ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Breda’
‘Patates Frites’ in 1868 voor ’t eerst in Breda
september 30th, 2019 | 
Author: 
Advertentie (1868) in Bredasche Courant. Gezien op Twitter. Discussie over friet dan wel patat opnieuw losgebarsten. Mijn conclusie: patat is slappe hap.
Read the rest of this entry »
Posted in 
Nog maar kinderen
ls ik zo’n bericht lees in mijn Brabantse krant, over de 16-jarige jongen die zijn meisje, ook een kind nog want pas 15, doodsteekt in de keuken van haar ouderlijk huis, dan word ik als menigeen door emoties besprongen. In mijn geval heeft dat vooral met herinneringen te maken en met gedachten over de veranderingen van onze leefwereld sinds mijn jeugd.
Het meisje was leerlinge van het Onze Lieve Vrouwelyceum in Breda, meestal wat eufemistisch aangeduid als OLV, mijn school van weleer.
Meer op Manieren – Voorpagina hhBest
Oranjefeest in 1947
De viering van de geboorte van prinses Marijke (later Christina) in Breda, 1947 https://t.co/LMATS4EGzr pic.twitter.com/hu0ZSEn5UR
— hhBest (@ecluse) August 17, 2019
Drie kippen, twee hanen en geen kip
Drie kippen en twee hanen (vreedzame coëxistentie) in het stadspark Valkenberg in Breda. Net even tevoren aldaar in een kroeg gehoord: ‘Weet jij, waarom er een haan op de kerktoren staat?’ – ‘Iets van de protestanten? – ‘Anders komt er geen kip.’
Edine Wijnands, columnist:
Waar Brabantse zustersteden een steeds hipper en aantrekkelijker imago beginnen te krijgen, blijft Breda gezapig babbelend achter.
(BN-DeStem) — Voorpagina hhBest
Prinsesselijke bevalling
Het woord prinsesselijk bestaat niet. Dan maar nieuw gemaakt, want een prins bevalt niet (tenzij hij wel bevalt, natuurlijk).
Mark Traa duikelt uit krantenarchieven vrijwel dagelijks curieuze berichten op en plaatst die dan op Twitter (@marktraa) Zoals dit –> ‘Januari 1938: de weg voor Paleis Soestdijk wordt afgesloten en het luchtruim gaat dicht zodat de geboorte van prinses Beatrix in alle rust kan plaatsvinden.’
Nadat die bevalling voorspoedig was verlopen, had in onze familie een heftig voorval (zo noem ik het maar) plaats.
Vondst: Heusdenhoutse kapel, bijna 90 jaar terug
Van mijn vriend Jan van H., inmiddels 87, kreeg ik het nieuwsblad Heusdenhout toegestuurd. Dat maakt melding van een opmerkelijke vondst, via Marktplaats, namelijk van een 90 jaar oud schilderijtje (20 x 30 cm, olieverf op paneel) van Anton Rovers (1868-1960), voorstellende de Sint-Annakapel. Die kapel, schreef ik eerder, neemt een voorname plaats in, in het hart van het voormalige dorp in de gemeente Nieuw Ginneken, dat nu een wijk van Breda is. De kapel bestaat 500 jaar en dat is onlangs uiteraard gevierd.
De ontdekker van het schilderijtje, Dolf Piederiet, geeft in genoemd wijkblad een uitvoerige beschrijving van zijn vondst, met gegevens over de maker, een in Leiden geboren reclame- en kunstschilder.
Interessant is ook het feit, dat Anton de vader was van de in Brabant bekende schilder (in 1939 winnaar van een kunstprijs van het Eindhovense Van Abbemuseum) Dio Rovers (1896-1990).
Lees ook: Ode aan de kapel – Voorpagina hhBest
Bruegel zou nu weer in Breda zijn geboren
Het geredekavel over de geboorteplaats van Pieter Bruegel de Oude duurt voort. Nu wordt weer de Nederlandse stad Breda genoemd.
Eerst maar een citaat uit de Brabantse dagbladen van heden:
‘Uit onderzoek van professor Jan Van der Stock van de Leuvense universiteit blijkt dat er geen spoor van Bruegel te bekennen is in Antwerpen en Brussel uit de periode vóór 1551. Volgens de professor staat vast dat hij de zoon was van Adriaan van Breda en Petronella Rubbens. ,,Pieter Bruegel is dus geboren in Breda. Hij heette waarschijnlijk niet Bruegel, maar Van Breda, naar zijn vader", weet Van der Stock.’
In 2013 publiceerde het tijdschrift InBrabant een artikel, waarin tamelijk overtuigend wordt beweerd dat Bruegel wel degelijk uit Breugel bij Eindhoven kwam. Meer
Nieuwe heren, nieuwe stupiditeiten
n de Bredase haven, vlakbij het Spanjaardsgat (waar het beroemde turfschip trouwens niet doorheen voer) ligt een binnenschip dat al bijna een halve eeuw dienst doet als café-bar: Spinola, genoemd naar een Spaanse veldheer uit de 80-jarige oorlog. Wie Breda ‘n beetje kent, al is het maar van het stappen, kent het. Dat horecaschip is door de 72-jarige eigenaar nu verkocht aan twee Helmondse ondernemers, Geert Blenckers en Jeroen van Schijndel. En wat doen die? Ze herdopen het schip in Bobby’s Boat.
