ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Geschiedenis’
De oprichter van het illegale blad De Stem
maart 10th, 2017 | 
Author: (Dit artikel, dat ik schreef in 1985, is enigszins aangepast)
De journalist Joop Bartman schreef voor het vaktijdschrift voor communicatie en journalistiek De Journalist (1985/15) een artikel over de soepele transformatie van het illegale blad De Stem tot opvolger van het Dagblad van Noord-Brabant in Breda. Deze regionale krant was tijdens Wereldoorlog II doorverschenen en deswege in 1944, na de bevrijding van het zuiden, een verschijningsverbod opgelegd. De krant heet nu BN-DeStem en maakt deel uit van De Persgroep Nederland.
Read the rest of this entry »
Posted in 
De ene F(V)illon is de andere niet
Waarom hebben de ouders van François Fillon, de man die ondanks Penelopegate zijn streven naar het Franse presidentschap doorzet (eerder vanmiddag waren er berichten dat hij opgaf) hem van die voornaam voorzien. Op het internet zag ik ergens: ‘niet te verwarren met François Villon’.
Marius van Beek maakte dit beeld van François Villon. Het staat in Utrecht.
Jaja, de ene F(V)illon is de andere niet. Villon, die met de V (1431-ca.1463) dus, was wellicht de belangrijkste Franse, zeg naar Europese, dichter van de middeleeuwen. Dichter-bandiet, want hij had een, naar de beschrijvingen, bedenkelijk avontuurlijk leven. Read the rest of this entry »
Bolknakken
Een aangebroken kistje Hofnar bolknakken uit het midden van de jaren zestig.
Wel eens van het woord askegel gehoord? Dat kan haast niet, want het hoort bij een type sigaar dat al zowat een halve eeuw uit de gratie is en ook niet meer wordt gemaakt: de bolknak. Die sigaar bestond eigenlijk uit een ‘dubbele kegel’ want de ‘body’ (ik weet niet of er een officiële benaming voor is) liep taps toe naar het mondstuk en de punt, waarin de brand werd gestoken, was eveneens kegelvormig. De bolknak was tot ver in de jaren zestig van de vorige eeuw veruit de meest populaire sigaar. Read the rest of this entry »
Een beetje Rock en Roll
Peter Stiekema
Weduwe Menten legt het loodje
Peter Stiekema
Negentig jaar was ze, Meta Menten, toen ze vorige week overleed, op de dag na de uitzending van het eerste deel van de tv-serie over haar echtgenoot en oorlogsmisdadiger Pieter Menten. Of er een verband bestaat met de serie wordt hoogst twijfelachtig genoemd. Wat dat betreft deed ze haar naam alle eer aan: Ze was zo dement als de draaideur van het appartementencomplex in Hilversum waarin ze verbleef. Meta verdedigde Pieter in de jaren zeventig als een leeuwin haar welpen.
Read the rest of this entry »
Een omstreden Brabantse hoofdredacteur
Raadsels rond integriteit journalist Albert van de Poel voor en tijdens WO2 blijven overeind
p de valreep van de Maand van de Geschiedenis, organiseerde Stadsarchief Breda (niet voor het eerst dit jaar trouwens) een symposium over de figuur van de journalist Albert van de Poel (1898-1971) en diens houding tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Van de Poel was van 1929 tot 1941 hoofdredacteur van het Dagblad van Noord-Brabant en Zeeland, geraakte vervolgens ‘door verraad’ tot 1943 in het concentratiekamp Neuengamme en was van 1954 tot 1961 nog journalistiek actief in Limburg.
Vast staat dat Albert van de Poel tot ongeveer een jaar na de Duitse inval in mei 1940 ‘pro Duits’ was en daarvan in zijn krant getuigde.
Herfst in ‘t Valleke
Herfst in het Valkenberg in Breda. Dit park, gelegen tussen het stadscentrum en het station NS, was ooit de tuin, behorend bij het Kasteel van Breda, woonstede van de Nassaus, in het bijzonder Willem van Oranje. Sinds jaar en dag fungeert ‘t Valleke, zoals het in de volksmond heet, als voet- en fietsverbinding voor de treinreizigers. Daarnaast is het natuurlijk een geliefd recreatieterrein, waar regelmatig evenementen worden gehouden.
Als openbaar bezit, speelt het Valkenburg van oudsher zo’n belangrijke rol, dat er in de jaren vijftig van de vorige eeuw een storm van protest opstak, toen het park enkele avonden voor passanten werd afgesloten, in verband met de uitvoering van een openluchtspel door het toenmalige Rotterdams Toneel onder leiding van Johan Steenbergen. (De Hoefsmid van Saint Saturnin van Henri t’ Sas). Maar nog feller werden de protesten, toen daarna, grenzend aan het park en het Begijnhof, een verkeersweg werd geprojecteerd tussen de Boschstraat en de singel. (Tot dan moesten bij voorbeeld de stadbussen via de Boschstraat en de Sophiastraat omrijden om de singel en het stationsgebied te bereiken.) Gedaan met de rust. Die weg is er nochtans gekomen en is – qua verkeersafwikkeling – natuurlijk niet meer weg te denken.
