbel zoveel Co2 de lucht in pompen plus vele tonnen zwaveldampen, als –nota bene - alle jaarlijks opstijgende vliegtuigen bij elkaar! Mooie opsteker, toch, voor KLM, Transavia, Ryanair of Schiphol.
'Got ter mar an ston', zou collega Jasper zeggen. Niks cruises dus. Dan maar naar de Noorse fjorden of Malta via National Geographic of Discovery-tievie.

22.10.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Democratie 2

’Wat een land, wat een land, waar dat allemaal maar kan!' Welke humorist destijds ook weer dit fraaie lied te berde bracht, weet ik niet meer zo, ik denk Wim Kan, maar die regel laat me even niet los. Want er is in deze week van de zogenaamde democratie een heleboel overhoop gehaald in deze samenleving. Mediamakers rollebollen over elkaar heen in blinde ijver om maar zoveel mogelijk nonsensikale populistische pulp als ïnfotainment aan het kijk- en luistervolk te kunnen slijten, waarbij het jolige duo Pauw en Witteman tijdens zijn zoveelste dieptepuntsessie zelf driftig meeapplaudiseerde. Een van de gasten, prof. dr Maarten van Rossum, een terecht om zijn eigenzinnige en vaak cynische kijk op mens en samenleving vaak op teevee genode gast, werd abrupt in een boeiende, door scherpe observatie en relativeringsvermogen getoonzette uiteenzetting afgekapt. Omdat: het is echt wáár, jawel hoor: een kennelijk bij wedstrijd door het kijk- en luistervolk verkozen nieuw Nederlands 'volkslied' moest worden gezongen door een in wit en oranje uitgedost gezelschap dat dit stuk wansmaak op lamentabele, bijeengesprokkelde teksten en een dreinerig Jordaanachtige deun ten gehore bracht. Dit volkslied bleek een schepping van de volkszanger Frans Bauer, van wie nog steeds niet duidelijk is waarom hij als zodanig al tijden lang met dit soort abjecte vulgaire jengelliederen lijstaanvoerder is en zijn zakken vult.

Over lijstaanvoerders gesproken: die malle vertoning in Utrecht, waar één van twee PvdA-ers kon worden gekozen tot burgemeester, werd eveneens in den brede uitgemolken. Laten die Utrechters maar blij zijn dat Aleid Wolfsen door dat handjevol stemmende kiezers werd bevoorkeurd, want als zo’n Henk Westbroek het daar voor het zeggen had gekregen, dan zou ik niet graag, als dat zou moeten, voor de toekomst van de aloude Domstad kunnen instaan…

Maar er was nog meer: eindeloos gesouwel over die door het kabinet nota bene goedgekeurde toespraak van Maxima over de al dan niet bestaande Nederlanders, voorts dat gelamenteer over de beveiligingskosten van Ayaan Hirschi Ali, en meteen ook maar even nog die nog niet bewezen moord op een gewezen vastgoed-advocaat. Erger nog is het verhaal van klokkenluider Ad Bos, die als dank voor enorme het vaderland bewezen diensten, nog steeds door het OM wordt achtervolgd en als gevolg van zijn voor het land gigantische besparingen zijn zelfgebouwde huis moest verkopen en nu moet wonen in een veel te krappe camper…

Nog even dit –last but not least- Minister Hirsch Ballin van justitie zit kennelijk niet erg in de sores over een cocaïnedossier dat een Turkse tolk, ook een soort klokkenluider, heeft geopenbaard. Gewoon ontkennen in de Tweede Kamer, dan wordt de kwestie vanzelf opgelost, zal ie denken, Misschien alleen wat later dan in deze Week van de Democratie…

11.10.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Democratie

We schijnen midden in de “Week van de Democratie” te zitten en het enige nut van een dergelijke, goeddeels nutteloze dus overbodige “viering” is dat je eens even nadenkt over wat democratie eigenlijk is, kan zijn of zou moeten zijn. Welnu, dan zijn we gauw klaar. Omdat ik denk dat democratie in de ware, essentiele betekenis van dat begrip, een illusie is. Prinses Máxima beweerde dat er geen Nederlanders bestaan. En ik durf beweren dat democratie evenmin bestaat.

We moeten het doen met een mager aftreksel van democratisch veronderstelde ideëen, beginselen, spelregels en instellingen. We blaten met alle schapen mee die hoog opgeven van onze democratische vrijheden, onze multiculturele samenleving ook al wil die per definitie van geen kanten deugen, van onze vrije pers en vrijheid van meningsuiting. Ook begrippen als eerlijke verdeling van inkomens, de hoge standaard van onze sociale voorzieningen en van Nederland als rechtsstaat worden in alle mogelijke toonaarden bejubeld als significante facetten van de democratie, maar wat komt er van terecht?

Eerder deze week gepubliceerde uitslagen van een representatieve enquete over allerlei aspecten van het “democratisch” georkestreerde regeringsbeleid geven een treurig en teleurstellend beeld te zien van hoe wij denken over onze democratie en haar functioneren. Uit die enquete moeten radikale conclusies worden getrokken, maar die gaan voor de zoveelste keer vervliegen in het onuitputtelijk arsenaal van goede bedoelingen.

Een alternatief voor ons lamlendig en ontoereikend soort democratie waar we nu dus over nadenken, is er niet. We zullen het er mee moeten doen, met een democratie waarin alarmerende rapporten van klokkenluiders over bij voorbeeld malafide topambtenaren op Justitie, stelselmatig worden ontkend en vernietigd. Of een “rechtstaat” waarin yupjuristen en topcriminelen elkaar fêteren op zwierige party’s, wat “ons kent ons” is het devies.
We zullen het moeten doen met mooie facades van een de facto falend democratisch bestel.

06.10.2007

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Het 2200 jaar oude terracottaleger van Xian

Terracottaleger

China wordt overstroomd door toeristen. Ik ken de cijfers niet, maar het is evident dat miljoenen nu besluiten het land te bezoeken, uit vrees dat er volgend jaar met die Olympische Spelen geen heen- of doorkomen aan is. Die invasie van toeristiek en natuurlijk ook economisch belanghebbenden stelt de overheid voor talrijke, soms onoplosbare problemen.

Vooral de internationale internetconnecties vormen bottlenecks van formaat, want u weet dat de Chinezen onderling met hun internet nog steeds aan drakonische censuurvoorwaarden onderworpen zijn. Wie iets verstuurt wat de elektronische snelweg-bewakers onwelgevallig is of eventueel voor ’s lands veiligheid riskant, kan rekenen op forse straffen, zoals zware celstraffen of geldboetes.

Dat de internetcensuur bepaald niet waterdicht is, blijkt uit recente Amerikaanse onderzoeken. Het censuursysteem blijkt slechts voor ongeveer 70 procent efficiënt te zijn en die andere 30 procent ontsnapt aan het netwerk van rigide speurneuzen achter hun firewall-computers.

Maar dat zal de toerist een zorg zijn. Die maakt zich drukker over de vermoeiende uitstapjes, zoals op de Grote Muur,
om maar iets te noemen. Heel inspannend voor oudere mannen als ik. De traptreden wisselen namelijk voortdurend van hoogte: nu eens twee, dan weer drie treden van ca. tien cm en dat is puffen geblazen. Maar het uitzicht is adembenemend, waar je ook staat.

Nog adembenemender is de sensatie van het immense Terracotta-leger, in gigantische hallen opgesteld bij de oude hoofdstad van de Zijderoute, Xían. Duizenden fiere krijgers, voetvolk en officieren en als zodanig in hun uniformen te
onderscheiden. Sinds 1987 staat dit archeologisch wereldwonder op de Unescolijst van wereldcultuurgoed.
Keizer Qin Shihuangdi (221-207 v.Chr) heeft een onderaardse stad laten bouwen waarin zijn (nog niet geopende) graf wordt bewaakt door dit terracottaleger. Manshoge, stramme figuren maar, uitzonderlijk, veelal voorzien van verschillende gelaats-expressies.

Ruim 700.000 slaven hebben meer dan 36 jaar aan de totstandkoming van dit leger, inclusief fantastische meerspannige strijdwagens met prachtige paarden, gewerkt. Het resultaat is verbijsterend en onvergetelijk. Ga dat zien, zou ik zeggen, het kan nu ook in Londen, waar een groot deel van deze prachtige oude soldaten uit Xian wordt geëxposeerd, al is dat natuurlijk niet zo imponerend als de werkelijkheid in Xian.

20|09|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Shanghai

Die OS zitten de Chinezen hoog

Enkele weken in Chinese metropolen en regionale centra zijn vanzelfsprekend ontoereikend voor gegronde conclusies of een gedegen waardeoordeel, maar je kunt wel ervaren dat dit subcontinent met soms meer dan haastige spoed en overmoed bezig is zichzelf in te halen. De globalisering gaat hier, tegen de verdrukking in, dagelijks in een
ongekend tempo en in 'grote sprongen voorwaarts', om de nog overal min of meer heimelijk verafgode Mao, te citeren.

De in 2008 te houden Olympische Spelen in Peking en omgeving zetten de ontwikkelingen, vooral de bouw-activiteiten onder nog heviger druk, want die prestigeslag moet China in één klap aan de top brengen.

Van sportprestige of van de wereldeconomie? Ik heb daar veel vragen bij; zoals over mensenrechten, bij voorbeeld. Hele oude, armoedige sloppenwijken gaan tegen de vlakte en de bewoners worden in haastig opgetrokken woonkazernes, ver buiten het zicht van de olympische helden en hun aanbidders, gedumpt. Maar daar staat dan weer een compleet nieuw systeem voor huren voor de laagste inkomens tegenover, waarbij kapitalen worden uitgetrokken voor de beveiliging van huizen en flats.

Een ander kwaadaardig symptoom van de Chinese samenleving is de miserabele reputatie van dit reuzenland op het gebied van milieuvervuiling. Daar is vanuit de nog steeds communistische regering in Peking ook een gigantisch ontwikkelingsprojekt voor opgezet, om in elk geval ruim voor de Olympische Spelen beginnen, de lucht- en water-vervuiling tot sterk gereduceerde proporties terug te brengen, onder meer door tijdelijk stilleggen van enkele zwaar milieu-belastende industrieën. Leidingwater is niet te drinken en overal zie je de mensen lopen met plastic flesjes drinkwater, die in enorme hoeveelheden in alle hoeken en winkelstraatjes voor luttele centen worden aangeboden. Bedelaars en arme oude vrouwtjes hebben een karige bijverdienste met het inzamelen van de lege plastic flesjes.

Intussen wordt elke avond op de tv met geweldige shows van waanzinnig perfecte akrobaten en athleten geanticipeerd op die vermaledijde Olympische Spelen en in grote steden zoals Peking, Hangchou en Shanghai zie je gigantische verlichte digitale kalenders waarop het aftellen per dag tot de openingsgala in 2008 kan worden afgelezen. Want die OS zitten de Chinezen hoog, dat is wel duidelijk.

18|09|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Chinese thee

Twee lieftallige Chinese studentes uit Nanking houden me staande in het mierenhoop-gewoel van Sjanghai. Net terug uit het schitterende museum in deze ruim 16 of 18 miljoen inwoners tellende havenmetropool. Zin om mee te gaan naar een thee-ceremonie? Why not? We wandelen gezellig keuvelend samen op, en de twee noemen deze ouwe Nederlandse toerist, hoe dan ook, een nice guy.

Dan een klein vertrekje in een mega-winkelcentrum. Fraai glanzend notenhouten meubilair en aan de andere kant verschijnt een dame van middelbare leeftijd die vriendelijk en voorkomend in glanzend zijden outfit het woord neemt. Mijn studentes vertalen haar Chinese teksten in prima engels en dan begint het ritueel van diverse theesoorten, geschonken uit terracotta potjes, in kopjes, kleiner dan een eierdopje. Ik proef diverse soorten groene thee en vind het meer een kwestie van aroma en geur dan smaak. Slechts de jasmijnthee prikkelt sterk de papillen. De ceremonie gaat gepaard met alle mogelijke wensen voor persoonlijke vrede, geluk, liefde en voorspoed. De vriendelijke gastvrouw biedt me tenslotte een serie fraai gelakte bussen thee te koop aan, maar ik houd het op de kosten van de ceremonie en vraag de meisjes of ze soms voor dit soort uitstapjes met toeristen uit verre polderlanden zijn ingehuurd. Ze ontkennen met goed gespeelde vriendelijke verontwaardiging en houden plichtsgetrouw een taxi voor me aan.