Meer op Manieren – Voorpagina hhBest
Rijkswaterstaat: ‘Denk mee over de A58’
De zogenaamde Troeteleik, een heikel punt bij de verbreding van de A58 bij Breda.
Rijkswaterstaat heeft wat zij noemt een interactieve website laten ontwikkelen, om kennispartners, overheden, marktpartijen en omwonenden mee te laten denken over de verbreding van de A58 ter hoogte van knooppunt De Baars (Tilburg), knooppunten Sint-Annabosch en Galder (Breda), De Beerze en dorpskern Oirschot. Het digitale platform is te bezoeken zonder registratie.
Gehannes met navigator
e navigator in de auto, meestal aangeduid met TomTom, maar dat is even arbitrair als een flesje aroma Maggi noemen, leidt nogal eens tot gehannes. Zelf ongetwijfeld wel eens meegemaakt; in het ergste geval dwars door een schrikhek een kanaal in gereden.
Makers van 40 jaar oude beelden
Twee bekende Bredase fotografen, die veertig jaar geleden onafhankelijk van elkaar de verkiezingsstrijd en de verkiezingstijd in Breda in beeld brachten, exposeren nu samen in het Stadskantoor. Piet den Blanken (rechts op de foto) en Johan van Gurp.
Ieder z’n watersnood
a, ieder z’n watersnood. Met de herinnering aan 1953 en z’n meer dan 1800 doden, klinkt dat enigszins pedant. Ik weet ‘t. Die zaterdagavond bezochten wij als voortrekkers (oudere padvinders voor onwetenden) onze vriend Jan Goderie, die pas getrouwd was en in een oud huisje in de buurt van de Teteringsedijk in Breda woonde. We woeien langs de singels naar huis. Want het waaide, gatsamme wat waaide het.
Meer op Manieren – Voorpagina hhBest
Twee dappere mennekes
Henri t’ Sas trad als voordrachtkunstenaar ook wel eens op voor kinderen. Hij droeg dan bij voorbeeld een satirisch-epische versie van de Rattenvanger van Hamelen voor en zong door hem uit het Frans vertaalde, oude kinderliedjes, zoals Le Petit Navire. Hieronder eerst de noten, die ik op het internet heb gevonden, daarna de vertaling, die ik vanuit mijn geheugen heb opgeschreven.
Dapper Ventje
(Naar Le Petit Navire, door Henri t’ Sas 1877-1966)
Er was laatst een dapper ventje
Er was laatst een dapper ventje
Dat nooit op zee, zee, zee gevaren had
Dat nooit op zee, zee, zee gevaren had
Ohé Ohé….
Toch ging aan boord ons dapper ventje
Toch ging aan boord ons dapper ventje
Al op de Mid-, Mid-, Middellandse zee
Al op de Mid-, Mid-, Middellandse zee
Ohé Ohé….
Maar na een reis van vijf, zes weken
Maar na een reis van vijf, zes weken
Was er geen voed-, voed-, voedsel meer aan boord
Was er geen voed-, voed-, voedsel meer aan boord
Owee Owee…
Toen ging men aan het strootje trekken
Toen ging men aan het strootje trekken
En wie het kortst, kortst, kortste eindje trok
En wie het kortst, kortst, kortste eindje trok
Die peuzelde…men op!
Het lot viel op ons dapper ventje
Het lot viel op ons dapper ventje
Dat nooit op zee, zee, zee gevaren had
Dat nooit op zee, zee, zee gevaren had
Op onze arme schat!
Toen viel hij op zijn blote knietjes
Toen viel hij op zijn blote knietjes
En bad tot Ons, Ons, Onze Lieve Vrouw
En bad tot Ons, Ons, Onze Lieve Vrouw
Och moeder, help me gauw!
Plots sprongen er wel duizend vissen
Plots sprongen er wel duizend vissen
Al over ’t ran-, ran-, randje van de boot
Al over ’t ran-, ran-, randje van de boot
Toen was men – uit – de – nood.
Op YouTube vind je nogal wat gezongen versies.
Nog een dapper ventje
Van dit eveneens zeer oude, Franse kinderliedje (bestemd voor peuters) heb ik het origineel niet kunnen achterhalen. De volledige tekst staat onder de noten.
Er was laatst een dapper ventje
Met een stokpaard en een trom
Dat zou meikevers gaan vangen
In den hof van Ome Tom.
