ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Boeken’
De ondergang van de Siciliaanse leeuwen
november 1st, 2022 | 
Author: Sante Brun
n juni 2019 plaatste ik hier een 
bespreking van het boek De Leeuwen van Sicilië van Stefania Auci, over ontstaan en opkomst van het geslacht Florio – berooide immigranten in Palermo die dankzij slim en vaak meedogenloos zakendoen van de eerste Vincenzo een imperium vestigden dat bescheiden begon met een handeltje in kruiden en specerijen en dat snel uitbreidden tot allerlei andere zaken, zoals de typische Siciliaanse Marsalawijn; Vincenzo bemoeide zich ook met de politiek in deze roerige tijd voor Sicilië, dat wordt opgenomen in de in 1861 tot stand gekomen Italiaanse republiek maar daarin niet direct voor vol wordt aangezien. Mijn stukje eindigt nogal abrupt, zie ik, maar hoe dan ook: nu is het tweede en laatste deel verschenen: l’Inverno dei Leoni, De winter van de leeuwen.
Posted in 
De ondergang staat voor de deur
Sante Brun
ien dagen geleden
kwam het boek uit in Italië, vanochtend las ik de laatste pagina’s van het derde deel van de voorlopig vierdelige romancyclus M. van Antonio Scurati over Mussolini en de teloorgang van het Italiaans fascisme. Dit deel heet Gli ultimi giorni di Europa, De laatste dagen van Europa. Het behandelt de periode van lente 1938, het bezoek van Hitler aan Rome en 10 juni 1940, als Mussolini, al vermoedend hoe catastrofaal het zal aflopen, vanaf het balkon van Palazzo Venezia, voor een juichende menigte de oorlog verklaart aan Frankrijk en Engeland. Zie hier.
De boeken zijn uitdrukkelijk romans, historische romans. Er komen scènes in voor die onmogelijk letterlijk en woordelijk precies zo gebeurd kunnen zijn, omdat ze zich afspelen in het hoofd van Mussolini en zijn medestanders en medewerkers, of in besloten kring. Maar elk hoofdstuk wordt voorzien van de originele teksten uit dagboeken van personages, zoals dat van Claretta Petacci, de jeugdige maîtresse van Mussolini, die elke keer als ze geneukt heeft met de Duce het onderstreepte woordje Sì noteert.
Het ‘beste boek’ van Salman Rushdie
et beste boek van Salman Rushdie bleek uiteindelijk toch The Midnight Children te zijn, een schitterend sprookje dat gaat over zijn eigen generatie. Hij was zelf enkele maanden voor de soevereiniteitsoverdracht door Engeland aan India geboren, zijn boek gaat over de kinderen die geboren werden in de minuut tussen 14 en 15 augustus 1947, nu precies 75 jaar geleden. Zijn personages hadden allemaal bijzondere eigenschappen, zoals onsterfelijkheid. Een schitterend boek dat ik deze dagen weer eens ter hand ga nemen.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Eerste tien vrouwelijke burgemeesters succesvol
e tien eerste
vrouwelijke burgemeesters van Nederland hebben hun kwaliteiten over het algemeen bewezen. Zij deden niet onder voor de mannen, die van oudsher de hegemonie hadden. Hun gelijkwaardigheid werd bevestigd en daarenboven wisten zij hun vrouwelijke eigenschappen, waarmee zij zich van de mannen onderscheiden doorgaans volledig te benutten. Ze zijn een aanwinst voor het ambt gebleken.
Dit valt af te leiden uit het boek De ambtsketen veroverd! van Klaas Tammes, een ingevoerde wetenschapper (sociaal geograaf), want tevens oud-burgemeester van de gemeente Buren.
De enige watermolen met het rad binnenshuis
Klein maar fijn boekske over Oirschots (Spoordonks) monument
en watermolen in Brabant met een kleurrijke geschiedenis. Dat is die van Spoordonk (gemeente Oirschot), waarover oud-Philipsman Jan Kuijpers een klein maar fijn boekske heeft geschreven.