Godzijdank kan ik de chauffeur het hotelkaartje tonen, want hij spreekt geen woord over China’s ruim bemeten grenzen. Maar: grote bewondering voor de wijze waarop hij mij door de giga-heksenketel van het totaal chaotische verkeer van Sjanghai loost. Brede grijns na royale fooi. Reisgenoten halen opgelucht adem als ik in het hotel op het nippertje opdaag voor de trip “Sjanghai bij nacht” Alles in ’t nette, overigens…

09|08|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Pseudohelden

Kijk in de spiegel en je bent je eigen held: uniek onherhaalbaar, je eigen voorbeeld, je eigen leven. Iedereen is zijn of haar eigen held of heldin. Grote nationale helden hebben wij hier natuurlijk ook: die staan op hun standbeeld of minstens een voetstuk of ze liggen in een praalgraf van een monumentale kerk. Omdat ze iets hebben gepresteerd wat wij en al die talloze onbekende individuele helden in hun stoutste dromen nooit hebben kunnen bereiken. Op een grote vergissing en een miskenning van waarachtig en autentiek heldendom berust echter de tentoonstelling die in de Nieuwe Kerk in Amsterdam is ingericht en die kennelijk alleen bedoeld is om zoveel mogelijk publiek te trekken dat zich kan vergapen aan prominente Nederlanders of wat daarvoor doorgaat. Ze zijn door conservator Gijs van Ham in vitrines en op zuiltjes geplaatst.

Dat Michiel de Ruyterer bij is en Vadertje Willem Drees, dat spreekt vanzelf en voor mijn part Johan Cruyff, maar André Hazes, een jeugdige rapper of andere door de teevee permanent tot den treure opgeblazen afgoden: ook helden? Wat een armoe, als dan ook werkelijk geniale literaire muzikale medeburgers en beeldende kunstenaars uit heden en verleden, op voet van een soort gelijkheid met het alom gemanipuleerde heldendom, niet op deze expo gerangschikt zijn.

Dat Pim Fortuyn, voor velen als held beschouwd om zijn “gedachtengoed”, maar goeddeels ook vanwege de gruwelijke wijze, waarop zijn leven werd beëindigd, kan ik inkomen. Theo van Gogh, idem dito. Die was tenslotte een martelaar van de vrije meningsuiting en ook wat mij betreft, een held. Maar is zijn verre oud-oom Vincent, martelaar van de vrije expressie in de kunst, dat dan niet?
Onder de “helden” die in de Nieuwe Kerk door conservator Van Ham van een voetstuk zijn voorzien, zou ik gretig met een gietijzeren knots een staaltje eigentijdse beeldenstorm demonstreren, maar ja, ik ben helaas geen held.

09|08|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

China bij de tijd

Sinds jaren gaan de welvaartscijfers in China met sprongen voorwaarts. Als je de berichten van westerse waarnemers in dit subcontinent over die gigantische economische expansie leest, kun je je afvragen, tot welke dimensies die groei uiteindelijk zal leiden en wanneer de grenzen zullen zijn bereikt.

China is bij de tijd - nou ja, wat heet - en de triomfantelijke bekroning van die conclusie moeten de Olympische Spelen worden die in augustus 2008 worden geopend en waarvoor het aftellen inmiddels is gestart. De keerzijde van die gouden Olympische plak waarmee de wereld door Peking wordt beduveld en gemanipuleerd, zal ik waarschijnlijk ten dele aan den lijve ervaren als ik deze maand naar China ga. Dan moet ik mij voor wat betreft Peking, pardon Beijing, wapenen met een forse voorraad neus- en monddoekjes, want de megabouwerij in de hoofdstad zou volgens waarnemers vreselijke luchtvervuiling en dientengevolge ademhalingsstoornissen veroorzaken. Fijnstof uit de woestijnen, roetdeeltjes van miljoenen inferieure auto’s en de emissies van miserabele fabrieken maken het leven van de Pekingezen er dus bepaald niet beter op. Volgens deskundigen zal die klimaat-rampspoed een desastrueuse invloed hebben op de te verwachten Olympische prestaties van de aantredende atleten, volgend jaar, maar goed, dat willen ze zelf, zal ik maar zeggen.

Een ander groot probleem is volgens een Duitse correspondent in Peking, dat de eetgewoonten van de Chinezen momenteel drastische wijzingen ondergaan. De mihoen, de rijst, de vis en verse groenten maken steeds meer plaats voor de zegeningen van de Amerikaanse keuken: fastfood, dus MacDonalds. Gevolg: nu al loopt het aantal veel te dikke kinderen in de Chinese metropolen snel op naar de tienduizenden.

Ik moet mij haasten met die Chinatrip, anders kom ik te laat om daar nog eens behoorlijk Chinees te kunnen eten.

08|08|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Schützgas Schweiszgerät

Met de taal van onze oosterburen ben ik doorgaans redelijk vertrouwd, maar het apparaat dat mij via e-mail door een duitse leverancier werd aangeboden, kon ik met de beste wil van de wereld niet thuisbrengen. Wat is, in ’s Heren naam, een ”Schützgas Schweiszgerät?” De afbeelding bij het produkt, dat pak weg, 250 euro kost, maakt mij als volstrekt onnozele a-technofebeet, van geen kanten wijzer. Ik leg dus de vraag wat dit voor een ding mag zijn, aan de webmaster en de lezers voor. Ik dacht in eerste instantie aan een akku-oplader, maar die heeft niets met gas te maken, met zweetdruppeltjes misschien wel hier en daar, maar ja… En ”beschermgas”? Lijkt me nu ook niet bepaald een produkt van Shell of Esso, dat je als automobilist van tijd tot tijd moet bij-tanken. Een andere optie wellicht zou zijn dat het iets is voor de kampeerders onder ons..Misschien kun je met dit ding wel je gashouder bijvullen, maar ook deze mogelijkheid lijkt me onderworpen aan een hoge dosis onwaarschijnlijkheid. Is het dan iets voor de computer, soms? Of een apparaat waar doorgewinterde klusjesmannen mee uit de voeten kunnen? Of verpleegkundigen die per ambulance in ijltempo op weg zijn naar een spoedeisend ongeval?

02|08|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Vrijen in burka

Fundamentalistische aanhangers van Mohammed krijgen het steeds benauwder in hun leven. Je vrouw mag nooit meer zo’n griezel van een mannelijke westeuropese vrouwenarts consulteren, want stel je voor dat die medicijnman op grond van andere dan louter diagnostische motieven een vorsende blik naar of in de mysteriën van vaginale roerselen zal wagen. Er zijn grenzen, voor dezulken.

Of niet, soms?

Maar bij Allah, nee hoor! Het kan nog erger.

Volgens de Volkskrant, die het Amerikaanse tijdschrift Foreign Policy citeert, hebben geestelijke moslim-fundamentalisten een zeer origineel lijstje met de meest stompzinnige fatwa´s ofwel religieuze geboden, gepubliceerd. Een van die voorschriften is dat mannen en meiden niet geheel naakt elkaar mogen bejegenen tijdens het vrijen, want dan zijjn de gevolgen niet te overzien en moet hun huwelijk worden ontbonden. Dit gebod komt uit de koker van een zekere Rashad Hassan Khalil, voormalig decaan van de Al Abzar Universiteit te Cairo.

Talrijke progressief denkende moslims gingen tegen die absurde regelgeving de barricaden op, waarop de fatwah-commissie een compromis uit de fez toverde, waarin werd bepaald dat naakt vrijen weliswaar is toegestaan, maar alleen als de partners niet elkaars geslachtsdelen zouden bekijken. Over maatregelen na overtreding van deze bepalingen, werd de lezer in het ongewisse gelaten, maar als ik goed begrijp, doen Marokkaanse of Egyptische jongens op vrijersvoeten er verstandig aan, voortaan liefde te bedrijven met meisjes in burka…

27|07|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Laatste grillige reus in de voortuin van het Montfortanenklooster in Oirschot

Oude bomen

Oude bomen moet je, orakelt een zegswijze, nooit verplaatsen. Soms overleven ze, maar het blijft een riskante onderneming. Treurig is dat vaak eeuwenoude, monumentale bomen, ook als ze niet door ziekte zijn aangetast, “gewoon” worden gerooid. Niet alleen in landelijke, natuurlijke contreien, maar ook in steden en dorpen. Ik las met schrik dat de laatste 15 jaar ongeveer 15 procent van het bestand aan oude bomen, meer dan 1000 stuks, in steden en dorpen tegen de vlakte is gegaan.

Omdat de mensen er last van hebben…Omdat ter plekke woningen of wanstaltige villa’s, zoals in Son, gebouwd moeten worden en zo’n gemeente weer een lieve duit kan opstrijken aan gewonnen ruimte. Of omdat parkeerpleinen en nieuwe wegen van meer belang bevonden worden dan het milieu van een bebouwde omgeving, een stadswijk of een mooi dorpsplein.

Groene leefomgevingen in stad en dorp worden steeds schaarser en zo verdwijnt een groeiend areaal van fraai geboomteuit het landelijk Register van Monumentale Bomen. Soorten als de iep, gaan teloor aan nog onbestreden ziekten, maar het merendeel van onze stedelijk gerooide bomen, die generaties mensen hebben overleefd, legt het loodje.


Zoiets stemt tot permanente, slepende droefenis, aangewakkerd als je weer zo’n plek passeert. Dan dringt opnieuw tot je door dat bomen wellicht de meest dominante aanjagers zijn van romantische verbeeldingskracht.

11|07|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

De draai van Plasterk

Schoolverlaters van de SBO De Piramide in Bladel voeren een musical uit (2007).

Minister Plasterk heeft zijn cultuurbeleid omgebogen. De Federatie van Kunstenaarsverenigingen, talrijke podium-
gezelschappen en zelfs de parlementaire oppositie zijn content. Want de minister is teruggekomen van zijn aanvankelijk voornemen, het profijtbeginsel als uitgangspunt te nemen voor zijn nieuwe cultuurbeleid. Dat is van tafel en nu heeft Plasterk het begrip excellentie uit zijn hoed getoverd. En iedereen roept “bravo!”. Kunst immers moet per definitie excellent zijn, dus voldoen aan hoge eisen van artistieke en maatschappelijke aard en intenties. Bovendien voor iedereen herkenbaar en aanvaardbaar, want anders zit je weer opgescheept met dat telkens opnieuw in kunst-discussies opduikend adjectief elitair.

Ik heb die nieuwe nota van minister Plasterk nog niet gelezen en weet dus niet of er iets elitairs in langs komt. Eerlijk gezegd ben ik met Dorine Pessers van mening dat kunst van een uiteraard hoogstaande kwaliteit en allure, per definitie elitair moet zijn, zonder dat andere kunstzinnige verbeeldingen en verrichtingen daarmee naar het schellinkje van de samenleving zouden zijn verbannen. Maar de minister zal onder meer bij subsidiekeuzes op het scherp van de snede moeilijke afwegingen moeten maken.

De belangrijkste afweging ontbreekt kennelijk, want in geen der publikaties over deze nota wordt gerept van een fundamentele en essentiële voorwaarde voor cultuureducatie, namelijk: onverkorte en volledige restauratie van kunstvakken, muziek, literatuur, theater en tekenen in het basis-onderwijs, waar inleiding tot de kunsten in het beste geval als sluitpost is weggemoffeld.

Gratis toegang van musea voor scholieren kan een eerste stap zijn. Maar lang niet de laatste.

27|06|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Film-file

“Wie het eerste komt, die het eerst maalt”: ruim tien miljoen euro aan film-subsidies! Alleen producers en regisseurs die er ruim een week of langer, vaak via stand-in studenten, bivakkeren voor over hadden, konden van die fel begeerde aanvullende subsidie uit de staatsruif van het Nederlands Filmfonds profiteren. Journaal en in NOVA deden het uitvoerig uit de doeken. Als verbaasde kijker, dus buitenstaander, vraag je je af in welk inventief of creatief ambtelijk brein op Plasterks ministerie dit staaltje onbegrijpelijke en potsierlijk subsidiaire verdeel- en heers-politiek is uitgebroed. Ongetwijfeld weer een of andere commissie van afgedankte oud-politici wie nog eens een bijbaantje werd vergund. Zo stond VVD’s oud-minister en ex-parlementariër Hans Dijkstal, luimig als altijd, het kijk-journaille te woord bij dat optrekje van filmfonds.

Een suppletie-subsidie dus. Aanvulling om produktie-kosten te bestrijden, want de projekten waren al goedgekeurd. Of dat op artistieke, documentaire dan wel lukratieve gronden is gebeurd, mag Joost weten. Het zal best grondig zijn voorbereid, en de “geloofsbrieven”, ideeën, begrotingen en andere papieren van al dat aanstormende film-talent waar dit land gelukkig nog over blijkt te beschikken, zal best in orde bevonden zijn bij culturele raden of cinegrafische bollebozen; ik heb daar geen oordeel over noch kritiek. Maar die procedure....wie 't eerst komt...? En dan dit: Wat deed die juf van Endemol daar tussen al die door film en artistieke bevlogenheid bevangen jonge regisseurs en producers? Aanvullende subsidie voor een nieuwe dol-komische Nederlandse musical-pretfilm? Met Paul de Leeuw of Ernst-Daniël Smid als Bokito of zo?