Ee ti ton tijn et ti ton ton (2x)
Toen hij aan de heg wou trekken
Klonk het schot van een kanon
Ventje was zo erg geschrokken
Dat hij viel op zijn homhom
Ee ti ton tijn et ti ton ton (2x)
Alle dames van het dorp
Brachten ’t ventje een bonbon
Ventje zei toen, lieve dames,
Schiet nog maar es met ’t kanon
Ee ti ton tijn et ti ton ton (2x)
Tijdgenoot over Henri t’ Sas, voordrachtkunstenaar
In 1977, elf jaar na zijn dood, gingen in zijn woonplaats Ginneken (hij was overigens een geboren Bredanaar) stemmen op, een straat te noemen naar
Henri t’ Sas. Voor Breda was dat nog niet direct zo zeker. Er waren mensen, onder wie de toenmalige gemeentesecretaris Van Dam, die om onduidelijke redenen meenden, zich laatdunkend over t’ Sas als kunstenaar te moeten uitlaten. Zo niet tijdgenoot/musicus Leo Cantrijn, die regelmatig als begeleider op de piano met Henri was opgetreden en beter dan wie ook kon oordelen over diens kwaliteiten. Op 22 december ‘77 verscheen van Cantrijn een artikel in het dagblad De Stem, waarin hij van zijn bewondering voor de kunstenaar blijk gaf. Hieronder een kopie van dat artikel. Uiteindelijk werd het plein, dat werd aangelegd op het terrein van de voormalige houthandel Van Dijk in Ginneken Henri t’ Sasplein genoemd.
Dina t’ Sas-Schunterman ook voordrachtkunstenaar
Dina Schunterman (1890-1979), echtgenote van Henri t’ Sas, was ook voordrachtkunstenaar en actrice. De folder stamt uit de jaren dertig van de vorige eeuw. Zij droeg werk voor van haar echtgenoot. Na 1945 maakte zij deel uit van het beroepstoneelgezelschap De Schouwspelers, dat vanuit Breda opereerde.
Zowel Dina als Henri traden ook voor de radio op, onder meer KRO en AVRO. In het Hilversumse archief van Beeld en Geluid zal men daarvan niets aantreffen. Waren er al opnamen van gemaakt, dan werden die uit zuinigheidsoverwegingen (hergebruik van het materiaal) gewist.
Dina als Tante Jans, een personage van Henri t’Sas –>
Los van de radio is wel een opname gemaakt van de integrale vertolking van De Jonge Jan van Herman Herijermans door Henri t’ Sas.
Liever oase
e Sint-Annakapel in Heusdenhout (gemeente Breda) bestaat 500 jaar. BN-DeStem heeft daarover vandaag een stukje, waarin de krant constateert: ‘een in uiterlijk behoorlijke dissonant in de jaren ’70-wijk.’
Ik geef de voorkeur aan de kwalificatie oase. Dissonant valt eerder te associëren met wanklank, terwijl het maar de vraag is of over de ‘opwaardering’ van de oude buurtschap Heusdenhout tot stadswijk met hoogbouw vandaag de dag op dezelfde manier wordt gedacht als in de jaren zeventig.
Lees het verhaaltje dat ik ruim vier jaar geleden wijdde aan dit bijzonder Brabants erfgoed: Ode aan de kapel
Een kordate apothekersassistente
ls vanzelf moet ik, bij al dat gedoe rond de prijzen van medicijnen en de ‘sanerende rol’ die apothekers daarin spelen, denken aan mijn oudste zus Diny. Ze was immers wel ‘n jaar of twintig assistente in de Bredase apotheek Heidema, aanvankelijk onder apotheker Bicknese, de man die in 1943 bij de Aktion Silbertanne werd vermoord. Ik heb geen foto van Diny, wel een goed gelijkend portret –> dat haar latere echtgenoot, Wout van Boxtel, in 1985 van haar heeft geschilderd.
Het is hier en daar gememoreerd, het zelf bereiden van medicijnen is vanouds de core business van de apotheker. Wetenschap en techniek hebben daar in de loop van pakweg een halve eeuw een einde aan gemaakt – de apotheker werd, oneerbiedig gezegd, min of meer een dozenschuiver. Nou ja, voor zover dat waar is, doosjes. Read the rest of this entry »
Mijn opstelschrift
laderend in mijn opstelschrift, eindigend in januari 1953, duik ik niet alleen terug in mijn geest van toen, maar uiteraard ook in die van de vervlogen tijd. Mijn leraar Nederlands aan het Onze Lieve Vrouwelyceum (nu kortweg OLV) in Breda was H. G. de Bont, Henk, maar dat dachten we toen niet eens. Hij lás onze opstellen en dat bleek uit zijn met rode inkt geplaatste opmerkingen. Kritisch, maar vaak ook bemoedigend: ‘Je kunt schrijven, maar…’
De Bont schreef als meer docenten aan het lyceum, ook een lesboek dat je moest aanschaffen: Inleiding tot de taalkunst. Zo geweldig was hun salaris nu ook weer niet. Dit even terzijde.
Onder blauw licht stond een namaak schatkist half open en moeders juwelen die er uit puilden
 oit, nu meer dan vijftig jaar geleden, hadden wij, zonen van de theaterman Henri t’ Sas, een marionetten-theater – eigenlijk beter aan te duiden als miniatuur- of huiskamer-theater. Eén van ons, Berry t’ Sas (1920-2012), heeft de geschiedenis ervan opgeschreven. |
 Toneellijst met bijna geopend voordoek en ‘brandscherm’ De foto’s zijn in de jaren vijftig gemaakt door een Eindhovense fotograaf, wiens naam ons is ontschoten. |