ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Archief van de rubriek ‘Boeken’
Papier is geduldig
augustus 9th, 2017 | 
Author: Boekbespreking door Sante Brun
|
 |
e kunt niet beweren dat er al niet eerder
Posted in 
We kunnen net zo goed, of beter, zonder monarchie
Boekbespreking door Sante Brun
 |
  ojuist de lezing beëindigd van de door Jolande Withuis geschreven biografie van koningin Juliana.
De conclusie die zich, gaandeweg, aan mij opdrong was die van de totale irrelevantie van de monarchie. Juliana was iemand die ‘gewoon’ wilde zijn, maar dan wel met de voor haar vanzelfsprekende prerogatieven die het koningschap van oudsher met zich meebracht. Hetgeen in de loop van haar leven vooral veel moeite meebracht voor de elkaar opvolgende regeringen die het als hun taak zagen Nederland te handhaven als constitutionele monarchie, daarbij herhaaldelijk voor de voeten gelopen, niet alleen door Juliana maar ook door haar echtgenoot Bernhard en door de kinderen van dat echtpaar. |
Triëst in het oog van de orkaan
Boekbespreking door Sante Brun
laudio Magris is een belangrijke Italiaanse auteur met niet alleen 
een indrukwekkend oeuvre, maar vooral belangrijk omdat hij gezien wordt als de ‘chroniqueur’ van wat vaak genoemd wordt ‘Mitteleuropa’, oftewel het deel van Europa dat tot 1918 de Oostenrijks-Hongaarse dubbelmonarchie heette en waarvan, buiten de twee genoemde landen ook Polen, Roemenië, Tsjechië en Slowakije, een stuk van Italië deel uitmaakten, evenals het grootste deel van wat na 1918 Joegoslavië ging heten en tegenwoordig verdeeld is tussen onder meer Slovenië, Kroatië, Bosnië en Servië. In Italië hoorden Lombardije en het gebied van Friuli-Venezia Giulia, in het Noord-Oosten, onder de Oostenrijkse keizer. Meest bijzondere plek – buiten Venetië en Milaan natuurlijk – was Triëst, waar de Oostenrijks-Hongaarse marine zijn basis had.
Journalistiek in fascistisch Portugal
Boekbespreking door Sante Brun
l enige tijd stond Sostiene Pereira van Antonio Tabucchi –> op mijn lijstje. Ik vond het boekje vorige maand in een winkeltje in Follonica. Waarom ik uitgerekend dit boekje erop had staan, dat weet ik niet meer. Zeker niet omdat de Nederlandse vertaling volgende week (22 juni om precies te zijn) in Nederlandse vertaling verschijnt. En dat werd tijd, want het boek is er al sinds 1993. In 1995 maakte Roberto Faenza er een prachtige film van met Marcello Mastroianni in de titelrol. (Dat weet ik ook pas sinds deze week, van die film).
De titel betekent ‘Beweert Pereira’, ‘Of gewoon ‘Zegt Pereira’, of ‘Houdt Pereira vol’. De Nederlandse titel is Pereira verklaart.
Met een boek uit ‘n dipje
ijdens onze reis door Noord- en Midden-Italië in mei bezocht ik uiteraard veel boekhandels. Vaak boekhandels van grote uitgeverijen zoals Mondadori en Feltrinelli die zo groot zijn datje totaal geen overzicht hebt en met weinig personeel aanwezig dat ook weet wat er wel en niet voorradig is – je kunt het ze ook nauwelijks kwalijk nemen. Zelfs met de computer is het moeilijk de weg te vinden, in de stijl van: ja, dat boek moeten we hier ergens hebben, maar wáár?
Meer op SanteLOGie – Voorpagina hhBest
De oude bard flikt het nog
ver Andrea Camilleri -> heb ik een poosje geleden een stuk geschreven, waarin ik de verwachting uitsprak dat de destijds al negentigjarige schrijver het bijltje erbij had neergegooid, toen zijn politiecommissaris Salvo Montalbano aan het eind van zijn tweeëntwintigste ‘avontuur’ ontslag nam. Dat was iets te voorbarig, want anderhalf jaar later was Montalbano weer gewoon aan het werk en begon het drieëntwintigste avontuur, als gebruikelijk met een commissaris die ’s morgens wakker wordt uit een gruwelijke droom, of gewoon door een telefoontje van de half-achterlijke, half-gehaaide portier van het politiebureau in Vigata, Catarella.