22|06|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Vaderdag

Mijn kinderen kijken er wat nuchterder tegen aan: Vaderdag. Maar als je commerciële pagina’s onder ogen krijgt, stijgt de verbazing. Want vooral de winkels van de elektronische Sinkels met de meest avantgardistische hebbedingetjes waar vaders mee mogen en verondersteld worden te kunnen spelen, puilen er van uit. De meest omvangrijke plasma- en lcd- tee-vee-monitoren worden als ideale Vaderdagcadeaus geannonceerd en webcams met de stoutmoedigste innovatieve technische toepassingen moeten vader in extase brengen. Handzame zak-japanners of dito finnen met schier onbegrensde mogelijkheden worden desgevraagd met liefde gedemonstreerd, zodat vader straks in een handomdraai niet alleen kan bellen of gebeld worden, maar ook zijn muzikale voorkeuren op de iPod-functie van het apparaatje uitleven. Waarna de gelukkige het niet kan laten om er een paar leuke kiekjes van tien miljoen megapixels mee te schieten op deze heugelijkste aller Vaderdagen.

Mooi mee genomen is dat hij zich met het ding nog kan scheren ook, desnoods onder de douche, terwijl zijn speeltje het ene jengeldeuntje na het andere boven het geruis van de douchekop tracht door te drukken. En, mocht vaderlief de volgende nacht in een welverdiende slaap met ongekend romantische droomtaferelen wreed worden gestoord door zo’n godvergeten hoog zoemende mug die om zijn kop blijft circuleren: geen nood: het nieuwe speeltje op het nachtkastje produceert met een welgemikte druk op het juiste toetsje een hoog frequent anti-muggen-zoemertje dat nog dodelijk is voor het gek makend stuk ongedierte bovendien… Als vader nadien nog de slaap niet vatten kan, gaat hij met zijn fraai glimmende aanwinst maar even liggen internetten met een collega aan de andere kant van de aardkloot. Of, als moeder heerlijk blijft doorslapen, met dat leukje vriendinnetje in Rotterdam of Sluiskil.

Ach ja, die vaders van tegenwoordig…

11|06|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

De Veluwe bedreigd en niet alleen de Veluwe

Wie nog denkt dat beschermde natuurgebieden voor de expansiedrift van gemeenten en projekt-ontwikkelaars gevrijwaard blijven, wordt met een reportage in de Volkskrant van Koninginnedag tot een dramatische werkelijkheid teruggefloten. Uit dat verhaal blijkt, dat "de lappendeken van honderd natuurgebieden en boerendorpen die 's zomers uitpuilen van toeristen", kortom, de Veluwe, door alsmaar nieuwe bouwplannen wordt bedreigd.

De Veluwe is niet alleen het Nationale Park de Hoge Veluwe, maar - u leest het goed - "de mooist bewaarde morene uit de Tweede IJstijd en het grootste aaneengesloten natuurgebied van Europa". Ik had daar geen idee van; altijd gedacht dat je zulke gebieden ergens in Frankrijk, Polen of Hongarije nog kon vinden, of wellicht in Griekenland, ooit door Willem Enzinck profetisch beschreven als "Europa's laatste Paradijs". Maar nee, onze eigen prachtige Veluwe dus, twee-derde bos en verder heide, vennen en zandverstuivingen, wordt ernstig bedreigd.. Dat grootste Europese aaneengesloten natuurgebied tussen Harderwijk en Barneveld en volgens Volkert Vintges van de Gelderse Milieufederatie "onze grootste groene long", wordt door aanpalende gemeenten onder steeds heviger druk gezet met telkens ogenschijnlijk onbetekenende uitbreidingsplannen: vijftig bungalowtjes hier, een leuk in 't groen gelegen wijkje daar...Vintges is er van geschrokken en zegt dat Rijk en provincie met spoed de regie moeten nemen om te voorkomen dat de Veluwe straks alleen nog maar uit het Nationale Park bestaat. "Kopers genoeg", zegt Vintges, "Wie wil er niet een huis met achtertuin aan de Posbank?"

Hebzucht als drijfveer voor gemeentelijke expansies ten koste van het groen, dat zie je niet alleen in Arnhem, Apeldoorn of Rheden, maar ook in onze regio, zoals Son, waar een paar kitschvilla's de Hendrik Veenemanstraat om zeep geholpen hebben. Geld stinkt niet: gemeenten strijken mega-sommen op voor te bebouwen percelen in bestaande natuur. En nieuwe bewoners versterken het inwonertal, dus de status van stad of dorp, en daarmee het salaris van B & W...Wie houdt dat nu eens tegen?

30|03|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Foto wowe.it

Slava eeuwig dankbaar

De feestvreugde bij 40 jaar Willem-Alexander wordt vandaag ongetwijfeld getemperd door het bericht dat net 80 jaar oud, Mstislav Rostropovitch is overleden.

Begenadigd cellospeler, briljant pianist en begaafd dirigent. Ongetwijfeld de grootste musicus die ooit huisvriend is geweest bij onze Oranjes. In de jaren 70 mocht ik hem ontmoeten, voor een interview te Zürich, waar hij als dirigent met zijn toenmalige orkest, The National Symphony Orchestra Washington, aan een Europese toernee begon.

Ik kreeg een half uur in de solistenkamer van de vermaarde Tonhalle en het werd de ontmoeting met een aimabele man die bijna constant aan het woord was.

Rostropovitch vertelde hoe hij, nauwelijks van het conservatorium, als jong cellist en pianist bij barrelige regionale orkesten doorheen de hele Sovjet-Unie moest optreden onder vaak abominabele omstandigheden, vooral 's winters, onder ijzige temperaturen in oude, onverwarmde zaaltjes...cello spelen met een dikke winterjas aan... Maar zijn roem is snel gekomen en tot ongekende hoogten gestegen.

Rostropovitch was de grootste cellist sinds Pablo Casals en veelzijdiger bovendien. Hij verleende het cellospel onvermoede glans en warmte, lyrische bewogenheid maar ook dramatische expressie, zoals alleen al uit zijn vertolkingen van Bachs cello-suites blijkt. Hij was aangenaam verrast destijds daar in Zürich, toen ik hem na het interview een fraai kunstboek over Rembrandt cadeau deed, wat hem tot een paar oprechte en zeer deskundige loftuitingen voor het genie Rembrandt bracht.

Slava is niet meer, maar vele duizenden muziekliefhebbers kunnen nog dagelijks van zijn luisterrijke, heerlijke spel via schitterende opnamen, genieten. Ik blijf hem daar tenminste altijd dankbaar voor...

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Plasterks openingszetten

Minister Plasterk die het nu ook over kunst en cultuur voor het zeggen heeft, mag dan als voormalig biochemicus een groot aantal curieuse biochemische trouvailles uit zijn retorten en centrifuges te voorschijn hebben getoverd, maar van kunst en cultuur is-ie nog niet zó goed op de hoogte, dat-ie als ministerieel beheerder van subsidiepotten zo maar het mes kan zetten in produkties van befaamde theatergezelschappen.

Vooral balletgroepen zijn de gebeten hond. Waarschijnlijk moet dr. Plasterk zelf niet zoveel hebben van ballet en gaat hij liever naar een van de vele kitschmusicals van Joop van den Ende dan naar “Het Zwanenmeer”,
“Giselle” of “Spartacus” om maar een paar topstukken van de dans te noemen.

Over opera heb ik Plasterk nog niet gehoord, maar wèl dat hij “het schellinkje” weer wil introduceren, als uitvloeisel van die inmiddels door protesterende ensembles en andere kunstenaars over de hekel gehaalde subsidiebeperkingen.

Leuk land toch, Nederland. We doen alles om voedselbanken zo snel mogelijk op te heffen en zien tegelijk maatregelen die even stigmatiserend werken in de cultuursector: de “gewone man”, voor zover liefhebber van serieus muziektheater, moet dan maar, net als vroeger bij ”Op Hoop van Zegen” of “De Jantjes”, bovenin op een goedkope staanplaats: het schellinkje.

Ik heb Plasterk altijd bewonderd om zijn rake columns, al was ik het soms niet met hem eens, maar nu verdient-ie toch als de wiedeweerga door de Tweede Kamer teruggefloten te worden. Want straks, als de minister van cultuur wellicht tegen heug en meug het openingsgala van het Holland Festival moet bijwonen dus Janaceks opera “Aus einem Totenhaus”, nog wel onder muzikale leiding van Pierre Boulez, dan kan Plasterk er gerust op zijn dat-ie niet op het “schellinkje” die opera behoeft uit te zitten..

18|03|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Boekenhumor

Toch benieuwd wat Kees Fens allemaal te berde brengt in zijn Boekenweekessay over humor. Een onderwerp, bij uitstek n i e t geschikt als thema van de Boekenweek, mede gehoord de mallotige en zouteloze reacties van de meesteschrijvers en scribenten die op het Boekenbal een plichtmatige verslaggever te woord stonden – “verslagkloppers”, volgens mijn humoristische collega wijlen Ferdinand van den Eerenbeemt.

De meeste humoristen, - behalve uiteraard echt grote geesten als Carmiggelt, Bomans, Hermans en niet te vergeten Van Kooten en De Bie - ook nog verdomd actueel, zag U dat? – doorsnee-grapjurken missen meestal de elementaire touch die echte humor kenmerkt: spontaan en ad rem inhakend op ongewone of juist doodsimpele, alledaagse situaties. Dat betekent niet dat teksten van sommige prima cabaretiers, noodzakelijkerwijs inboeten aan geestigheid en vindingrijkheid, integendeel. Want kleinkunst is cultuur met een grote C, en een fantastisch vak. Maar ook een gave, want je zult maar in staat zijn een volle bak in hard gelach te laten uitbarsten. Niettemin meen ik toch dat echte, spontane humor altijd iets onverwachts heeft, niet planmatig moet zijn uitgewerkt, en in beginsel altijd iets moet hebben “du moment”. En soms ook een tikje “déja vu”.

Humor gedijt trouwens niet alleen in welvarende, levenswarme ambiances of op feesten en partijen: ze kwam ook veelvuldig voor in de nazikampen, in de schuilkelders tijdens de bezetting of aan het front Op D-Day en in de eerste linies. Er zijn bibliotheken over vol geschreven. Zoals over de Londenaren tijdens de bombardementen in hun schuilkelder-metro-stations, of de wijsheden van joodse rabbi’s. Maar ook gewone burgers, op de markt of in de super. Want als ik mij het programma “Boeken” voor de geest haal, daar had Fens het meen ik wel over: de humor die voortspruit uit en gedijt in vaak belabberde en benarde situaties.

06|02|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Muziekonderwijs

De deelstaatregering van Nord Rheinland-Westfalen heeft lumineuze plannen om het individuele muziekonderwijs in de grootste Westduitse deelstaat voor eens en voor altijd behoorlijk op te vijzelen. Niet met gortdroge basis-cursussen solfège volgens zoiets als de hier bekende en beproefde Wardmethode, want daar hoef je als leraar muziek en muzikale vorming bij de jeugd van tegenwoordig niet meer mee aan te komen. Nee, zo hebben de muziekwetenschappers de regering in Düsseldorf geadviseerd, "Geef iedere leerling de kans om de elementaire beginselen van het bespelen van een instrument naar keuze onder de knie en in de vingers te krijgen en je zult zien dat die muzikale vorming, het stijlgevoel, de innerlijke beleving van het zelf muziek maken dan bijna vanzelfsprekend bij die leerlingen worden ontwikkeld".

Het ei van Columbus, zou je zeggen, maar, vraag ik mij dan af, gaan al die leerlingen niet kiezen voor slagwerk, elektrische gitaren of keyboards, in plaats van piano, (blok)fluit, klarinet, trompet, orgel, accordeon, (alt)viool of (bas)tuba? Met andere woorden: zal het doodsimpele, want melodisch nauwelijks relevante gedoe met banale popmuziekjes bij die leerlingen niet verreweg de voorkeur genieten? Maar die vrees schijnt niet terecht, omdat de muziekopvoeders er van uitgaan dat ook dit soort vaardigheden en technieken een bredere muzikaliteit en muzikale vorming op den duur niet in de weg hoeven te staan. We mogen het hopen.

Hoe dan ook, het initiatief bij onze oosterburen verdient te worden toegejuicht. Bij de organisatie van deze stoutmoedige muziekpedagogische onderneming is ook een aantal particuliere culturele instellingen betrokken. Wel iets om jaloers te worden, trouwens. Want of muziek binnen ons eigen belabberd onderwijsniveau ooit een zo prominente rol zal kunnen spelen, is even onzeker als grondige klimaatverbetering binnen een jaar of vijf, zal ik maar zeggen. Dat muziek-opvoeding in het coalitie-beraad met de heer Wijffels niet ter tafel is gekomen, staat als een paal boven water. In zijn vorige ambtsperiode heeft premier Balkenende al eens aangegeven - die man geeft namelijk alles altijd áán, moet u maar eens opletten - dat hij van.. "Mamma mia" houdt...

Dus, muziekpedagogen, de barricaden op! Of emigreren naar Nord Rheinland-Westfalen...