Aantoonbaar meer dan 500 jaar oud is dit monument, dat na een periode van verval in weerwil van onverschillige lagere overheden indrukwekkend mooi is gerestaureerd, met toevoeging van een bezoekerscentrum met horeca, mede ten behoeve van de wandelaars in de omliggende natuurgebieden. De Spoordonkse watermolen is de enige in Nederland, waarvan het schoepenrad zich binnenshuis bevindt. Read the rest of this entry »
In de schaduw van de grote Cuypers
Carl Weber (1820-1908) was ook van grote betekenis voor de kerkarchitectuur
Carl Weber ontwierp bij de Odulphuskerk in Best ook de monumentale pastorie. Opvallend is voor zo’n gebouw uit de negentiende eeuw ook de tweede voordeur links, die (meestal) leveranciers toegang gaf tot de keuken.
ij stond, onder meer door zijn bescheidenheid, in de schaduw van de landelijk beroemde Pierre Cuypers, maar Carl Weber (1820-1908) blijkt toch van grote betekenis te zijn geweest voor onder meer de kerkarchitectuur in Nederland.
Zin van bijna 300 woorden
chrijver Ilja Leonard Pfeijffer is een meester in van alles. Ook in het maken van lange zinnen. In zijn novelle Monterosso mon amour (Boekenweekgeschenk 2022) vestigt hij op bladzijde 63 volgens mij een record: een zin van (als ik het goed heb, want ‘met de hand’ geteld) 287 woorden. Leesbaar èn genietbaar. Monterosso etc. gaat over een naar schatting 50-jarige vrouw die naar een stranddorp in Italië reist, waar ze als jong meisje onder de zeespiegel door een zekere Antonio is gekust. De afloop is verre van voor de hand liggend.
Schrijven als eerste levensbehoefte
Biografie Hella Haasse
et mag dan een cliché zijn, iemands bijzondere kwaliteit aan te duiden als ’tweede natuur’, het staat onomstotelijk vast dat schrijven (en lezen) de eerste levensbehoefte was van Hella Haasse (1918 – 2011). Ik leid dit af uit haar biografie, waaraan de journaliste Aleid Truijens acht jaren heeft gewerkt. Een boek van meer dan 500 bladzijden, waarmee we de schrijfster Hella S. (van Serafia) Haasse grondig leren kennen.
De Boekenweek en de scholen van mijn leven
e Boekenweek loopt ten einde en ik heb het Boekenweekgeschenk uit én het Boekenweekessay uit en begrepen.
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
Veelgelezen brieven van een volksschrijver
Boekbespreking door Sante Brun
aar krijg 
je de ware revist wel mee naar de boekhandel: een nieuw boek met brieven van de volksschrijver van stad en land, ook nog vormgegeven zoals Oom Gerard het graag gezien zou hebben: uiteraard gebonden, zonder stofomslag maar wel in rood en roze linnen, geen opwindende plaatjes of zo, maar alleen de titel in rood en zwart (waarom niet ergens een accent in violet?).
Die titel: Gerard Reve, Zeer Fijne Boy, Brieven aan Jef R. (1986-1997)
Jaloers op zoveel fantasie
Boekbespreking door Sante Brun
eestal kan het me niet erg 
veel schelen of een boek dik of dun is. Een dun boek heb je doorgaans eerder uit, dat is het verschil.
Dit boek had voor mij een keer of tien zo dik mogen zijn. Het past dan door zijn formaat niet gemakkelijk in de boekenkast, maar dat is in dit geval niet erg, want ik houd het graag bij de hand, om er zo nu en dan eens in de te bladeren. En dan opnieuw bekruipt mij de gedachte: het had heus wel wat dikker mogen zijn. En wat ben ik jaloers op zoveel fantasie.
Ik zal maar gauw tot de essentie komen: het boek waar ik het hier over heb heet kortweg Terra Ultima van Raoul Deleo, samengesteld door Dr. Noah J. Stern, bioloog.