Meer op SanteLOGie — Boeken van Camilleri zijn in het Nederlands vertaald – Voorpagina hhBest
Boek Ruggenberg maakt kans op Prijs Jonge Jury
De volgende drie jeugdboeken zijn genomineerd voor de Prijs van de Jonge Jury 2017:
Haaieneiland – Rob Ruggenberg uit Best (Querido Kinderboeken)
Kapot – Carry Slee (Uitgeverij Moon)
Schuld – Mel Wallis de Vries (De Fontein)
Tijdens de Dag van de Jonge Jury, op woensdag 7 juni in Tivoli Vredenburg te Utrecht, wordt de Prijs van de Jonge Jury feestelijk uitgereikt. Ook de winnaar van de Jonge Jury Debuutprijs wordt hier bekendgemaakt.
Geplaagd door een ernstige ziekte, het afgelopen jaar, is Rob Ruggenberg er toch in geslaagd, zijn nieuwe boek, Piratenzoon, te voltooien. Het verschijnt nog dit jaar.
Zeer helder licht, een vergeefse liefdesroes
Boekbespreking door Sante Brun
Lees toch eens een Duitse Krimi
Boekbespreking door Sante Brun
|
En in tussen weten we van België vooral dat ze daar raar Nederlands spreken, van Frankrijk dat de mensen er met een alpinopet op en een stokbrood onder de arm op straat lopen en van Duitsland? Van Duitsland weten we niks. Ja, dat er Duitsers wonen en dat er iets is met voetballen. |
 |
Het jaar 1968: erger kon het niet
Boekbespreking door Sante Brun
et boek kwam dertien jaar geleden uit, maar daardoor is er des te meer aanleiding om het nú eens te lezen – zonder te bagatelliseren wat de huidige toestand in de wereld is, kun je in dat boek zien dat het nog aanzienlijk erger kan. Ik heb het over ‘1968 The Year That Rocked The World’ van journalist en historicus Mark Kurlansky. Het is een zorgvuldig gerechercheerd verhaal dat spannend in elkaar is gezet en leest als een roman – waardoor je je des te meer bewust blijft van de gruwelen die in dat jaar plaats vonden. Die wil ik niet vergelijken met wat we dezer dagen meemaken, maar toch, hier is hoe Kurlansky het aan het eind van 1968 samenvat:
Genadeloos debuut van Lize Spit
Boekbespreking door Sante Brun
 |
Het Smelt van Lize Spit is een debuut. Een daverend debuut, een rauwe roman uit een ogenschijnlijk idyllisch Vlaams dorp, geschreven in een Nederlands waar menigeen in het Koninkrijk der Nederlanden soms het woordenboek bij moet halen. Het is een cynisch boek, hetgeen je overigens pas beseft als je het vrijwel uit hebt en gaat inzien dat de titel en de omslag niks geheimzinnigs hebben, maar heel rechttoe rechtaan zeggen waar het op uitdraait. |
Het boek bestaat uit drie ‘delen’, kunstig in elkaar gevlochten.
Daar is ten eerste het deel dat aangeduid wordt met de uren van één enkele dag, waarvan we te weten komen dat die ergens in december 2015 gezocht moet worden, de dag waarop de ik-figuur, Eva de Wolf, van haar woonplaats Brussel de tocht maakt naar haar geboortedorp Bovenmeer, waar ze al negen jaar niet meer is geweest. In de kofferbak van haar auto heeft ze een groot blok ijs, waarmee ze van plan is wraak te nemen voor wat haar negen jaar tevoren is aangedaan door de bewoners van Bovenmeer. Het blok ijs is gevroren in de koelkast van haar buurman, die zij als tegenprestatie geregeld moet pijpen – en die terloopse mededeling is van een toon die de gongslag blijkt te zijn, de opmaat voor de rest van het boek.
Het tweede deel beschrijft de zomer van het jaar waarin Eva veertien jaar is, 2002, waarin zich de belangrijkste feiten voordoen waaruit het verhaal bestaat en die de aanleiding vormden tot het eenzame verblijf van Eva in Brussel.