06|02|07

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

De Hunnen zijn terug

"Ik zou het niet weten, Piet, maar HUN schijnen mij niet meer te steunen. Maar ik zweer je dat ik verder van die hele zaak niks afweet, maar volgens HUN zit het er in dat ik nu ook de klos ben. Asjeblieft, Piet, kun jij een goed woordje voor me doen? Dan weet ik zeker dat het met een sisser afloopt. Want om je de waarheid te zeggen: HUN vertrouw ik voor geen cent meer, dat begrijp je zeker wel. Nou ik moet afsluiten want mijn trein is nu zowat in Utrecht. Doei, houdoe."

Zo maar een van de vele honderden mobil talks, die je bij voorbeeld tijdens een treinreisje in dit land tegen heug en meug, moet aanhoren. En in het gros van die veelal onbenullige gsm-gesprekken treden de "Hunnen" op, want dat volkje leidt een onuitroeibaar soort eeuwig leven. En ik vraag mij met groeiende bekommernis af, of de onlangs door wetenschappers en politici gesignaleerde ontstellend gebrekkige kennis van onze moerstaal niet verbeterd moet worden met een basis-cursus over het verschil tussen "HUN", "hen", en "zij", tussen persoonlijke en bezittelijike voornaamwoorden in de gewone spreektaal van alledag, of dat nu gebeurt via zo'n zak-telefoontje of zonder mobieltje. "HUN hebben HUN eigen graf gegraven", of soortgelijke wan-taal zou je dan niet langer meer behoeven aan te horen in gesprekken op radio, teevee of gewoon, in het café om de hoek.

Die "Hunnen" horen hier niet thuis en als Geert Wilders die taalvervuilers eens goed zou gaan aanpakken, heeft ie, op dat punt althans, mijn zegen. Maar daar kan het niet bij blijven. Het "gesproken woord" wordt dag-in, dag-uit liederlijk verpest. omdat beheersing van de grammatica tegenwoordig even snel aan het afkalven is als de kusten van de permafrostgebieden in het hoge noorden. Want als aankomende studenten op onze hoge scholen en academies om te beginnen bijles moeten krijgen in hun eigen taal, is er iets grondig mis in dit land. Nu maar hopen dat de minister van onderwijs in het nieuwe kabinet Balkenende zo snel mogelijk deze misstand met wortel en tak gaat uitroeien.

01|02|07

En nou maar hopen, Ferd, dat er nog mensen zijn die weten wie de Hunnen waren.

Guido

Meer reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Waterprins

Prins Willem Alexander, die onlangs de hoogste hoog-laag-water-functie bij de Verenigde Naties op de schouders heeft genomen op verzoek van ex-VN-baas Kofi Anan, is qualitate qua rijkelijk voorzien van bestuurlijke en adviserende functies, in binnen- en buitenland. Zoals bij het IOC, het Internationaal Olympisch Comité, dat zich bezighoudt met een van de meest nutteloze en kapitaalverslindende internationale praktijken ooit, nl. het plannen en organiseren van steeds maar weer de volgende of op een na volgende, Olympische Spelen. En dito Winterspelen, maar het ziet er naar uit dat die in de nabije toekomst niet meer kunnen, want als er geen winters meer zijn worden ook die spelen overbodig.

Elk nadeel heb - nog steeds - zijn voordeel. Maar goed, die kroonprins heeft, aldus NRC-Handelsblad, besloten zich uit dat IOC terug te trekken, omdat zijn internationale job als hoogste beheerder van de "mondiale waterkraan", zal ik maar zeggen, niet meer met al die sport-besognes te combineren valt. Want als de prins met zijn, ook dik betaalde, IOC-kornuiten wereldsteden moet afreizen om te kijken en te delibereren of en waarom die al dan niet geschikt zijn om de Olympische Spelen te organiseren, kan hij niet die toch net iets belangrijker kwestie bekijken of iedere wereldburger, rijk dan wel arm als de ratten, zijn hele leven wel over voldoende drink- en waswater kan beschikken.

Willem-Alexander kent zijn prioriteiten en daarom valt zijn besluit, de IOC te verlaten, toe te juichen. .

30|12|06

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Een nogal onheilspellend ogend computerspel

Gamen in het Torentje?

Uit onderzoek van de Medizinische Hochschule in Hannover blijkt dat steeds meer psychisch gestoorde patiënten zoals depressieven, maar ook mensen met andere persoonlijkheidsstoornissen, met succes hun toevlucht zoeken op internet. Daar vinden ze alle mogelijke spelletjes, zowel van komische als van de meest gruwelijke aard, waarmee zij hun psychische problemen kunnen ontvluchten of die zelfs min of meer de baas kunnen worden.

Via de personages in die games schijn je weer een nieuwe identiteit, een nieuwe existentie en geheel nieuwe "ego's" te kunnen vinden. Met, volgens die Duitse zieleknijpers, soms heilzame effecten op de geestelijke habitus van deze patienten.

Al houden ze, zoals goeie wetenschappers betaamt, uiteraard de nodige slagen om de arm wat de uiteindelijke resultaten in de toekomst betreft. Maar toch, denk je dan, misschien kunnen zulke rare internet-games op den duur ook wel invloed hebben op het doen en laten van politieke leiders en andere bestuurders. Of zijn sommigen van hen, zoals George W. Bush, al zó door "Wargames" geinvolveerd dat ze deswege niet meer te houden zijn in Irak, Afghanistan of Guantanamo Bay? En onze eigen Jan Peter Balkenende dan... heeft die zijn "VOC-mentaliteit" wellicht ook in een leuk piraten-spelletje thuis of in het torentje opgedoken?

05|01|06

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

OM rommelt maar wat aan

De charismatische Hilversumse oplichter René van den Berg, die plm 125 miljoen euro van argeloze en domme medeburgers heeft geïncasseerd en vervolgens in een bodemloze put liet verdwijnen, moet daarvoor vijf jaar uitzitten. Maar toch ook weer niet helemaal, want deze veroordeelde en gedetineerde crimineel mocht deze week naar huis. Om de kerstdagen en de jaarwisseling thuis mee te kunnen vieren. Op 2 januari moet hij zich weer melden bij de gevangenis...

Er wordt de laatste tijd op justitieel gebied nogal wat aan gerommeld in dit land. Boze tongen beweren, dat het einde van onze rechtsstaat hier en daar al duidelijk in zicht is. Nou, daar lijkt deze "strafvermildering" ten gunste van de heer Van den Berg alvast een uiterst bedenkelijk teken aan de wand van te zijn. Want een schaamtelozer en zo perfide staaltje klassejustitie is nauwelijks denkbaar. En ik vraag me af, of dit kerstverlof voor een oplichter van dit formaat nog aanleiding zal zijn tot vragen in de Tweede Kamer. Zo ja, dan ben ik zeer benieuwd naar de wijze, waarop minister Hirsch Ballin zich zonder kleerscheuren uit deze kwestie zal weten te redden.

30|12|06

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Arabische bruggenbouwer

Wadah Khanfar is een op de Westbank geboren Palestijn van 38 jaar. Afgestudeerd weg- en waterbouwkundig ingenieur, maar ook filosoof en journalist, kenner van de Midden Oosten-problematiek als geen ander en nu algemeen directeur-hoofdredacteur van van de gloednieuwe Engelstalige tak van de Arabische nieuwszender Al Jazeera.

Joris Luyendijk had deze goedlachse, charismatische en intelligente journalist meer dan een uur lang te gast in een interview dat de VPRO zondagavond heeft uitgezonden. Het was een fascinerend, ten dele onthullend en verhelderend vraaggesprek, waarin Khanfar, afgestudeerd bruggenbouwer, in beeld kwam als een gewiekste, diplomatieke en tegelijk ontwapenend oprechte gesprekspartner, die in mijn optiek tenminste, feilloos de vinger op de talrijke politiek uiterst gevoelige zere plekken wist te leggen van de nu al decennia voortslepende oorlogen en burger-oorlogen in die regio.

Ik heb dit gesprek met stijgende bewondering gevolgd en het was, mede dank zij de "Zomergasten-formule" van o.a. door de gast zelf gekozen film-fragmenten, een boeiende aangelegenheid. Khanfar is de aangewezen figuur om ieder spoor van argwaan ten aanzien van Al Jazeera, niet het minst vanuit diverse Arabische mogendheden zelf, zo snel en effectief mogelijk te elimineren. Want deze Arabische tegenhanger van CNN zal een schoolvoorbeeld blijken te zijn van enerzijds keiharde nieuwsgaring, maar ook van een onaantastbaar "hoor en wederhoor", een grondige kennis van stromingen, achtergronden, intriges en politieke machinaties zoals die momenteel in het Midden-Oosten de situatie bepalen.

Ik denk dat Wadah Khanfar, moslim en journalist, een hoogst begaafde bruggenbouwer zal blijken te zijn in het Midden-Oosten.

18|12|06

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Staatkundig unicum

Die hele heisa van de afgelopen dagen rond de uitzettings-politiek van Regel-Rita, de krappe meerderheidsbeslissing van de Tweede Kamer dienaangaande en de uiteindelijke, moeizame ommezwaai, na oneindig soebatten van de demissionaire regering Balkenende wordt door hooggeleerde staats-juristen en historici als een volstrekt, dus nooit eerder vertoond, staatkundig unicum te boek gesteld.

Dat moet voor Rita toch een gouden pleister op de wonden van haar destrastreuze vreemdelingenbeleid betekenen, zou je zeggen. Want ze moet nu wel het veld ruimen en afgescheept worden met een paar onbetekenende klusjes tot er een nieuw kabinet op het pluche komt zitten, ze heeft dan toch maar de stoot gegeven tot een uniek historisch fenomeen, zijnde de klucht van een demissionair kabinet om de Kamer alsnog zijn zin te geven en het uitzetten van niet uitgeproceduurde vluchtelingen dan maar op te schorten.

Rita komt nu, samen met Mark Rutte, in de oppositie-banken van het parlement te zitten en daar verheug ik mij nu al handenwrijvend op, want alles bij elkaar bezien, wil het nog steeds niet stevig boteren tussen Rita en haar partijvoorzitter. We gaan nog mooie parlementaire tijden tegemoet.

15|12|06

Reacties op Dorpsplein!

Naar boven

Scroll voor meer columns van Ferd Op de Coul.

Koninklijke optrekjes

Tjibbe Joustra, coördinator Terrorisme-bestrijding in dit land, heeft in een missive aan alle hoofdredacteuren van dagbladen en tijdschriften – van NRC tot Dorpsbelang Bovensmilde zal ik maar zeggen – gevraagd geen foto’s meer te plaatsen van koninklijke optrekjes. Aldus de ochtendkrant.

Joustra is beroepshalve uiteraard zeer bezorgd over eventuele plannen dat terreur-tuig of Feyenoord-supporters Hare Majesteit of de kroonprins en zijn leuke gezinnetje zouden kunnen lastig vallen in door foto’s min of meer bekende lokaliteiten. Over paleis Soestdijk hoeft mijnheer Joustra zich in elk geval al geen zorgen meer te maken. Dat optrekje staat niet alleen leeg, het is tevens een soort pandjeshuis dat kennelijk volgepakt staat met de grootste collectie kitsch-meubilair die je in een mensenleven nauwelijks bijeen kan zien.

Pal boven het bericht: “Geen foto’s koninklijke woningen in media”, dus dat van Joustra, heeft de ondeugende eindredactie een plaatje geplaatst van de “Witte Eetzaal” in het weldra voor publiek toegankelijke paleis Soestdijk te Baarn. En die foto spreekt boekdelen... De “Witte Eetzaal” tart elke beschrijving als het op al dan niet koninklijke wansmaak aankomt. De schilderijen zullen wel dure hebbedingetjes van bekende meesters zijn of van wijlen ZKH Prins Bernhard, dat kun je zo niet zien, maar die gecapitonneerde roze zitjes… die framboise vloerbedekking met gouden lauwerkransen! Je zult er maar je dagelijkse lunchpakketje moeten consumeren… En dan die kandelaartjes en kroonluchter met elektrisch druppelende vetkaarsjes.. Tsja..zulke interieurs kun je de nieuwsgierige onderdanen die de komende jaren massaal naar Soestdijk gaan, maar beter besparen.Misschien heeft die overweging ook wel een beetje meegespeeld bij Tsjibbe Joustra, toen hij dat briefje schreef aan de hoofdredacteuren.

01|12|06

Opera's die ik niet wil zien

Niets is opera-regisseurs soms te dol om klassieke opera's in eigentijdse, z.g. "moderne" ensceneringen een hedendaags en liefst jonger publiek voor te schotelen. In die optie heeft de Nederlandse Opera in het Muziektheater nu drie Mozart-opera's in de aanbieding op libretti van de con-geniale Lorenzo da Ponte. Dubbele meesterwerken dus, maar dan in zo'n modern jasje gestoken door regisseur Jossi Wieler en ensceneur Sergio Morabito. Dit duo situeert "Le Nozze di Figaro" in een ..auto-showroom, met een groene Alfa Romeo 1600 cc. sport-cabriolet als visuele trekpleister, hoewel: ook de ronkende motor van de cabriolet speelt even met de muziek mee, terwijl de auto met "groot licht", op een plateau rondjes draait tijdens het menuet in de derde akte. Althans volgens een reportage, géén recensie, van Volkskrant-redacteur Roland de Beer.