Het ware verhaal van een 18e-eeuws planetarium
De Hemelbouwer, biografie van Eise Eisinga
Het werkende planetarium zoals het in de huiskamer van de familie Eisinga nog steeds te zien is. Afbeelding aan de binnenkant van de omslag van het boek De Hemelbouwer, met beknopte maar alles zeggende toelichting.
ver Eise Eisinga (Dronrijp 1744 – Franeker 1828) de – je kunt wel zeggen wereldberoemde – bouwer van het planetarium in Franeker, is onnoemelijk veel verteld en geschreven, maar dat heeft als onvermijdelijk geleid tot nogal wat mythevorming. Zo zou de wolkammer dat kunstwerk min of meer heimelijk op z’n eentje in en rond zijn huiskamer in het pandje De Ooijevaar tegenover het Franeker stadhuis hebben gemaakt als een antwoord op allerlei waanideeën die in zijn tijd de ronde deden over het heelal en een verwachte stand van planeten, die het einde van de wereld zou veroorzaken. Met dit soort verhalen rekent Eisinga’s biografie De Hemelbouwer van Arjen Dijkstra grondig af. Dijkstra, directeur van het Groninger Universiteitsmuseum en gespecialiseerd in de geschiedenis van de wetenschap, schreef in heldere, toegankelijke taal ‘het ware verhaal’ over Eisinga en zijn tijd. Read the rest of this entry »
De slapstick van prinses Irene
Boekbespreking door Sante Brun
aast Gordon, Ali B. en de Meilandjes
zorgt ons koningshuis sinds jaar en dag voor de nodige vermakelijkheden, met een sterk accent op de categorie ‘leedvermaak’. Afgelopen week hadden we weer zo’n voorstelling in dat grappige paleisje van de Raad van State in de knik van het Lange Voorhout naar de Kneuterdijk in Den Haag. Maar helaas moest ik die gebeurtenis verwijzen naar een tweede plaats, want ik las op dat moment het boek Om de liefde voor de troon van Daniela Hooghiemstra.
In dat boek komen vele vermakelijke aspecten van ons vrolijke koningshuis bijeen, met een apotheose die zonder veel knip- en plakwerk zou kunnen worden gebruikt voor een slapstick in de serie ‘My big fat Italian, Greek etc wedding’. Prinses Armgard en haar vriendje Pantchoulitchev en haar zoon Bernhard, koningin Juliana, prinses Stampvoet (Beatrix) en een hele stoet radeloze ministers en diplomaten: het gaat over aanloop en afloop van het huwelijk van prinses Irene met de fantast Carlos Hugo van Bourbon-Parma.
Zeer verrassend debuut
Boekbespreking door Sante Brun
eter laat dan nooit, zullen we maar zeggen. Ik bedoel daarmee mijn reactie op de roman Viktor van Judith Fanto, die begin vorig jaar uitkwam en kort daarna ook de Hebban literatuurprijs krijg. (Rare naam, die prijs? Niet als je weet dat ‘hebban’ het eerste woord is van dat ene zinnetje dat beschouwd wordt als de oudste geschreven tekst in het Nederlands, intussen duizend jaar oud, de tekst die begint met ‘Hebban ola vogela’, alle vogels hebben. Maar dit terzijde.)
Die prijs is geheel terecht, vind ik – want Viktor is nog steeds in de Nederlandse literatuur het opmerkelijkste romandebuut sinds lange tijd, en dat om diverse redenen.
Een mooie vriendschap
Boekbespreking door Sante Brun
e dachten niet dat het ooit nog eens nodig zou zijn een gedegen studie te schrijven over twee mensen, twee mannen die samen jaren lang het lot van tientallen miljoenen mensen in handen hadden – een lot dat velen van hen niet zouden overleven, tot zo groot mogelijke onverschilligheid daarover van die twee mannen. Maar de recente wereldgeschiedenis vertelt ons, dat we blijkbaar niets hebben geleerd. Dat de ene na de andere rattenvanger maar even op de fluit hoeft te blazen of de onnozele kinderen rennen hem achterna.
‘Revolusi’ samengevat in podcast
ind vorig jaar verscheen Revolusi, 300 jaar geschiedenis van Indonesië/voorheen Nederlands Indië tot de onafhankelijkheid, overeengekomen in 1949, door David van Reybrouck.
De gerenommeerde Belgische schrijver (hij behandelde ook Congo) heeft vijf jaar gewerkt om de allesbehalve vleiende waarheid over Nederlands kolonialisme zo goed mogelijk boven tafel te krijgen.