Het Valkenberg is herhaaldelijk gereconstrueerd en heeft er nog wat in- en uitgangen bij gekregen, onder meer aan de kant van het Kasteelplein, waar het ruiterstandbeeld staat van koning-stadhouder Willem III. Ook zijn er in het park enkele monumenten/kunstwerken geplaatst, waaronder het fraaie beeld De Vlucht van Hein Koreman, dat voordien aan de zeer drukke Karnemelkstraat stond. Het monument is er te nagedachtenis aan de massale vlucht van Breda e.o. in mei 1940, bij de Duitse inval.
Drugs
Een punt van kritiek op de aanpassingen van ‘t Valleke kan zijn: de enorme lappen asfalt aan de stationskant, die kennelijk nodig waren om de stromen voetgangers en fietsers ‘ruim baan’ te geven. Deze plek was overigens onlangs in het nieuws in verband met overlast van dealers en drugsgebruikers. Sindsdien lopen er regelmatig ‘toezichthouders’ rond, maar het lijkt daar enigszins een kat- en muisspel dat zich voltrekt tussen het Valkenberg, de Willemstraat en het Stationsplein.
‘Den Hof van Valkenberg’ nog als tuin bij het Kasteel van Breda in de achttiende eeuw. Gravure, ontleend aan Beschrijving der Stadt en Lande van Breda door Thomas Ernst van Goor, 1744.
‘Beeldresearcher’ zoekt wereld af
Nieuwe foto’s van naoorlogs kamp Vught ontdekt – https://t.co/PEU7Tul9tr pic.twitter.com/LhsGKFHPtD
— Historiek.net (@historiek) 13 oktober 2016
De ideale geschiedenisleraar
 e boeken van Geert Mak (Hoe God verdween uit Jorwerd, In Europa, Reizen zonder John, om maar enkele te noemen) hebben geen aanbeveling meer nodig. Mak is door zijn enorme eruditie, zijn vermogen om ‘te vinden wat hij zoekt’ en zijn briljante schrijfstijl en heldere verteltrant de ideale geschiedenisleraar. Dat bewijst hij nu opnieuw met De levens van Jan Six – Een familiegeschiedenis. |
 |
Een sprookje over Willem van Oranje
Het werd ons al op de lagere school verteld: het sprookje van de Willemslinde bij het stamslot van de Nassaus in Dillenburg. Terecht staat (ook in het Nederlands) op een informatiebord dat de gevluchte Willem van Oranje, geboren Nassau, staande onder deze boom, uit handen van opstandelingen uit de Nederlanden een petitie in ontvangst zou hebben genomen, om hen voor te gaan in de strijd tegen de koning van Hispanje. De nadruk op zou (sollte) dus. En inderdaad, wie gelooft nu in het onafgebroken 500-jarig bestaan van deze tamelijk dunne scheef gesnoeide linde? Als je de Schlossberg beklimt loop je er zomaar voorbij, zonder ‘m op te merken.
Onderzoeksjournalistiek op topniveau
|
Er is trouwens wel degelijk een concrete aanleiding, op het bestaan van dit ook stilistisch puntgave boek te wijzen: een nog tot 7 augustus lopend theaterspektakel in de voormalige ‘verbeterkolonie’ Veenhuizen. |
 |
r zijn van die boeken, die je te laat ontdekt. Dat geldt – voor mij als liefhebber van non fictie – zeker voor Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen, verschenen in 2008 en sindsdien wat men noemt een bestseller (meer dan ‘n kwart miljoen exemplaren verkocht). Het draagt als ondertitel ‘Een familiegeschiedenis’, maar het is veel meer, namelijk Nederlandse sociale geschiedenis sinds de Napoleontische tijd. Typering: onderzoeksjournalistiek van topniveau. Sloop dreigt voor ‘decor’ Market Garden
Hotel Dreijeroord in Oosterbeek. Belangrijk ‘decor’ van de operatie Market Garden in 1944, dreigt te worden gesloopt. Gelderland staat ervan op z’n kop, maar de gemeente Renkum, waartoe Oosterbeek behoort, lijkt er warm noch koud van te worden. Barbarij. Lees mijn achtergrondverhaal over Market Garden.