Het derde ‘deel’ bestaat uit losse stukken waarin allerlei gebeurtenissen beschreven worden die zich in de loop van de afgelopen dertig jaar hebben afgespeeld en die van belang zijn voor een goed begrip van de andere twee delen, tevens een belangrijke sfeerscheppende werking hebben
Eva is de dochter van een eigenaardig echtpaar. Het is een stel tussen wie weinig liefde verloren is gegaan en die allebei alcoholist zijn. Eva heeft een zusje, Tesje, dat lijdt aan een aandoening die wij vroeger ‘dwangneurose’ plachten te noemen maar tegenwoordig wordt aangeduid met een Amerikaanse term: compulsive disorder. En een broer, Jolan, die een wat onbeholpen rol speelt.
In het dorp wonen twee andere kinderen die geboren zijn in hetzelfde jaar als Eva: Laurens, de zoon van de dorpsslager en Pim, zoon van de lokale melkveehouder. Een tijdlang lijkt het of Eva, Laurens en Pim drie gezworen kameraden zijn, uit op modern vertier en spannende avonturen.
Tussen haakjes merk ik hier op dat Lize Spit wellicht Justine van De Sade heeft gelezen, en een verhaal van Roald Dahl waarin een lamsbout een rol speelt.
Hoe dan ook: als puntje bij paaltje komt, blijken Laurens en Pim helemaal niet zulke leuke vrienden.
In de zomer van 2002 bedenken ze een plan waarmee ze denken te bewerkstelligen dat andere meisjes uit hun dorp zich voor hen zullen uitkleden. Het gaat om een spel dat iets weg heeft van strippoker: de meisjes krijgen, nadat ze naar een hooizolder of een schuurtje bij de koestal van Pim’s vader zijn gelokt, een door Eva, in opdracht van Pim en Laurens, bedacht raadsel voorgelegd. Bij elk fout antwoord moeten ze een kledingstuk uittrekken – als ze de uitkomst goed raden kunnen ze tweehonderd euro verdienen.
Het plan heeft min of meer succes, totdat de hoofdprijs, het mooie paardenmeisje Elisa, die van Eva de oplossing heeft gehoord, aan de beurt is. Dit eindigt in een gruwelijke verkrachtingsscène waaruit blijkt dat Eva, als het erop aankomt, voor iedereen een gebruiksartikel is. Net als Justine van De Sade.
Waarna het, inmiddels is het dus 2015, de beurt is aan het blok ijs, dat ook in het raadsel een sleutelrol speelt.
Lize Spit heeft een geweldige hand van heel prozaïsch verhalen, alsof ze in iemands opdracht een verslag schrijft ter verklaring van wat in de laatste pagina’s van het boek gebeurt. Ze doet het helder en duidelijk en met geraffineerde manier van uitserveren van details of dat juist niet doen – dat maakt dat het boek een pageturner van jewelste is.
De achteloze, soms genadeloze vanzelfsprekendheid waarmee Eva haar eigen teloorgang beschrijft is van een zelden vertoonde kwaliteit. Het oog dat Lize heeft voor minieme details waarmee ze de tekst lardeert, die vaak nergens op slaan maar het verhaal ook niet onderbreken maar juist versterken, maakt van haar een spectaculaire debutant.
Eva is een aardig, maar ook eigenaardig meisje in een cynische omgeving. Ze maakt zich over niemand, en al helemaal niet over zichzelf, enige illusie, net zo min als over haar toekomstperspectief. Ook dat laatste wordt pas in de laatste pagina’s verklaard. Wel toont ze eindeloze compassie met haar zusje Tesje, in wiens dwangwereld ze als vanzelfsprekend meedraait.
Een prachtige uitgave van de eigenzinnige uitgeverij DasMag, ooit gestart als literair tijdschrift. Het is te hopen dat het niet blijft bij een debuut. Zo niet, dan zullen we nog veel van Lize Spit horen, die met haar warrige haar, meewarige ogen en haar tache de beauté in het boek staat afgebeeld als een wel heel jong kind. Al is ze inmiddels tegen de dertig.
De duistere hoekjes van het leven van Sonja Barend
Boekbespreking door Sante Brun
Hoe vaak hoor je mensen niet zeggen: ‘Ik heb zoveel meegemaakt, ik zou er best een boek over kunnen schrijven’. 99 procent (schat ik) laat het gelukkig bij die opmerking, de rest neemt een ghostwriter in de arm, laat de productie op eigen kosten drukken en verdeelt de vijftig of honderd aldus verkregen exemplaren onder familie en vrienden die het vervolgens grotendeels ongelezen laten.