Hoewel een fervent opera-liefhebber, - ik mocht jarenlang opera's bespreken voor onder meer het Brabants Dagblad - wil ik deze Mozart-cyclus niet zien, omdat ik mijn buik vol heb van steeds nieuwe anachronistische hoogstandjes en onoverbrugbare stijlbreuken, die met dit soort ingrepen gepaard gaan. Om "epochen" van totáál uiteenlopende maatschappelijke, culturele of morele levens-visies tot dit soort rare "hybrides" dooreen te husselen.

Dit keer bleef zelfs de muziek niet onaangetast, want dirigent Metzmacher had er geen moeite mee, de secco-recitatieven in plaats van op clavecimbel, met "keyboard" te begeleiden. Gelukkig was het kamerorkest in de bak nog niet door een rockband vervangen, want Metzmacher heeft eerder als dirigent in Hamburg eens een dergelijke stunt uitgehaald naar het schijnt.

Het moet niet gekker worden. Ik zag vorig jaar in Berlijn een "Boris Godounov" gesitueerd rond de Tsjetseense oorlog, compleet met explosies op de Bühne!

Slechts weinig opera's kun je op enigszins aannemelijke wijze, maar dan wel met gevoel voor evenwicht en culturele verhoudingen, naar onze bizarre tijd transponeren. Doorgaans is zoiets echter tot mislukken gedoemd, solide solistische en ensemble-prestaties ten spijt.

Trouwens, wordt deze produktie gesponsord door Fiat (Alfa Romeo)?

22|11|06

Ergens in een la

In het heetst der koortsachtig verlopende laatste uren voor de parlementsverkiezingen lees ik in de krant elf vragen aan de hoog zowel als laag genoteerde lijsttrekkers. En jawel hoor: daar gáán ze weer: de uitgekauwde vragen en dito standpunten over de hypotheekrente, de AOW, toekomstige EU-lidstaten ja of nee, de kinderopvang, integratie, het ontslagrecht, onderwijs, de vluchtelingenstroom, de veiligheid, lastenverlichting en waar de betreffende lijsttrekker een eind aan wil maken. Allemaal brandende, dus niet te onderschatten kwesties, tot op zekere hoogte. Maar dé "hamvraag" bij uitstek, want de vraag naar wat per definitie top-prioriteit zou moeten zijn, namelijk Het Milieu, daar denken de vragenstellers van de krant niet aan noch over ná, en dat noem ik een schandalig staaltje journalistiek falen.

Vragen met oogkleppen. Ter illustratie: tot 2050 zal het aantal auto's mondiaal van 600 miljoen tot ca. 2 m-i-l-j-a-r-d zijn gestegen, een ver-vier-voudiging van de huidige CO2-uitstoot, volgens "Nature". Daarbij vergeleken valt de toename van biobrandstof-produktie volgens het blad te verwaarlozen, als je nagaat dat alleen al in China de CO2-emissie per jaar met 6,5 procent stijgt! De miljoenen fietsen, waarmee de Chinezen in grote meerderheid hun woon-werk-verkeer onderhielden, blijven nu in schuurtjes of trappenhuizen van flatgebouwen staan. Ze maken plaats voor auto's en andere motorvoertuigen die volop smerige uitlaatgassen uitbraken. In vele andere Aziatische landen hetzelfde schrikbeeld. Wie wel eens in Saigon of Ho-Tsji-Minh-stad is geweest, kan er van meepraten. En dan heb ik het nog niet eens over de akoestische milieuvervuiling ter plaatse.

Terecht heeft de Stichting Natuur en Milieu in een laatste poging de huidige kopstukken bewuster te maken van de gevaren door mondiale klimaatveranderingen, vóór die inmiddels wederom mislukte milieuconferentie in Nairobi, een open brief aan Balkenende gericht: "Wij verwachten dat Nederland onomwonden steun geeft aan het ambitieuze energiebesparingsplan van de EU-ministers"

Voor zover mij bekend, heeft staatssecretaris Van Geel daar in Nairobi niet met de vuist op tafel geslagen. En die brief? Misschien ergens in een la, in het Torentje van Balkenende.

21|11|06

Fragment foto Reuter

Rabbijnen

In New York kwamen 3000 rabbijnen op een congres bijeen, lieten een groepsfoto maken en die kwam gedeeltelijk in de krant . Zwarte jassen, ringbaarden en fors bemeten zwarte vilthoeden. Als je dat groepsportret van willekeurige joodse geestelijken goed bekijkt, blijkt geen van de heren bereid, zich een, al was het maar minimaal, glimlachje te kunnen permitteren. In tegendeel: ze stralen ieder voor zich, diepe tegenzin uit en één en al zwaarmoedigheid. Zo van: vooruit dan maar, omdat het moet, voor de historische judaische kronieken.

Nu is de situatie in en om hun vaderland en bakermat zeker voor orthodoxe Iraelische voorgangers en godsdienstleraren, alles behalve bemoedigend, al decennia lang. Maar, misschien op één van deze rabbi's na, waarschijnlijk eentje uit Antwerpen, lijken begrippen als vriendelijkheid, tolerantie en warmte evenmin in hun leer- of woordenboeken voor te komen. De meesten staren uitdrukkingsloos voor zich uit en dat spreekt boekdelen.

Ik ben totaal voor vrijheid, van welke godsdienst, ras, levensbeschouwing of meningsuiting dan ook. Maar heb sterk de indruk, dat fundamenteel gedrag op religieuze bases, per definitie tot ondergang is gedoemd. Jaweh en Allah zullen dat nooit verhoeden naar ik mag hopen. Je ziet het niet alleen in Israel, Irak of Gaza, Afghanistan of Soedan, je ziet het soms zelfs hier, bij ons. Hoe zo, religie zonder tolerantie ?

Erica Terpstra. Foto gezond-in-bedrijf.nl

Sport volgens Terpstra

Mevrouw Erica Terpstra is voorzitster van het Nederlands Olympisch Comité en vanwege die gewichtige hoedanigheid was zij door Pauw en Witteman aan hun late bittertafel uitgenodigd, evenals o.a. Jorg Kelder, de hoofdredacteur van Quote, het glossy periodiek dat elk jaar uit de doeken doet, wie de 500 meest puissant rijke Nederlanders zijn.
Ex-voetballer en ex-columnist Jan Mulder was ook van de partij bij P. en W. Mulder. Hoewel nog verre van de “Quote-500”, was hij uitgenodigd omdat hij tot 16 welvarende Nederlanders behoort die via een oproep aan de regering vroegen hogere belastingtarieven te mogen betalen, teneinde de noden van behoeftige landgenoten, meest oud en der jaren zat, te helpen lenigen.

Mulder voelde zich weer even thuis. Nu niet bij Barend en Van Dorp, maar bij P en W. En hij trok een paar keer stevig van leer met ongezouten kritiek op hem onwelgevallige uitlatingen van enkele zijner mede-bittertafel-genoten.

Het werd dus toch nog even leuk bij P en W. die ditmaal een opmerkelijk defensieve en uiterst discrete rol bleken te spelen binnen de discussies. Onder andere over het eerste en enige stokpaardje van Erica Terpstra, de sport. Want de reden dat zij aan de gesprekken deelnam was het jammerlijke feit dat de internationale Olympische bobo’s het verzoek van de VS om de zwemwedstrijden te Peking in de vroege ochtend te plannen, hadden gehonoreerd zodat de Amerikanen dat gedoe op “prime time” konden waarnemen. Terpstra kon het ook niet helpen. Ze was niet in staat gebleken zoveel gewicht in de olympische bizzenizz te doen gelden dat die zwemwedstrijden op een voor de deelnemers aanvaardbaar uur konden plaatsvinden. De dame meende wel dat de komende verkiezingen uiteindelijk een minister voor sportzaken zou moeten opleveren.
Veel instemming oogstte zij daarmee niet, bij P en W. Omdat sport in dit land al jaren lang onderhevig is aan overschatting, overwaardering en subsidies in bodemloze putten. Er zijn waarachtig wel andere en meer nobele doeleinden te bedenken voor speciale fondsen. Voor onderwijs, sociale projekten en kunst en cultuur: dat laatste komt kennelijk in geen van de partijprogramma’s aan bod. Treurig dus. Altijd maar weer: “Brood en Spelen”, Olympisch of niet…

03|11|06

Haitink

Dezer dagen 50 jaar geleden dirigeerde Bernard Haitink als invaller van Carlo Maria Guilini voor het eerst het toen nog niet “Koninklijke” Concertgebouworkest. Kort daarop, werd hij als een der vaste dirigenten van het wereldberoemde orkest benoemd.

Als gisteren herinner ik mij dat, omdat de chef Kunstredactie van Het Centrum in Utrecht, waar ik toen als jong verslaggever werkte, mij opdroeg als de gesmeerde bliksem naar Hilversum te sporen voor het eerste interview met de jonge dirigent.

Haitink repeteerde toen als chef-dirigent van het Radio Philharmonisch Orkest met dat ensemble in een Hilversumse protestantse kerk en liet weten dat hij in de pauze van die repetitie een half uurtje met mij van gedachten wilde wisselen.

Een vriendelijke jongeman, een jaar of vier ouder dan ik, betrad de consistoriekamer, we wisselden handdrukken uit en ik begon met mijn gelukwensen, mede namens de redactie van Het Centrum, het door mgr. Dr. Schaepman gestichte oudste r-k dagblad van Nederland en inmiddels al lang ter ziele. Maar ik boekte wèl dat eerste interview, een puike primeur in die dagen…

Veel herinner ik me niet van dat gesprek, alleen dat Haitink zelf hoogst verbaasd was dat hij in die topfunctie was benoemd naast wereldberoemde maestro’s als de toenmalige chef-dirigent Eduard van Beinum en vaste gastdirigent Eugen Jochum. Haitink, die een opmerkelijk bescheiden, zelfs wat verlegen indruk op mij maakte, zei dat hij zich met terughoudendheid wilde opstellen tegenover de zeer ervaren top-musici waarover het Concertgebouworkest mocht beschikken. Hij vond als ex-violist in het Radio Philharmonisch Orkest, het heel belangrijk dat dirigenten zelf een of andere functie als orkestlid zouden hebben moeten vervullen en dat hij niet alleen verbaasd en verrast, ook zeer vereerd was met die benoeming. Verder bleek hij toen al idolaat van Bruckner en Mahler, net als Willem Mengelberg die hij als klein jochie meermalen aan vaders zijde in het Concertgebouw had mogen beluisteren.

Martin Brill schetst in de Volkskrant een tafereel in een restaurant waar de maestro zit te eten en nogal luidruchtige jongelui aan een ander tafeltje hun aandacht op hem vestigen na een opmerking van een van hen dat zijn gezicht haar bekend voorkwam. Een ober zegt wie die gast is en uiteindelijk stapt een jong meisje manmoedig op Haitink af en vraagt of hij is wie hij is. Met enige tegenzin en een waarschijnlijk wat geforceerd lachje bevestigt de dirigent dat hij Haitink heet. Het meisje, terug bij haar vriendjes, zegt: “Het is Bert Haitink!”

Zelfs de roem van een top-dirigent is betrekkelijk, maar Haitink blijft een bescheiden, enigszins verlegen man. Gelukkig maar.

01|11|06

Daar gáán we weer…

Een week geleden schreef ik een stukje over de miskleun van de verkiezing “Grootste Limburger van de eeuw” of daar komt weer zo’n volksraadpleging langs. Ditmaal te Rotterdam, waar de goegemeente de “Grootste Rotterdammer aller tijden” heeft uitverkoren. De volksraadpleging was georganiseerd door het gemeentebestuur en daar kun je ook vraagtekens bij zetten. En wie – heel vanzelfsprekend - Erasmus als grootste Rotterdammer aller tijden zou noemen, zit er falikant naast. Nee hoor, in plaats van deze grote humanist, wijsgeer, maatschappij-criticus en schrijver is het …de bokser…ja, ik zwéér je dat het wáár is.. Bep van Klaveren geworden!

Niks Erasmus, niks Van Beuningen, kunstverzamelaar en museumstichter, niks Eduard Flipse, oprichter en dirigent van het Rotterdams Philharmonisch Orkest, niks de architect Oud, of kunstenaars als Willem de Kooning, Kees van Dongen of componist Willem Pijper. Zelfs Pim Fortuyn bleef dit keer maar een ondermaatse Rotterdammer. Hoe haalt iemand het in het hoofd om een boks-kampioen ook maar zelfs te nomineren voor zo’n rariteit als een dergelijke “volksraadpleging?” Waar maak je je druk om, hoor ik al reageren. Och, die verkiezing op zichzelf is inderdaad van een onbetekenende onbenulligheid, maar waar ik mij wèl grote zorgen over maak is dat zoiets een duidelijk signaal is van een ranzig soort “Gesundenes Volksempfinden” maar bovenal van een gigantisch gebrek aan cultureel en historisch besef bij grote lagen van de bevolking en een met dit soort symptomen aantoonbaar bedenkelijk peil van onderwijs en opvoeding.

