ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Ginneken’
Achterom kijken 46
april 30th, 2014 | 
Author: | In deze serie, getiteld Achterom kijken, plaats ik mijn hoofdzakelijk documentaire foto’s, gemaakt in onder meer Friesland (1956-1961) en Noord-Brabant (vóór 1956 en sinds 1961). Meer info hierover. Klik op de foto voor het originele exemplaar. De complete serie is via ‘Rubrieken’ in het menu (links) te bereiken. © Guido t’ Sas. |
Henk de Raadt, 1955
Deze keer een foto uit mijn geboortedorp Ginneken (sinds 1943 door een ingreep van de bezetter bij Breda gevoegd, maar nog steeds een wijk met een typisch eigen karakter). Het zijn gidsen (padvindsters) van de Sint-Laurentiusgroep in Balinese uitmonstering, maar het gaat om de man in het midden: Henk de Raadt.
Posted in 
‘Vrederust’ in goede handen
Het monumentale Ginnekense buitenhuis Vrederust, waaraan wij onlangs een uitvoerig artikel wijdden, blijkt in zeer goed handen te zijn geraakt. De nieuwe eigenaren, de broers Gert en Robert Struijk (TCR Plastics) willen in het pand een permanente expositie over de geschiedenis van Vrederust inrichten.
‘Vrederust’ verkocht
Het monumentale buitenhuis (thans kantoorcomplex) Vrederust in Breda (vraagprijs 2,9 miljoen), waarover ik onlangs een artikel schreef, is ‘onder voorbehoud’ verkocht, aldus Funda in Business
Oud kiekje (2)
Het stukje Oud kiekje (1) komt zo ongeveer op losse schroeven te staan, als gevolg van mijn vorderingen met de negatiefscanner. Ik ben hierbij chattenderwijs bij de hand genomen door de firma Epson, afdeling Benelux. Nu de ganzen die dezelfde dag in 1953 voor mij op de loop gingen, aan de Mark. Op de achtergrond zie je het toenmalige gebouw van de Vereeniging IJsvermaak.
Een oud kiekje
Dit fotootje, nauwelijks meer dan ‘n kiekje zoals we dat toen noemden, schoot ik vanuit het slaapkamerraam van mijn ouders, in – ik maak een redelijk nauwkeurige schatting – 1953. Men ziet rechts de noordelijke zijbeuk van de Ginnekense (Ned. Herv.) Laurentiuskerk en nog net iets van het Chassémonument. Op de voorgrond de Duivelsbruglaan, met twee fietsers midden op de glibberige rijweg. Verderop de zijgevel van café De Vrachtwagen van de familie Verschuren, dat met de voorkant naar de Ginnekenmarkt is gekeerd. Meer op Manieren Lees ook Oud kiekje (2)
Het Ginnekense buitenhuis Vrederust en zijn markante bewoners
Vrederust in de negentiende eeuw, naar een aquarel van Chr. Eckstein. (Privébezit.)
Rijksmonument staat te koop voor 2,9 miljoen
Door Guido t’ Sas
Het van origine Ginnekense buitenhuis Vrederust, een rijksmonument, staat als onderdeel van een failliete boedel, voor 2,9 miljoen te koop. Het is intussen ook veel meer dan een landhuis in een park: een kantorencomplex. Vrederust (eerder Vrede en Rust genoemd) heeft een rijke geschiedenis en dat komt vooral door de markante bewoners, die het heeft gehad, met name de van oorsprong Amsterdamse familie Van den Biesen. Daarover gaat dit verhaal.
Politieke tinnegieters
In de gemeente Waalre is nu weer laaiende ruzie over de voortijdige aankoop van een vuilniswagen. Is er iets nieuws onder de zon? Natuurlijk niet. Tachtig jaar geleden gebeurde er in de toenmalige Ginneken en Bavel, de gemeente waar ik geboren ben, nagenoeg hetzelfde, zonder enig politiek gevolg.
Meer op Manieren
Een journalistieke observatie van Henri t’ Sas
In Brieven van Paulus (nr.191-2012) tijdschrift van de Nieuw-Ginnekense heemkundekring Pauius van Daesdonck, staat een overdruk van een observatie (tegenwoordig zouden we het een column noemen) door Henri t’ Sas in het Dagblad van Noord-Brabant van een Chassé-herdenking op 20 december 1932. De inleider corrigeert de straat, waaraan het Chassémonument (en het woonhuis van de schrijver) zijn gelegen, Brugstraat, in Duivelsbruglaan. De naamwijziging vond echter pas in 1942 plaats, bij de annexatie van Ginneken door Breda. Er kwam commentaar van lezers van de krant. Zie onder het artikel (Ogenschijnlijke oneerbiedigheid).
