Archief van de rubriek ‘Religie’
Carola Schouten en de hertog van Alva
o’n ochtend waarop van alles je bespringt.
Zo zag ik dat Stella Bergsma de geschiedenis van het woord ‘santekraam’ niet echt goed had uitgezocht. Terecht zet de autocorrect van Word er een rood streepje onder, want de juiste spelling is santenkraam, inderdaad die winkel met heiligenbeelden, maar vooral een woord uit de Reformatietijd: de protestanten wilden van al die heiligen af en noemden de roomsche kerk dus een santenkraam, waarmee ze door de beeldenstorm, (1566, weet je wel) een einde aan probeerden te maken.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Nieuwe biografie bij 500 jaar Luther
Boekbespreking door Sante Brun
p 31 oktober is het precies 500 jaar geleden dat Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de kerk in Wittenberg spijkerde. Ware het niet dat het, door telfouten van de drukker, er vermoedelijk maar 73 stellingen waren, dat de datum nog berekend is volgens de Juliaanse kalender en dus de 500ste verjaardag van het heuglijke feit pas op 10 november van de huidige kalender valt, Luther toen nog niet Luther heette maar Luder, dat de grote hervormer het vermoedelijk pas deed met die kerkdeur op 1 november toen (nu dus 11 november) en dat er grote twijfels zijn over de vraag of hij inderdaad spijkers gebruikte of de stellingen met was aanplakte en of hij inderdaad alle stellingen daar ophing of alleen een korte samenvatting.
‘Verboden toegang’
Seksfilm in de kerk: wel ordinair, maar niet strafbaar https://t.co/e4t4Fkze3U via @Topics_NL
— hhBest (@ecluse) 16 augustus 2017
Aanbevolen bord: ‘Verboden toegang, art. 461 WvS, behalve voor gebed of meditatie.’ — Voorpagina hhBest
Hoe een Brabantse pastoor zijn kudde probeerde te beschermen tegen de ‘verderfelijke stad’
Princenhage (met stoomtram) omstreeks 1920. Foto Princenhaags Museum.
Annexatieperikelen rond Breda duurden meer dan veertig jaar
Vijf en zeventig jaar geleden, middenin in Wereldoorlog 2, annexeerde Breda ‘eindelijk’ onder meer Ginneken en Princenhage; de strijd had meer dan veertig jaar geduurd, want de eerste poging tot gebiedsuitbreiding van de in 1870 van haar wallen ontdane stad geschiedde in 1899. Voor de oorlog waren de annexaties al zo goed als in kannen en kruiken, maar de stad is lang aangewreven dat ze ‘van de bezetting heeft geprofiteerd.’
Oorlog met pastoor
Daar waar mijn wieg heeft gestaan! https://t.co/wp8Vi2YsRK
— Nicole van den Hout (@nvandenhout) 6 mei 2017
Niemand zag Jezus verrijzen
Happy Easter with a most original Resurrection: Christ ponderously climbing out of the tomb with his back turned to us. By Meister Francke ? pic.twitter.com/Bzw2pcLUyN
— Rembrandt’s Room (@RembrandtsRoom) 16 april 2017
Dit is inderdaad een unieke afbeelding. Niemand heeft Jezus uit zijn graf zien verrijzen. Het schilderij (ca. 1400) is zo mogelijk apocriefer dan apocrief. Wie is daar trouwens met een lans in de weer? Ik citeer (vrij weergegeven) een stukje uit het Marcus-evangelie, dat op paaszondag werd gelezen: Maria Magdalena en Maria van Jacobus en Salome wilden het lichaam balsemen. Onderweg naar het graf vroegen ze zich af, wie de zware steen voor de deur zou wegwentelen. Maar, dichterbij gekomen, zagen zij dat die al was verwijderd. Binnen zagen zij een jongeman (een engel) in een wit gewaad zitten. ‘Niet bang zijn,’ zei hij. ‘U zoekt Jezus van Nazareth, die gekruisigd werd, maar die is hier niet. Hij is verrezen.’ Er zijn ook afbeeldingen, waarop je Romeinse soldaten, die als bewakers waren aangesteld, het gezicht ziet afwenden, terwijl Jezus boven het graf zweeft.
Voorpagina hhBest
Vroolijk Paaschfeest 1932
De profanatie (ontchristelijking) van Pasen is niet van vandaag og gisteren. Deze wenskaart is van 1932.