27|10|06

Gekissebis over canon

We hebben weer iets om over te steggelen. Geen te hoge koffie- of benzineprijzen of de huren die best wat lager kunnen. Nee, ditmaal gaat het om onze nationale Canon, een lijst met feiten en of personages die als kopstukken of ijkpunten in onze vaderlandse geschiedenis het gezicht, de koers en de ontwikkelingen vàn die vaderlandse geschiedenis hebben bepaald of in hoge mate mede bepaald.

Zoals dat gaat met dit soort aangelegenheden was een goed geschoold gezelschap van prominente intellectuelen bijeen geroepen, die onder supervisie van weet ik welke Haagse instantie dan ook, verantwoordelijk zou worden gesteld voor de samenstelling van de canon. Dus wie of wat er wel of niet in zou moeten worden opgenomen. Nu heb ik mij eerlijk gezegd nog niet zo in het resultaat van het ijveren van die canonclub kunnen verdiepen, maar wel is tot mij doorgedrongen dat de hooggeleerde dames en heren feiten en figuren hebben gecanoniseerd die volgens niet bij de commissie betrokken opponenten te overwegend staatkundige, sociale of politieke ontwikkelingen zouden hebben beïnvloed.

Prof dr. Ronald Plasterk gaf bij voorbeeld in Buitenhof als zijn mening te kennen, dat in die commissie slechts alfa-wetenschappers het voor het zeggen hadden, terwijl het volgens hem net zo noodzakelijke bêtageluid er geheel in achterwege is gebleven. Dus stelde Plasterk voor ook een canon te laten samenstellen waarin de ontwikkelingen vanuit de exacte wetenschappen aan bod zouden komen. Intussen is er een stroming ontstaan onder de tegenstanders van die nieuwe canon die de samenstellers voor de voeten werpen dat ze totaal geen oog en oor hebben gehad voor onze culturele verworvenheden. Hoe dat zit, weet ik niet, ik ga die canon er eens op napluizen, al kan ik me niet voorstellen dat Rembrandt er in ontbreekt.

Maar goed: we hebben weer wat rumoer in de tent. Ik ga zelf maar eens een eigen variant op de nationale canon creeëren. Zonder eigenwijze bijdragen van derden, dus.

Verloedering onomkeerbaar

Om te beginnen een schuldbekentenis: al zappend stuitte ik op telephysieke taferelen bij BNN welke mij, ondanks weerzin en walging, er van weerhielden bij belendende zenders soelaas te zoeken. Een paar jongeren onder wie Katja Schuurman, stonden elkaar volop in het gezicht te spuwen, voor de “kick”. Dat moet tegenwoordig voor programma-makers als die van BNN, Talpa e tutti quanti, uitgangspunt zijn voor dit soort op afkeer en smakeloosheid afgestemde programma’s.

Wat je vroeger deed onder het motto: “’t is de knijp dat…” stelde daarmee vergeleken, natuurlijk niets voor. Ik bleef kijken, mij zelf excuserend met het voorwendsel toch op de hoogte te moeten blijven van in dit geval morbide extremiteiten die een omroep als BBN zich tegenwoordig meent te kunnen permitteren.

Welnu: diezelfde Katja Schuurman werd in de volgende scene met een paar schapenogen op een bordje geconfronteerd, waarvan zij, luid aangemoedigd, er een moest doorslikken. Gefundenes Fressen, voor de kijker, die walging en de aanvankelijk halsstarrige weigering van de dame, dat oog te verorberen. Uiteindelijk voldeed zij, tot vreugde en de “kick” van de jongelui om haar heen, aan deze “uitdaging” en slikte, kokhalsend, dat oog door. Applaus.

En dan de knaap die ergens in het hoge noorden bij -40 graden met behulp van Laplanders een rendier moest vangen en eigenhandig de keel door snijden, vervolgens van het uitgulpende bloed drinken en een stukje van de penis van het dier opeten. Wie verzint het? Dat een andere deelnemer zich liet overhalen om als geheel naakte “streaker” in de pauze van kampioensmatches met vrouwelijke tennis-cracks het veld op te lopen in het Wimbledom-stadion en daarmee de “wereldpers” te halen, dat was als “uitsmijter” nog te pruimen. De man werd overigens snel door haastige dienders met een deken om van de baan verwijderd. Met dit soort ranzige programma’s denkt BNN te “scoren”. De verloedering lijkt niet te stuiten.

24|10|06

Tussen design en kitsch

Eindhoven is van 21 tot en met 29 okober Designstad. Alle evenementen, zoals exposities, lezingen, films, die in dat licht zijn georganiseerd, kunnen veelal op loop-afstand worden bezocht, dus de door creatieve jonge ontwerpers bedachte nouveauté’s liggen praktisch binnen ieders bereik. En je zult zien dat met verve en inventiviteit blijkt te worden nagedacht over functionaliteit, dus praktische bruikbaarheid, en de daarmee natuur-noodzakelijke vormgeving van dagelijkse gebruiks-artikelen, meubilair, vervoermiddelen, verlichtings-, ornamenten, kleding en schoeisel. Kortom een mer à boire voor de in deze artikelen en voorwerpen gespecialiseerde neringdoenden en voor de belangstellende consument.

Maar voor het tot de min of meer massale consumptie van zo’n leuke hyper-moderne kinderwagen, bijzet-setje, of ligbank komt, zullen, zo stel ik mij voor, op grote schaal de commerciële machinaties, de kritische inkopers of bedrijfs-spionnen van de industriële producenten in actie moeten komen, want ik geloof niet dat een produkt als de in de krant afgebeelde kachelpijp als halssieraad, die gelukkig niet in Eindhoven maar te Amsterdam was ontworpen, snel tot de eer der altaren van onze consumptiemaatschappij kan en zal worden verheven.

Zonder twijfel zullen we in deze grote route van exposities deze week ook hier en daar ontwerpen tegen het lijf lopen, waar je vraagtekens bij kunt zetten, over de vormgeving en de functionaliteit en de toegevoegde waarde van het design als “ornament”. Een jonge ontwerp(st)er met een greintje commercie tussen de botten, zal denkelijk niet schromen dit talent ook in te zetten. Handel is handel en daar is op zich niks mis mee, maar zodra zo’n ding dreigt af te zakken naar het nouveau kitschniveau, dan is dat toch een min of meer bedreigend virus in de reputatie van Eindhoven als Design-stad nr 1. Want wat is kitsch? Kitsch is gemanipuleerde smaak en daar liggen al meer dan genoeg voorbeelden van voor het grijpen. Ook in Eindhoven.

18|10|06

Rijdende rechter

Alle commotie over een dreigende opheffing van een onnozel woordspelletje op tv gaat normaal begripsvermogen te boven. Ik snap er geen bal van, maar vind wel dat het, als het om leeftijdsdiscriminatie gaat, een verwerpelijk besluit zou zijn. Inmiddels dreigen commerciële tv-boys zich over dat bedreigde spelletje te willen ontfermen, dus: loos alarm.

Maar wie wil weten voor welk eventueel op te heffen infotainment-programma ik dan wèl op de bres zou springen, dan is dat De Rijdende Rechter. Dit programma immers biedt ons telkenmale een onverhuld kijkje achter de schermen van onze aan folklore en kleinzieligheid zo kleurrijke kleinburgerlijke samenleving, van Onstwedde tot Hoensbroek, van Lochem tot Zeewolde. Overal in dit land blijken burgers bereid, niet slechts hun onmin met dwarsliggende buren of dito lokale instanties op de treurbuis uit te vechten, maar doorgaans ook nog eens in een zeer direct en oversneden soort spraakzaamheid, zonder terughoudendheid en soms zelfs met enig verbaal geweld.

Groeit een boom te ver over je schutting of wordt je uitzicht door ander geboomte belemmerd, ontstaat water-overlast of juist een laag grondwaterpeil, omdat boze buurman aan het draineren is geslagen, tsja, dan moet de vriendelijk ogende mr. Frank Visser, na liefelijke bemiddelingspogingen van Mieke van der Weijden en breedvoerig hoor- en wederhoor op de plek des onheils, in de studio zijn wijze doch onherroepelijke oordeel vellen.

Ik zou dit programma niet willen missen, omdat het vaak een verbazingwekkend zicht biedt op de psyche, de ziel en sociale opvattingen van onze medeburgers, En op de volgens hen meest belangwekkende kwesties in hun directe omgeving: het is de dicht-bij-mijn bed-show bij uitstek. “De Rijdende Rechter” berust op een geniale ingeving, omdat het programma appelleert aan het soort elementaire rechtsgevoel dat soms bij ieder van ons naar boven komt: het eigen rechter willen spelen. Mr. Visser steekt daar steeds net op tijd een stokje voor: Prachtig!

17|10|06

Limburger van de eeuw

Vorige week hebben Dagblad de Limburger en radio/tv- Omroep Limburg de bekroning van een door hen georganiseerde verkiezing door abonnees, c.q. kijkers en luisteraars van een prominente streekgenoot tot “Limburger van de Eeuw” geprogrammeerd. Waarschijnlijk met gekromde tenen en diep schaamrood-tot-purper op de wangen, want wie denkt u dat de grootste Limburger van de (vorige) eeuw geworden is? Laten we eens een potje gaan raden.

Minister Cals? Mis. Burgemeester Leers van Maastricht? Mis. De grote architect Pierre Cuypers? Mis. Toon Hermans, de onsterfelijke cabarettier/clown uit Sittard? Wéér mis. André Rieu, de dirigent van onder meer het toenmalige Omroep Kamer Orkest? Mis. Zijn zoon dan, de flierefluitende walsjesviolist en “ideale schoonzoon”, André Rieu jr? Geen denken aan.

Charles Eyck, Joep Nicolas, Lataster of andere grote Limburgse beeldend kunstenaars? Andermaal: mis. Ook enkele populaire Limburgse volkszangers kwamen niet voor deze uitverkiezing, althans voor de benoeming als zodanig, in aanmerking. Nee, de cultuur van Limburg, met o.a. zijn fantastische harmonie- en fanfarekorpsen, die culturele, muzikale zijde van het schone Limburg wordt in deze merkwaardige uitverkiezing totaal genegeerd.

En nou wilt u natuurlijk onderhand wel eens dolgraag weten wie dan uiteindelijk wèl tot “Limburger van de Eeuw” werd uitverkoren? Welnu, een grootgrutter, een supermarktbobo werd in deze – naar mijn mening ipso facto – ranzige wedstrijd de grote winnaar, genaamd Jan Linders… Geen kwaad woord over ’s mans verdiensten, maar als je tracht te achterhalen waarom deze figuur dit klatergouden kroontje mag dragen, dan blijkt dat er ongeveer 3000 krantenlezers c.q. luisteraars en kijkers aan deze wedstrijd hebben deelgenomen. Het grootste deel van die deelnemers bleek te bestaan uit… supermarktpersoneel van Jan Linders-filialen in het bronsgroen eikenhout.

Tsja en dan is er geen ontkomen meer aan. Gefeliciteerd, Jan. Mag het een onsje meer zijn, volgende keer?

16|10|06

Jobs voor snobs

Natuurlijk zijn er problemen die meer aandacht vergen of tot nadenken stemmen dan het Engelstalige baantjesjargon waarmee het bedrijfsleven tracht gegadigden te strikken voor allerlei functies en vakatures. Blader door personeels-advertenties en de lawine met 'bedrijfsjobs' waar geen woord Frans, laat staan Nederlands, bij is, lijkt niet te stuiten.

Een kleine bloemlezing, geplukt uit JobTrack.nl in het Eindhovens Dagblad van zaterdag. Vraag: kunnen onze bedrijven niet de moed opbrengen Nederlands-talige equivalenten te vinden voor de volgende baantjes: Sales assistant, pricing assistant, key account manager, senior accountmanager, trainee, large account manager, customer services coordinator, consultants, trade marketer, export/sales engineer, intercedent m/v, compliance advisor, financial accountant, unitmanager, grants consultant, logistics engineer, warehousemanager, quality manager, sr management accounting&control, controller, projectcontroller, junior controller, cad-engineer, software- engineer, shopfitters, embedded XP engineer, designer, senior productgroup planner, web-developers, callcenter agent, trading risk manager, stock controller, unitmanager, loader….

Of gaat het alleen om jobs voor snobs?

14|10|06

Anna Politkovskaja. Foto aftonbladet.se

De Waarheid vermoord

Alle democratische verworvenheden in Rusland gaan in een verontrustend tempo ten onder en het ongelooflijk trieste signaal van die ondergang is de politieke moord op de bevlogen en gewetensvolle Russische onderzoeksjournaliste Anna Politkovskaja.

Hebt U haar schokkend relaas Poetins Rusland nog niet gelezen? Dan moet ik u dringend adviseren dit boek te lezen. U zult dan begrijpen, waarom deze dappere journaliste, wat mij betreft, een van de grootste en onverschrokken kampioenen van het vrije woord en de vrijheid van meningsuiting, grondslag van elke democratie, vorige week in haar flat is vermoord.