Britse ambassadeur wil sloop Market Garden-hotel voorkomen /via @NOS https://t.co/ZbnQSd0JWl
— Simply JD (@SimplyJD61) 10 augustus 2016
Teken de petitie Behoud Dreijeroord
Lees ook ons verhaal dat we in 2014, 70 jaar na dato, schreven over Market Garden en Oosterbeek
Bouw spoortunnel Best (1996-2002)
Slideshow van 25 foto’s, gemaakt tijdens de bouw van een 800 meter lange spoortunnel met deels ondergronds station in Best, tussen 1996 en 2002. De foto’s zijn voor ongeveer 75% gemaakt met een analoge camera, de rest met een kleine digitale camera. Klik rechts onder om het beeld te vergroten! Bekijk de show op YouTube
Tweede serie foto’s hieronder:
Klik rechts onder om het beeld te vergroten! Bekijk deze show op YouTube Rol naar boven voor de eerste serie.
Open Joodse huizen
‘Open Joodse huizen’ heet het project dat in huiskamerbijeenkomsten de herinnering levend wil houden aan Joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Dat herdenken gebeurt komend weekeinde in de vorm van verhalen en gesprekken met bezoekers in huizen die deze Joodse plaatsgenoten in Vught en Den Bosch bewoonden voordat zij werden opgepakt, gedeporteerd en omgebracht. In de huizen dus waarnaar zij hoopten terug te keren. Read the rest of this entry »
Oude tijden keren weer
De spoorbrug over het Hollands Diep is ‘n dag of drie buiten gebruik. Iets met de lassen tussen de rails, waardoor het veiligheidssysteem dreigt uit te vallen. Oude tijden keren weer, al was de situatie in 1945 natuurlijk veel ernstiger: beide Moerdijkbruggen waren door de Duitsers opgeblazen. Spoor- noch autoverkeer was toen mogelijk. Busmaterieel was gestolen of vernield. Men deed het met Engelse
bellenwagens-> in de oorlog ontwikkeld voor de brandweer.
Kasteelfundamenten
Foto © Jan van de Ven
Jan van de Ven
aar eens even een kijkje genomen bij de archeologische vondsten op het erf van boerderij Out-Herlaer in Sint-Michielsgestel. Daar zijn onlangs resten gevonden van de fundamenten van het van oorsprong elfde-eeuwse Kasteel Herlaer. Dat gebeurde bij het verwijderen van asbestresten van enige tijd geleden gesloopte bijgebouwen.
Meer op beeldenstormer.nl
Superplie, vergeten r.-k. begrip
|
|
|
ls je iets schrijft over wat te maken heeft met het r.-k. geloof, laat dat dan even lezen door iemand die geacht wordt er (nog) iets van te weten, want met de secularisatie (85% van de Nederlanders komt niet meer in de kerk) verdwijnt ook de historische kennis. Het plaatsen van foto’s uit oude collecties is een populaire activiteit bij dag- en weekbladen. Maar daar hoort natuurlijk een toelichting bij en daar zit ‘m nogal eens de kneep. 
Meer op Manieren
La Pucelle d’Orleans
Vandaag 1431:start proces Jeanne d'Arc. Ze erkende kerk niet én droeg mannenkleren! Artikel: https://t.co/0ElD9ZE5Z2 pic.twitter.com/Yar6lbxfbe
— HistorischNieuwsblad (@HistorischNwsbl) 21 februari 2016
Repro: Jeanne d’Arc op de brandstapel, Hermann Stilke, 1843. Meer over Jeanne d’Arc op hhBest, inclusief een klankbeeld ‘vanuit Domremy’, het geboortedorp van Jeanne in Lotharingen.
‘Oorschot’ in Tuin der Lusten van Jeroen Bosch
Schilder zou in Best hebben gewoond
Oneindig zijn de interpretaties van het mysterieuze werk van de middeleeuwse schilder Jeroen Bosch, wiens 500e sterfdag dit jaar uitgebreid wordt herdacht. Het gaat dus alsmaar door. Zo heeft Frits Speetjens, die zich als ‘feuilletonist’ voor het weekblad De MooiOirschot Krant verdiept in de – vooral historische – eigenaardigheden van zijn woonplaats, de relatie van Bosch met Oirschot onder de loep genomen en, waarachtig, ‘Oorschot’ is gevisualiseerd in De Tuin der Lusten.
Arme luitjes in de winter
Bests kerstgedichtElk jaar maakt An Antonis een ‘Bests kerstgedicht’. Op de afbeelding hierboven zie je ‘arme luitjes’ (de term is van Vincent van Gogh), bij het hout sprokkelen in de sneeuw. Detail van een olieverf op doek, 62 x 75 cm, van Barend Cornelis Koekkoek (1803-1862) dat zich in het Rijksmuseum bevindt. Toen had je nog echte winters. Historiek.net heeft daarover een interessant artikel. |
 |