Meer dan Passion
De dominee legt Pasen uit op school : pic.twitter.com/R63t2hEDLX
— Joost Röselaers (@Roselaers) 13 april 2017
Onverdraagzaamheid
De veiling van devotionalia en andere onderdelen van een kerkinventaris waarover ik het eerder had, heeft nog een andere context dan als zinnebeeld van de ontkerkelijking. De beelden, de kruisen, de offerblokken, de collectezakken (‘De armen gegeven is Gode geleend’) de sjerp van de ordebewaarder (suisse, ‘Eerbied in Gods Huis’), ze kunnen volgens sommigen ‘aardige accenten’ vormen in het moderne interieur. Je komt die dingen zelfs tegen in café’s en – zoals we ook hoorden – in het toilet.
Meer op Manieren — Voorpagina hhBest
‘Ontkerkelijking’ kent grenzen
De veiling van een deel van de inventaris van de Augustijner Paterskerk in Eindhoven – die met het Christusbeeld op de spits – was tekenend voor het verschijnsel dat ontkerkelijking heet. Wat dat betreft was de kop in het Eindhovens Dagblad boven het verslag van die massaal bezochte verkoop alles zeggend: Een offerblok voor op de wc.
Meer op Manieren — Voorpagina hhBest
Zie ook Verspijkerd en verzaagd, expo in Noordbrabants Museum
Palm die geen palm is
De #40dagentijd tot #Palmzondag kunt u palmtakjes inleveren in de kerk. Wij gebruiken deze om te verbranden voor Aswoensdag volgend jaar. pic.twitter.com/YjQIIOjfEk
— OntmoetingsKerk (@OntmoetInKerk) 17 maart 2017
Opmerkelijk Twitterbericht. Even verduidelijken: Palm is het eigenlijk niet, die groeit hier niet, al kan dat door de klimaatverandering best nog wel eens anders worden.
Meneer pastoor
Het is een verdachte voorstelling: een pastoor met een jongetje dat eerbiedig naar hem opkijkt. in deze tijd van openbaring van zedenschandalen in de rooms-katholieke kerk heeft het iets ongemakkelijks, dit bronsje van Jean en Marianne Bremers aan de zijmuur van de voormalige pastorie van de al even voormalige Sint-Pieterskerk in de nog voormaligere Bossche wijk De Pijp. Foto (c) Jan van de Ven
Meer op beeldenstormer.nl – Voorpagina hhBest
Ontkerst(en)ing
Wat weten wij van de islam en wat weten de moslims van het christendom? Over de wederzijdse kennis hoeven we ons geen enkele illusie te maken. De aanslag met een vrachtauto op een kerstmarkt in Berlijn (12 doden, is inmiddels het wrange saldo) is zo goed als zeker een aanslag op het christendom – of wordt de westerse wereld daaraan niet gelijk gesteld? In elk geval hebben wij hier een van het christendom afgeleide cultuur. Intussen barst het van de misverstanden.
Meer op Manieren — Voorpagina hhBest
Welke rol zal Duitsland in 2017 spelen? Houdt het vast aan zijn rol van gidsland of komt het model onder druk te staan? #Berlijn pic.twitter.com/GiblXdO0wK
— Rudi Vranckx (@RudiVranckx) 20 december 2016
Heiligenbeelden, verspijkerd en verzaagd
Marijn Morée, Perseverance 2000 Foto Noordbrabants Museum
De voorjaarstentoonstelling van Het Noordbrabants Museum in Den Bosch heet Verspijkerd en verzaagd. Het gaat om hergebruik van heiligenbeelden door het transformeren van gipsen devotiebeelden tot kunstwerken. Verschillende kunstenaars hebben zich daarmee in de laatste decennia bezig gehouden.
Niet eerder is een tentoonstelling gewijd aan dit merkwaardige, Nederlandse fenomeen. Centraal in de expositie staat het oeuvre van de Bossche kunstenaar Jacques Frenken, die rond 1965 als eerste de afgedankte heiligen onder handen nam. Daarnaast zijn beelden, assemblages en installaties te zien van onder meer Marc Bijl, Marijn Morée, Alexander Schabracq, Henk Visch en Moniek Westerman. In totaal zijn circa 40 werken uit diverse Nederlandse collecties bijeengebracht die samen een overzicht vormen van vijf decennia hergebruik van heiligenbeelden in de Nederlandse beeldhouwkunst. Ze vertellen veel over onze veranderde kijk op het christendom in de laatste vijftig jaar. Read the rest of this entry »
‘Kerststal geen religieus symbool’
Kerstmis is ook in Nederland (‘Kerst’) volledig gecommercialiseerd. Enkele jaren geleden werd in een Bests winkelcentrum een ‘levende kerststal’ van kinderen georganiseerd. Een kribbe in gemeentehuizen e.d. is hier niet gebruikelijk.