Poetin heeft met zijn pokerface in Duitsland de moord op Politovskaja veroordeeld. Hij voegde er aan toe dat haar invloed op de binnenlandse Russische politiek en de politieke meningsvorming echter verwaarloosbaar gering is.

Niettemin beloofde de president dat politie en en justitie er alles aan zullen doen, de dader(s) van deze laffe moord in de kraag te vatten. Duizenden vaak ten diepste aangedane Russen hebben Anna begeleid naar haar laatste rustplaats in Moskou. Waarmee duidelijk is aangetoond dat haar invloed beslist groter is dan Poetin ons wil doen geloven.

Rusland zinkt steeds dieper weg in het moeras van een nieuwe dictatuur. En wie Politkovskaja's onthullende en ontluisterende boek daarover heeft gelezen weet, dat van het justitiele apparaat in Rusland niet mag worden verwacht dat haar moordenaar(s) in het cachot voor een levenslange eenzame opsluiting uit de samenleving zal of zullen verdwijnen. Het zou een fantastische move zijn van het Nobelcomité in Oslo, indien aan Anna Politovskaja alsnog de Nobel Vredesprijs 2006, zou worden toegekend, maar dat zal wel ijdele hoop zijn.

11|10|06

Veerkracht

Lang zat het in mijn hoofd en nu was het zo ver: een paar dagen “Dresden doen”, de door afgrijselijke tsunami’s van
vuur en totale verwoesting toen, en water nog maar enkele jaren her, geteisterde, maar thans in volle glorie herrezen Saksische hoofdstad.

Florence aan de Elbe”: lichtend voorbeeld van volharding, culturele trots, veerkracht, doorzettingsvermogen, bekroond met de recente voltooiing van de eens totaal verwoeste Frauenkirche. Die kerk is een pronkjuweel van precieus gereconstrueerde barokbouw, net als de luisterrijke Zwingerlusthof van Augustus de Sterke, waar een immense collectie schilderijen van Renaissence tot Barok, inclusief topstukken van onze grootmeesters Vermeer en Rembrandt, dagelijks duizenden bezoekers trekt.
Die Frauenkirche bezichtigen bleef beperkt tot de buitenkant van de indrukwekkende koepelkerk. Geen zin en moed om een halve dag in een 300 meter lange toeristenrij te spenderen, los van het feit dat ook de regen mijn bezoek stevig parten speelde.

Maar Dresden is ook een stad vol muziek: door een gelukkig toeval kon ik nog een kaartje bemachtigen
voor een met name muzikaal ijzersterke voorstelling van Richard Strauss’ muziekdrama “Salome”, in de
eveneens fantastisch herbouwde Semper Oper, een van de mooiste en akoestisch meest ideale opera-theaters ter wereld.

De stad serveert de bezoeker ook culinair attractieve trefpunten, zoals restaurant “Barocco” aan de Altmarkt. Bezoeken aan de monumentale kerken om en nabij Altmarkt en het Theaterplatz, zoals de Kreuzkirche (van het beroemde Dresdner Kreuzchor), of  de katholieke Hofkirche, allemaal minutieus exact herbouwd.
Hier en daar zie je echter ook nog de grauwe woonkazernes uit de DDR-periode. Curieus: bij sommige oversteek-plaatsen voor voetgangers lichten nog de mannelijke en vrouwelijke poppetjes in rood en groen op, uit die periode, net als in het voormalige Oost-Berlijn, waar die oversteek-signalen zelfs tot stevige debatten in de gemeenteraad hebben geleid.
Tsja..en dan: Dresden kent geen allochtonen. En als je die  tegenkomt, zijn het toeristen…

29|09|06

Sterallures?

Merkwaardig bericht in de Volkskrant: Bernard Haitink wil geen presentatie van zijn nieuwe biografie - auteurs: de professoren Jan Bank en Emiel Wennekes - op zijn jubileumconcert van het Koninklijk Concertgebouworkest (KCO) in november. Het is dan 50 jaar geleden dat de violist van het Radio Philharmonisch Orkest door het (K)CO als tweede dirigent werd aangetrokken.

De voormalige KCO-chef schijnt niet content met het boek waarin zijn hele verleden wordt opgerakeld (mijn woorden), ofschoon beide auteurs toch musicologen van betekenis zijn. Volgens hen staat er geen onvertogen woord over de dirigent in hun boek.

Omdat Haitink had gedreigd dat zowel het galaconcert als de daarop volgende Duitse toernee niet zou doorgaan als het boek toch zou worden gepresenteerd, heeft het KCO eieren voor zijn geld gekozen en die presentatie afgelast.

Tsja..blijft de vraag waarom onze befaamde maestro tegen zoveel goedwillende haren in strijkt. Ster-allures? Toch nog kinnesinne over de wijze waarop hij destijds het (K)CO verliet? Nu wordt "De klank als handschrift" zonder poespas door Meulenhoff in de handel gebracht. Toch benieuwd...

29|09|06

Het ED en het IVC

Zondagavond werd in Den Bosch de finale gehouden van het Internationaal Vocalisten Concours, de internationaal bekende en belangwekkende wedstrijd voor jonge, aanstormende talenten, Het Puyck van Soete Kelen voor klassieke vokale muziek: concert, liedkunst, oratorium en opera.

Er bestond ook dit jaar weer zeer veel belangstelling voor deze gerenommeerde zangwedstrijd, niet alleen wat betreft het aantal deelnemers, maar ook van het publiek, dat in groten getale op de voorronden, de halve finales en de finale was afgekomen. Uit alle windstreken, tot van ver over de landsgrenzen waren de zangliefhebbers naar Den Bosch getogen om het evenement of delen daarvan, te kunnen bijwonen. Bijvoorbeeld om zo’n masterclass door een van de beroemde juryleden mee te maken.

De berichtgeving over het IVC in het Eindhovens Dagblad echter was abominabel. Ik heb geen verslagen, recensies of uitslagen in de krant kunnen vinden. Alleen dinsdagmorgen na de finale van zondag een kort berichtje op pagina 2 waarin je kon lezen dat de Britse tenor Joshua Ellicott de hoofdprijs in de wacht had gesleept.

Treurig, dat met zoveel dedain de kunstredactie van het ED weigert aandacht te besteden aan nota bene het enige internationale zangconcours van Nederland, nog wel in Brabant bovendien. Ik vraag me af, wat hier achter zit. Onwil, onkunde of het misverstand dat klassieke muziek alleen maar iets is voor een soort “elite?” Of omdat het niet in Eindhoven, de thuishaven van Het Brabants Orkest, is gehouden? Vermoedelijk is er maar één reden voor dit gebrek aan cultureel besef, alertie en berichtgeving: Kluivert was niet van de partij bij het IVC…

27|09|06

Van de baan

Onder Sonse natuurliefhebbers heerst diepe vreugde, want B en W hebben besloten, een eind te maken aan het gelamenteer of, waar en wanneer een nieuwe Sporthal moet verrijzen. Die hal komt in  de Gentiaan en daarmee is het heilloze plan van sauna-zwembad-eigenaar W. van Santvoort voor zo’n accommodatie naast zijn  
het Thermae-complex, van de baan. Dat bosrijke gebied wordt dus ontzien.  

Persoonlijk helemaal niets met sport, in welke vorm dan ook. Maar ik gun mijn medeburgers, vooral zij die het boek Lichamelijke Oefening van Midas Dekkers nog niet gelezen hebben, en dus niet beter weten, het genoegen van alle genres gereglementeerde  lichaamsbeweging, individueel of in teamverband,  van harte. Dat boek toont glashelder aan, dat sport an sich volstrekt overbodig is, dat de oude Grieken sport alleen beoefenden om die naakte kerels keihard te trainen opdat ze uiteindelijk aan alle toenmalige fronten het vaderland moesten dienen en te vuur en te zwaard helpen uitbreiden.

Bovendien blijkt uit Dekkers’ onderzoek, dat sinds die Grieken en Romeinen de middeleeuwers en hun nazaten tot begin 19e eeuw,  geen tijd voor, noch enige notie hadden van sport, want ze moesten keihard sloven voor hun mager maaltje. En riddertournooien dan? Die waren, net als het jagen (naast stierenvechten de meest abjekte “sport”) voor de elite, ook als kijkspel, vooral als zo’n geharnaste figuur met veel gekrijs en knarsend ijzer van zijn ros en het leven uit gesodemieterd  werd.

De Romeinen hadden meteen door dat je met sport als kijkspel het gepeupel zoet kon houden: “Brood en Spelen”. Naar verluidt, heeft dit populaire volksvermaak duizenden “christenhonden” gruwzaam het leven gekost. In elk geval werd de aandacht met succes afgeleid van politieke, sociale en privé-problemen.

Niets nieuws dus onder de zon: WK ‘s of Olympische Spelen worden steeds gretiger door de manipulerende massamedia omarmd. Met het dolzinnige motto dat “sport verbroedert.” Toch al sporadische kunstprogramma’s, zoals de 's zondagse “Vrije Geluiden”, worden aan
sport, in dit geval wielrennen, verkwanseld.

En naarmate meer sport verschijnt op de treurschermen, slinkt bij  “sportliefhebbers” thuis op de bank met bier en chips, steeds meer hun animo tot zeker noodzakelijke, elementaire dagelijkse lichaamsbeweging. Op de fiets, aan de wandel, in het zwembad of desnoods in zo’n sporthal. Als je bereid bent de vulgaire jengeldeuntjes uit de muren voor lief te nemen. Die hoor je zelfs al tijdens de bouw. Weldra dus ook in Son.    

23|09|06

En die Betuwelijn?

Wel wat terughoudend, om te voorkomen dat de hoerastemming over de begroting 2007 beschouwd zou worden als propaganda waarmee de zittende “Balkenbende” na de verkiezingen van pluche verzekerd zou blijven, lieten met name de premier en de goedlachse kasbewaker Zalm zich niet onbetuigd wat betreft de kabinetsbijdrage aan ons economisch herstel. Handig werd betoogd dat we het allemaal samen hebben gedaan, dat de internationale welvaartsgroei ook een steentje heeft bijgedragen, maar toch… We krijgen allemaal een paar tientjes meer. Hoera!

Het “Leve de Koningin” klonk minder plichtmatig dan andere jaren, maar dat kan ook door die fraai gerestaureerde Ridderzaal komen. In die zonovergoten troonrede kwam terloops ook de Betuwelijn ter sprake. Die, als ik goed ben ingelicht, volgend jaar in gebruik genomen wordt. Vooralsnog zonder profijtelijk gewin, want vóór al die miljarden euro’s op die spoorlijn zijn terugverdiend, zijn we wel een generatie verder. Ik denk dan ook niet dat nog mee te maken. Maar misschien helpt het een beetje het rampzalige vrachtverkeer op onze snel-en knelwegen, o.a. rond Eindhoven, te verlichten…

Maar waar leidt die Betuwelijn naar toe? Hoe zit het met de onwillige oosterburen die nog steeds geen aanstalten maken om bij Venlo of  Nijmegen een adequate aansluiting aan te leggen, waarlangs die duizenden containers vol Chinese elektronica, schoenen, spijkerbroeken e tutti quanti vanuit Rotterdam naar oost- en midden-Europa moeten worden vervoerd? De honderdduizenden jeugdige loonslaven, die in China, Taiwan of  Zuid-Korea tegen een mager uurloon in gigantische hallen met bewonderenswaardig automatisme leuke audio-spulletjes voor Philips of Sony zitten te assembleren hebben geen idee van een Betuwelijn. Maar goed ook. Als ze zich druk zouden moeten maken of en waar al die producten terecht komen, dan hadden ze helemaal geen leven meer. Lang leve de Koningin! En de welvaart van het Westen!

20|09|06

Bush en het Complot

Behendig tracht Ronald Plasterk in de Volkskrant van 15 september uit te leggen waarom het idee van Bush’ betrokkenheid bij 9/11 absurd is. Veronderstellen dat de president  de dood van een paar duizend landgenoten zou hebben georganiseerd, is nonsens volgens de columnist, die deze stellingname o.a. baseert op een NRC-commentaar waarin werd vastgesteld dat dit niet bewezen is. Plasterk vindt die NRC-redenering een uitglijer, omdat het de mogelijkheid van Bush’ betrokkenheid bij de aanslagen open laat.

    Maar er zijn andere opties. Bush, bezeten van de idee fixe, het karwei van zijn vader na de eerste Golfoorlog, af te maken en primair af te rekenen met Sadam Houssain, heeft geen ander excuus voor ingrijpen in Irak gevonden dan een Pearl Harbor-achtige tour de force. Dat behoeft niet te betekenen dat hij de aanslagen ook daadwerkelijk heeft georganiseerd! Hij kan hebben ingestemd met een aanzienlijk minder catastrofaal georkestreerde aanslag dan die wij allen met ontzetting en verbijstering hebben zien gebeuren. Met andere woorden: het kan totaal uit de hand gelopen zijn, maar dat neemt niet weg, dat de president uiteindelijk toch verantwoordelijk is.