“Oneerbiedigheid”
Enkele lezers hadden zich “gestooten aan den toon, omdat zij de Brabantsche gemoedelijkheid van den man van de straat te ver doorgedreven achtten”. De redactie verzekerde hun echter dat wat “onzen medewerker met zijn straatfilm bedoeld heeft, niet minder is dan een weergave van hetgeen het volk, wanneer het te hoop loopt, ziet, hoort en elkaar vertelt. En men weet wel dat dan de Brabantsche loslippigheid wel gezegden spuit, welke op oneerbiedigheid lijken, maar niets anders zijn dan ruige vriendelijkheden vermengd met een dosis niet kwaadaardige opschepperij”.
Een hervormde Laurentiuskerk
|
In BN-De Stem lees ik dat de Nederlands Hervormde kerk aan de Duivelsbruglaan in Ginneken door de (burgerlijke) gemeente Breda is verheven tot trouwlocatie. Tsjussusus, zouden de gebroeders Temmens zeggen. Laurentiuskerk, noemt de krant haar en dat is formeel juist, maar het klinkt mij vreemd in de oren en ik zal dat uitleggen. Meer op Manieren |
 |
Rondwandelende koninginnen
Op zijn Avondlog maakt VPRO-journalist Wim Noordhoek, mede vanuit zijn geboren Hagenaar zijn, melding van vrouwen die zich koningin (Wilhelmina) waanden en zich daarnaar kleedden en gedroegen. Ik citeer maar even: ‘Vanmiddag in de Javastraat, herinnerde ik me een Haagse verschijning: de flanerende dame die zich kleedde en gedroeg als Wilhelmina. Ze wuifde vriendelijk naar passanten, die haar spel meespeelden en de hoofden bogen. Heren lichtten de hoed. ‘De koningin’ was een bekendheid. (…) In Voorburg flaneerde een ‘Wilhelmina’, die de poederdot werd genoemd om de dikke laag rouge op haar wangen.’
Ik heb hier vanuit mijn Breda’s/Ginnekense achtergrond wel iets aan toe te voegen, namelijk over vermeende bastaards van koning Willem III.
IJsbaan (2)
Die ijsbaan van de Vereniging IJsvermaak in Ginneken (waarvan rechts het allang afgebroken paviljoen) vertegenwoordigt toch wel een flinke hap van mijn jeugdherinneringen, realiseer ik me nu. Zo denk ik aan de tijd na de oorlog dat het bedijken van dit stuk Bouvignewei een project was van de DUW. Afkorting van ‘Dienst Uitvoerende Werken’ ten behoeve van werklozen. Niet echt verheffend. Ze werkten met schoppen en van die karretjes op rails en dat trok vooral mijn aandacht, spoorfanaat die ik was.
IJsbaan
De baan van de Vereniging IJsvermaak aan de Bouvignelaan in Ginneken is vanmiddag, bij een ijsdikte van 8 cm en enkele afgezette wakken opengesteld voor de leden.
Op die plek heb ik leren schaatsen.
Daar vind je iets van terug in het volgende gedicht-fragment.
Gedoe om een dorpswapen
Een Bredase wethouder van erfgoed wil het stadsdeel Ginneken, ooit een zelfstandige gemeente, zijn wapen (sinds 1744!) afpakken. Op grond van een waandenkbeeld. Over een koe en het rooster van de heilige Laurentius.
Lees de column op Manieren
Alkemade
Een verslaggeefster van dagblad De Pers (dankzij een tablet, alternatief voor I-Pad, waarover later wellicht meer, lees ik dat tegenwoordig thuis op de bank), die verslaggeefster dus, ging terug naar haar geboortedorp Oude Ade. Dat is een dorp in het Groene Hart van Holland, waar nog op de boerderij Boeren Leidse, oftewel komijnekaas, alias pitjeskaas wordt gemaakt.
Oude Ade maakte ooit deel uit van de gemeente Alkemade en als ik zoiets lees, dan denk ik aan mijn moeder, want die is geboren in Roelofarendsveen, gemeente Alkemade. Dat kon je nog min of meer opmaken uit de manier waarop ze, hoewel al als klein kind verhuisd, Brabants probeerde te praten. Roelofarendsveen was tussen haakjes ooit ‘n soort Giethoorn, wat wil zeggen meer water dan straat.