Het boek is samengevat in een podcast van vijf afleveringen van telkens ongeveer een uur, uitgegeven door de VRT in samenwerking met het journalistencollectief De Correspondent.
Klik hier om met het beluisteren te beginnen. Read the rest of this entry »
Franzens Amerikaanse meesterwerk
Boekbespreking door Sante Brun
onathan Franzen had, naar 
verluidt, zijn schrijverscarrière al afgesloten. Dat bescheiden rijtje boeken, dar was het dan, er zat niks meer in.
Maar als je aan alle kanten bent uitgeroepen tot de beste levende Amerikaanse romancier, dan heb je natuurlijk een verplichting. Dus: na een paar jaar doodse stilte is er ineens een nieuwe roman, Crossroads. Zonder meer de beste tot nu toe, zeg ik maar meteen.
Het stramien kennen we een beetje van Franzen: een oer-Amerikaanse middenklassefamilie waarin het onderling een beetje gist – dat lijkt in het begin mee te vallen maar halverwege het werk barst de etterbuil open. Tot een echte catastrofe leidt het (nog) niet en al helemaal niet in Crossroads. Met enkele onderlinge brieven wordt niet alles opgelost, maar iedereen heeft zich neergelegd bij het kennelijk onvermijdelijke, al is daar wel enige inschikkelijkheid voor nodig, die, wat mij betreft, de kiem in zich draagt van een rampzalige herhaling van zetten.
Die wij ongetwijfeld te zien zullen krijgen, want Crossroads is het eerste deel van een trilogie. Read the rest of this entry »
Russische dreiging maar dan anders
en boek moet ooit afgesloten worden, 
wil het verschijnen. Russenangst van Tony van der Meulen kwam op 21 september uit. Sindsdien is de energiecrisis aan de dag getreden en Vladimir Poetin, de Russische president, als het aan hem ligt voor eeuwig, haastte zich Europa kenbaar te maken dat hij klaar staat, via Nordstream 2 meer dan de huidige 40% aan het Europese gasnet te leveren.
Poetin aan de kraan. Er zijn mensen die daar niet gerust op zijn: 35% van de Nederlanders volgens instituut Clingendael, onder wie de journalist Tony van der Meulen. En hij weet zijn opvatting over de hernieuwde Russische dreiging – want daar gaat het hier om – met z’n boek uitstekend te onderbouwen. Read the rest of this entry »
Grootse biografie van een groot man: Philip Roth
Boekbespreking door Sante Brun
et
enige moeite ben ik door de biografie van Philip Roth, geschreven door Blake Bailey heengekomen. Niet zozeer omdat het geen boeiend of indrukwekkend verhaal is, maar omdat het meer dan een kilo weegt en dus niet in bed, in de wachtkamer bij de dokter en onderweg in de trein gelezen kan worden.
Maar dit terzijde.
Philip Roth is mijn boven alles uit torenende favoriete romanschrijver van de wereld en als dat te groots is: dan van de Verenigde Staten.
Het beste en laatste boek van Hans Fallada
Boekbespreking door Sante Brun
e Duitse
schrijver Hans Fallada is vooral bekend geworden door zijn roman Kleiner Mann, was nun, uit het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw. Ik weet dat ik het op de literatuurlijst voor Duits op de hbs had, maar ik kan me er niets van herinneren. Bij een bezoek aan een fijne boekhandel in Aken zag ik van dezelfde schrijver in de ramsjbak de roman Jeder stirbt für sich allein, een gebonden uitgave uit 2018. Van Wikipedia vernam ik dat dat de zoveelste druk was van een uitgave uit 2011 naar de oorspronkelijke tekst uit 1947. Een kleine half miljoen exemplaren gingen sinds 2011 over de toonbank. Vreemd eigenlijk, dat je zulke feiten uit Duitsland in Nederland nooit verneemt.
Te meer omdat het toeval wil dat er een eigenaardige parallel is tussen dit boek en De Avonden van Gerard Reve. Die schreef dat boek op aanraden van zijn psychiater in 1946-1947. Fallada schreef zijn laatste roman in vier weken tijd in 1946-1947 in het psychiatrisch ziekenhuis Charité in Berlijn. Verder houdt de vergelijking wel op.