     Dr. Plasterk laat zich vooral leiden door ongeloof, terwijl hij als wetenschappelijk onderzoeker nu juist de door wetenschappers aangedragen bewijslasten serieus zou moeten nemen, o.a. wat betreft de vakkundig voorbereide instorting van de Twin Towers en het andere grote gebouw dat n.b. op afstand van de torens prachtig bleek in te storten. Deze en andere vragen laat Plasterk  onbesproken.

Is het, na Hitler, ten enen male uitgesloten dat jaren later weer een machtsbeluste psychopaat tot een krankzinnige monsterachtige daad zijn toevlucht neemt om zijn gelijk te halen?

Geplaatst 17|09|06

Gezellig actueel

“Ook bij Nova wordt het steeds gezelliger”, constateert NCRV’s publieks-debater Cees Grimbergen, mogelijk met
een wat meewarig grimlachje, in de Volkskrant. En jawel hoor, de man van Plein Publiek heeft gelijk, maar daarover straks meer.
     Nauwelijks hadden de veel en fel besproken Barend en Van Dorp, met hun ontembaar emotionele “tussenwerper” Jan Mulder hun hielen gelicht om een veelvuldig beschimpte zwanenzang te zingen bij Talpa, of het Management van de Publieke Omroep besloot na veel vijven en zessen, ook daar het roer om te gooien, zodat de trouwe bezoeker van Buitenhof, Nova, Netwerk, Twee Vandaag momenteel het spoor volkomen bijster is en voortdurend de dienstregelingen in de omroepbladen moet raadplegen om te weten welke actualiteiten door wie en op welke zender tussen de journaal- en voor de liefhebbers, sportrubrieken of sullige spelletjes heen, nu weer geraadpleegd kunnen worden.
     Infotainment is het verwerpelijke toverwoord in Hilversum en dan wordt bedoeld het kijkcijferniveau dat hier of bij de concurrent behaald kan worden. Gezelligheid is troef, niet op de laatste plaats onder de actualiteitenmakers. Heeft de KRO om die reden soms afgehaakt van Netwerk?
       Maar de serieuze journalistiek zoals die bij Nova en Buitenhof bedreven werd, is toch niet teloor gegaan? Nee,
laatstgenoemd programma is gelukkig niet aan de drakonische ingrepen  van de omroep-bobo’s ten offer gevallen, al scheelde het niet veel. We zullen er nieuwe gezichten zien, want de interviewende VARA- ikoon, Paul Witteman, is
vergezeld van Nova’s populaire maar kundige krullenbol Jeroen Pauw, voor zichzelf begonnen in de late avond-uren
met een nieuwsshow vol prominente kopstukken met eigenwijze, eigenzinnige en prikkelende normen en waarden. Leuke rubriek, en heel gezellig! Vooral die paddenstoel die Witteman halverwege de show te voorschijn tovert en waarop de actuele prominent in kwestie drie keer mag drukken. Dan zie je op een reusachtig beeldscherm alle mogelijke tronies van bekende Nederlanders en of politici verschijnen, die na te zijn opgeroepen met die druk op de paddenstoel, hun zegje mogen doen over de prominent aan tafel. Tsja…
       Ik heb gelezen dat Jeroen en Paul van tijd tot tijd hun team versterken met Adriaan van Dis en Charles Groenhuijsen die al geruime tijd achter de schermen is gebleven na zijn onvrijwillige repatriëring naar ons “leuke”
landje met al die vooral “gezellige” “talk-shows” op onze treurschermen. We blijven kijken.

07|09|06

Non-pop pope

Paus Benedictus de Zestiende heeft grondig de pest aan popmuziek en hij is bepaald niet de enige, kan ik wel zeggen. Een bericht omtrent de muzikale voorkeuren van Zijne Heiligheid stond in het Eindhovens Dagblad. De paus wenst voortaan verschoond te blijven van de overigens goed bedoelde verrichtingen ten Vaticane van al dan niet wereldberoemde popartiesten, of die nou jengeldeuntjes, ostinate drumgedreun of anderszins elektronisch grotelijks versterkte popprodukten ten gehore brengen. Aan de Duitse Opperherder Ratzinger zijn ze in geen geval besteed, want de paus is een uitgesproken liefhebber van Bach, Vivaldi, Mozart, Beethoven e tutti quanti. Van “klassiek” dus. Welnu, dat mildert wat mij betreft een beetje de kritiek  op deze paus, al heeft zijn muzikale
smaak natuurlijk niets van doen met zaken van Geloof of Zeden.

    De nu verboden pop-concerten voor de H.Stoel waren als gezegd, goed bedoeld, te meer omdat ze uiteindelijk financieel geen gewin voor de optredende muzikanten opleverden, maar wel goede doelen dienden. Vandaar dat thans – nog steeds volgens het ED – besloten is, Monaco als nieuwe lokatie van die verbannen pop-optredens aan te wijzen.
     De paus is telg uit een  oude Beierse, zeer katholieke, en muzikale familie. Zijn broer, ook een monseigneur, was jarenlang “Rector Cantus”, dirigent dus, van het vermaarde kathedrale  jongenskoor de “Regensburger Domspatzen”.
      Volgens het ED heeft de vorige H.Vader, Johannes Paulus II, wel steeds dergelijke pop-groepen welwillend aangehoord. Of hij ze wist te waarderen, blijft vermoedelijk een van de vele mysteries uit het Rijke Roomsche Leven.

02|09|06

Brood en spelen in Eindhoven

Als je het Eindhovens Dagblad moet geloven en er is geen enkele reden dat niet te doen, zou je, ook als volslagen leek op het gebied van voetballerij, op den duur tot het inzicht kunnen komen dat niets ter wereld van meer belang is dan PSV. Het is soms een heel gepuzzel om in het ED doorheen alle PSV-berichten naar wereldnieuws te slalommen, naar binnenlands nieuws, naar regionale berichten laat staan naar kunst en cultuur. Die meldingen kun je uiteindelijk wel vinden maar toch: sport is dominant en PSV staat aan de top van de prioriteitenlijst bij onze regionale krant. Brood en Spelen in Eindhoven.

Nauwelijks van schrik bekomen na lezen van het bericht dat een zekere Patrick Kluivert de gelederen van het PSV-team komt versterken, zie je in follow-ups onder meer dat deze man nu niet bepaald een vlekkeloze staat van dienst geniet maar desondanks voor de keuringsarts mag verschijnen. Wéér een dag later wordt de ongeduldige lezer blijmoedig gemeld dat de voetballer waarschijnlijk zal worden goedgekeurd en in het daarop volgende ochtendblad verschijnt dus het verlossende bericht dat de keuringsarts geen noemenswaardige afwijkingen bij Kluivert heeft kunnen constateren en dat de man derhalve een dezer dagen met veel tamtam aan den volke zal worden gepresenteerd, uiteraard na het wederom met veel tamtam opgeluisterde ritueel van het plaatsen der contractuele handtekeningen. Het gaat tenslotte om niet geringe bedragen in deze branche. “Er zijn dagen dat ik het niet verdien”, kon mijn vader bij dit soort kwesties schamperen.

Maar de roerselen van de gekwelde voetballiefhebbers, met name PSV-adepten, komen bij lange na niet tot rust. Want ziedaar: plots houdt de clubvoorzitter, een zekere Westerhof, het voor gezien en kondigt aan spoedig zijn comfortabele zitje in de VIP-loge van het wanstaltige stadion in Eindhoven te verlaten. Reden: drukke erkzaamheden in het bedrijfsleven. Het ED dat Westerhof zelfs in een breed commentaar uitgeleide
doet, weet niet exact wat de werkelijke reden is waarom mijnheer de voorzitter zijn biezen pakt. Vanwege die Kluivert? Of omdat Westerhof niet langer met PSV super-bobo Jan Timmer, volgens ingewijden ook geen gemakkelijk
heerschap in de omgang, door één deur kon? Speculaties vlieden over en weer. Zeker, er wordt ook nog gevoetbald, misschien ooit weer onder de wijze, milde blik van die onverstoorbare Achterhoeker Guus Hiddink, de enige die volgens deze absoluut ondeskundige schrijver PSV werkelijk groots kan maken en meeslepend.

31|08|06

Sonse flora
en sauna

Son en Breugel is een prachtige, nog niet door de grote stad opgeslokte woon- en leefgemeente, waar op loopafstand een grote diversiteit aan ondernemingen en publieksvoorzieningen bereikbaar is. Waar het heerlijk wonen is. Soms, zoals in mijn geval, vrijwel aan de bosrand. Maar er wordt ook op grote schaal met die mooie groenpercelen in deze lommerrijke gemeente de hand gelicht. Son heeft een aardige grijpstuiver
geïncasseerd toen het een groot aantal bosrijke kavels aan weerszijden van de Hendrik Veenemanstraat verkwanselde om er enorme villa’s te laten bouwen die momenteel voor het grootste gedeelte zijn voltooid, ten koste van weet ik hoeveel prachtige bos-percelen.

Wie over die voormalige weg naar Sint Oedenrode wandelt en bekijkt wàt daar is verrezen, wordt getroffen door louter mismoedigheid en wanhoop om de architectonische quasi-classicistische kitsch en wansmaak die de meeste van deze misbaksels uitstralen. Het toppunt van deerniswekkende bouwnijverheid vind je aan het eind van de Hendrik Veenemanstraat, bij de rotonde Planetenlaan: daar staat nu een huis met rieten dak en talrijke, eveneens met riet bedekte dakkapelletjes, op en top een gedrocht van jewelste, waarvan je je afvraagt, hoe een gemeente in staat is zoiets verfoeilijks op haar grondgebied te dulden. Het is nu te laat, anders had ik dit pand voorgedragen voor de nu beëindigde Nova-rubriek: “De beuk erin!”

Behalve door patserige gedrochten wordt de groene leefomgeving in Son en Breugel bedreigd en/of aangetast
door snode plannen van de eigenaar van de druk bezochte sauna annex zwembad “Thermae Son”, aan de Planetenlaan, Wim van Santvoort. Hij wil, kennelijk gedreven door nog meer winstbejag dan die dat zijn mooie sauna, zwembad en luxe restaurant hem nu al oplevert, er ook een hotel met nog een zwembad en een sporthal bouwen. Die hal mag dan ook als gemeentelijke sporthal dienst doen, dan snijdt het mes aan twee kanten. Dat die nieuwbouw een enorme hap zal halen uit de bossen van de aanpalende “Sonse Bergen”, is niet de zorg van Wim van Santvoort, maar wel van ongeveer de hele Sons-Breugelse burgerij, die nu met brieven aan de gemeente en ingezonden stukken in de drie dorpskrantjes tracht dit onheil te voorkomen.

Of de gemeente naar die vele felle tegenstanders zal luisteren? Ik vrees het ergste, gezien de rampzalige nieuwbouw langs de Hendrik Veenemanstraat…

30|08|06

Borstwering

“Borst,  borsten”: sinds vele eeuwen symbolen van kracht, van  schoonheid en tederheid, strijdvaardigheid, prille moederliefde of pure sensualiteit. Logisch dat uit het begrip “borst” in onze en andere taalgebieden tientallen afgeleiden zijn ontstaan, met de opsomming waarvan ik dit stukje al gauw tot de rand zou kunnen vullen.

Logisch ook dat in de klassieke en moderne beeldhouwkunst op grote schaal de lof bezongen
wordt van de menselijke gestalte, van welgeschapen mannen en vrouwen en dat daarbij toch steeds weer de maagdelijke of moederlijke rondingen van onze vrouwelijke medeschepselen
onomstreden voorrang verwierven. In ons hedonistisch tijdsgewricht ontmoeten mode en sexuele moraal nauwelijks nog rigide belemmeringen. Toploze en of totaal naturistische zomerse geneugten zijn vrijwel aanvaard, mits verschoond van aanstootgevend gedrag en plein publique.

Treurig dat elders op stiefmoeder aarde nog steeds het ewig Weibliche  tot dood en geweld is gedoemd en onderdrukt. Nog pas in Italië werd een Turks meisje dat haar eigen leven wilde leiden, door haar vader met een keelsnede om het leven gebracht. “Eerwraak”.

Nog even die afgeleiden van de borst. “Borstplaat”: lekker en zoet. “Borstvergroting,’’ ‘’borstomvang’’, pronkstukken van vrouwelijk schoon, van lust en verleiding. “Borstimplantaten”:
siliconen. Soms gevaarlijk voor de gezondheid, maar de jonge Israëlische die tijdens die klote-oorlog werd geraakt door scherven van een Hezbollahraket, kan de Heer dankbaar zijn dat ze die behandeling had ondergaan: scherfjes bleven steken in de siliconen van haar implantaties…     “Ze is van een wisse dood gered”, sprak een woordvoerster van het ziekenhuis in Nahariya. Nooit is het begrip “borstwering” mij zo duidelijk voor de geest gekomen. 

18|08|06