In Frankrijk loopt al jaren een discussie over het al dan niet toestaan van kerststallen in openbare ruimten, in het licht van de scheiding van Kerk en Staat. Het ziet er naar uit dat het hoogste gerechtshof in bestuurszaken, de Conseil d’Etat, over enkele weken uitspraak zal doen in een conflict tussen onder meer de gemeente Melun (Seine et Marne) en organisaties van vrijdenkers.
Is Jacques Hamel martelaar in r.-k. traditie?
ermoord met een mes aan het altaar in de kerk van Saint-Etienne-du-Rouvray. Gedood ‘om zijn geloof’. Is Jacques Hamel (86) een martelaar volgens de r.-k. traditie? Zo eenvoudig ligt het kennelijk niet, volgt men de beschouwingen in de Franse katholieke krant La Croix, ijverig geciteerd door Le Huffington Post.
Priester Jacques Hamel begroet een parochiaan. Still uit een filmpje op Le Huffington Post –>
De kerk van mijn jeugd
De viering van de hoofdtoren van de Ginnekense Laurentiuskerk. De foto, ontleend aan de website If then is now, is van Marjanne Statema. (Zie de tekst verderop voor de ‘verantwoording’.)
unsthistorica Bernadette van Hellenberg Hubar schreef op de website If then is now een boeiend artikel over de r.-k. Sint-Laurentiuskerk in Ginneken, de kerk van mijn jeugd. Deze parochiekerk (1910-1912) is ontworpen door Joseph Cuypers, zoon van Pierre (van het Rijksmuseum en het Amsterdams Centraal Station). Cuypers jr. bouwde voort op de neogotische praktijk van zijn vader, maar bewandelde toch zijn eigen weg. Kenmerkend voor zijn (latere) werk is onder meer het laten functioneren van het daglicht. De Ginnekense Laurentiuskerk, rijksmonument, is daarvan een duidelijk voorbeeld. Ze contrasteert met het deprimerende duister van de negentiende eeuwse kerken van Cuypers senior en anderen.
Wat je niet kunt ruiken, zien of voelen
p mijn zestiende heb ik, geheel op eigen kracht redenerend, vastgesteld dat de roomsche kerk waartoe ik behoorde – ik ben maar liefst tweemaal gedoopt – niks voor mij was, net zo min als alle godsdienst in het algemeen. Vooral na lezing van The God Delusion van Richard Dawkinshad ik daarvoor zelfs een solide wetenschappelijke basis.
Meer op SanteLOGie
’s Heren Hemelvaart
Just saw this lovely drawing: Christ going up to heaven, leaving his footprints behind (@ubleiden LTK 538, 15th c). pic.twitter.com/Ydtx6gBGAO
— Erik Kwakkel (@erik_kwakkel) 30 november 2015
Kwakkel zette dit een klein half jaar geleden op Twitter; we vonden het de moeite waard, om het tot nu te bewaren. ‘Christus stijgt op ten hemel, zijn voetafdrukken achterlatend.’
Lourdes als tegengif voor geweld
Duizenden lopen mee in een processie in Lourdes Dat gaat nog steeds door, sinds het begin van het ‘heiligdom’ in 1864. De foto dateert van 1954.
Te Lourdes in de bergen
Verscheen in een grot
Vol glans en vol glorie
de Moeder van God
De Nederlandse versie van een in vele talen gezongen lied tijdens de processies van duizenden (‘s avonds met kaarsen in de hand) in het ‘heiligdom’ Lourdes. Dat gaat zo al sinds 1864, nadat zes jaar eerder de maagd Maria, zich noemende De Onbevlekte Ontvangenis, een aantal keren zou zijn verschenen aan een herderinnetje: Bernadette Soubirous. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie behoort tot de initiatiefnemers van een Lourdesreis, deze maand, van geweldsslachtoffers en nabestaanden. Dat heeft met religie niets te maken.