Verder op Manieren
Hans van Mierlo (1931-2010) mijmert over zijn jeugd
Aan memoires is hij nooit toegekomen. Hij had een natuurlijke aversie tegen het obligate en misschien vond hij zichzelf ook geen briljant schrijver, waarin hij aantoonbaar – weer eens – gelijk had. Hans van Mierlo, journalist, politicus, denker en mede-oprichter – icoon – van de naar staatsrechtelijke vernieuwing strevende politieke partij D66, overleed (op 11 maart) een jaar geleden op 79-jarige leeftijd.
Er is nu toch een boekje van hem verschenen, van nauwelijks tachtig bladzijden. Zoals de titel, Het kind en ik (naar een opgenomen gedicht van Nijhoff) al zegt, gaat het voornamelijk over zijn jeugd in Ginneken, tegenwoordig stadsdeel van Breda, en over zijn familie, zijn ouders, Wereldoorlog 2, die hij mede moest doorstaan, kortom de niet weg te cijferen achtergrond van alles. Hans van Mierlo was dus ook een nostalgicus, een romanticus en een gevoelig mens, maar dat laatste wisten we al.
Over molens, een maalderij en een brouwerij
De maalderij De Fortuyn van Vic van de Reyt aan het begin van de Bavelselaan, hiernaast op de foto, is een van de monumentale Ginnekense gebouwen, die een woonbestemming hebben gekregen. Wooneenheden dus in het gebouw-zelf en een hofje (Fortuynhof!) erachter. Jammer dat niet ook het brouwerijtje ernaast (De Zwaan, Ginnekens Oud Bruin) is bewaard. Andere voorbeelden zijn, de statige woning van wijlen burgemeester Theodoor Serraris aan de Raadhuisstraat en het hoofdgebouw van het Laurensziekenhuis. Hier is onder de naam Laurenspark een complete woonwijk uit de grond gestampt, met veel respect voor het aanwezige groen. Ooit zou men die gevel weer zijn oorspronkelijke kleur van gele baksteen moeten geven en de zandloperluikjes, zo karakteristiek voor dit plattelandsziekenhuis, weer moeten aanbrengen.
Ik heb iets met dat Laurens (welke Ginnekenees trouwens niet?), omdat ik er in kamer 2, rechts van de hoofdingang, ben geboren.
Maar ’t Fortuyn.
Die maalderij was eigenlijk niet eens zo oud: in 1923 gebouwd door mulder Van de Reyt, die aanvankelijk de Ginnekense molen op de hoek van de Bavelselaan en de tegenwoordige Kerkhofweg had bemalen. Die molen was door hoog geboomte en de bouw van het Sint-Laurensgesticht de wind ontnomen en raakte in verval.
Er is nog ’n aardige anecdote over in omloop, die de toenmalige burgemeester van Ginneken en Bavel, jhr. Theodore Serraris tot molenaar maakt. Bij een onmoeting in de trein is de molen door Victor van de Reyt aan de burgemeester cadeau gedaan. Vic heeft me dat verhaal vijftig jaar geleden in geuren en kleuren verteld, toen ik hem als aankomend journalistje voor inmiddels wijlen de Bredasche Courant interviewde. Serraris was het verval van de molen een doorn in het oog en hij bracht dat de mulder minzaam onder de aandacht. ‘Juist, burgemeester,’ reageerde die, ‘maar wie zal de restauratie betalen? En na zijn genereus aanbod: ‘Da ziede niet dikwijls hé, dat een rijke burgemeester een molen cadeau krijgt van ‘nen armen mulder’.
Dat ik nog regelmatig aan mijn molenverhaal wordt herinnerd, komt door de vanaf de A16 te volgen restauratie van de molen in Princenhage. Die is ook bezit geweest van de familie Van de Reyt en kent een vergelijkbare vervalgeschiedenis. Alleen de romp, de hoogste van Nederland (zelfs van de wereld, meent BN De Stem te weten) is altijd blijven staan. Ik vond het knipsel uit de Bredasche Courant nog in mijn archief. Het eindigt zo: ‘Wij pleiten voor de molen van Princenhage. Hij heeft ons hart gestolen!’
Veranderingen, een egoscript
door Guido t’Sas
2003. Een wandeling door mijn geboortedorp en omgeving, een gedicht en een oud fotootje
Levensmaatje had een afspraak in Breda, in een betrekkelijk nieuwe wijk in de buurt van de Willem van Oranjelaan. Omdat ik niet ver daar vandaan geboren ben, moest ik natuurlijk wat aanwijzingen geven, hoe te rijden. Maar toen het zover was, kreeg ik een bevlieging: ‘Ik ga mee’.