En een enkeling heeft een leven geleid dat een goed boek oplevert omdat de betrokkene kan schrijven en inderdaad een opmerkelijk leven heeft geleid (en nóg leidt) en dat ook nog goed verkocht wordt, mede omdat de betrokkene op andere wijze dan door de autobiografie min of meer grote bekendheid heeft gekregen.
Jullie hebben het al begrepen: ik heb het boek ‘Je ziet mij nooit meer terug’ van Sonja Barend (77) gelezen. En in orde bevonden. Read the rest of this entry »
De geheime aantrekkingskracht van jaartallen
Boekbespreking door Sante Brun
De laatste jaren komen regelmatig boeken uit met een jaartal als titel. Twee ervan vond ik bijzonder geslaagd, zoals 1913 van Florian Illies en 1927 van Bill Bryson. Het eerste maakt plausibel dat voor kunst en cultuur dat jaar in Europa van bijzondere betekenis was, in het laatste worden bijzonder veel opmerkelijke uitvindingen beschreven en worden andere gebeurtenissen, vooral in Amerika, aan de orde gesteld, met als centrale gebeurtenis de eerste trans-Atlantische vlucht van Charles Lindbergh. Inmiddels is er in mijn boekenkast 1915 bij gekomen – het jaar waarin Italië aan de Eerste Wereldoorlog ging deelnemen en 1813 over de Völkerschlacht (Pruisen tegen Napoleon). Ook heb ik natuurlijk 1861, het jaar van de Italiaanse eenheid. Ik heb in bestelling staan 1968 – en ik heb net uit: 1960 van Alfio Caruso.
Een ‘romance’ als waarschuwing vooraf
Boekbespreking door Sante Brun
Het is nuttig om, alvorens onderstaande ‘recensie’ te lezen, eerst even de zoekterm ‘Sarah Peachez’ in te voeren. Pas op: u komt, vermoedelijk voor het eerst van uw leven, terecht op de pornosite nubilefilms.com, die overigens het voordeel heeft dat er vooral ‘beschaafde’ en fotografisch verantwoord materiaal op voorkomt. Meer kan ik u uiteraard niet melden, ik kom er nooit, verder.
De ik-figuur in het boek(je) Peachez, een romance van Ilja Leonard Pfeijffer, een vermaarde en bewonderde professor in de latinistiek, vrijgezel van voorin de zestig met een reputatie als een huis waar het betreft zijn vak, komt er uiteindelijk ook terecht, ontdekt dat Sarah Peachez ‘echt bestaat’ en trapt direct in de aldus voor hem opgestelde val.
Menigeen die het leest krijgt er misschien alsnog vliegangst van, maar zal vooral minstens vijf minuten lang overwegen nooit meer de computer aan te zetten, of als het dan toch moet: niet naar het internet gaan en in ieder geval te vermijden mails open te maken die afkomstig zijn van iemand die je niet kent. Read the rest of this entry »
Pasolini houdt gemoederen nog altijd bezig
Boekbespreking door Sante Brun
Wat zou er gebeurd zijn met Pier Paolo Pasolini als hij niet naar Rome had moeten vluchten voor de woede van zijn vader en de communistische partij, en de achterklap in zijn dorp Casarsa in Friuli? Niet dat die achterklap niet nergens op berustte – maar het was wel met een tamelijk grote gretigheid dat deze man, toen 28 jaar, te pakken werd genomen Hij stak natuurlijk ongunstig af door zijn homoseksualiteit, toen, en nu nog, met name op het platteland van Italië, een nooit geaccepteerde geaardheid. De echte stoot tot de vlucht gaf hem het feit dat hij geroyeerd werd door de communistische partij die daarmee, zo vond Pasolini, bleek niet erg veel te geven om het antiburgerlijke karakter van de partij. Read the rest of this entry »
De PTSS van smaragd
Boekbespreking door Sante Brun
Het was in 1978 en ik raakte in gesprek met twee jongens in Soerabaja, die samen de receptie van een hotel bemanden en beiden op een katholieke school Nederlands hadden geleerd. Toen het ijs eenmaal gebroken was opperde een van de twee schuchter: ‘Weet u wel dat uw regering ons land driehonderd jaar lang onderdrukt heeft?’ Het was natuurlijk een wel heel korte samenvatting, maar het was de vraag naar mijn parate kennis van de Vaderlandsche Geschiedenis waar ik al de hele tijd van onze trip over Java op wachtte. Ik volstond met het gestelde deemoedig te erkennen, voor een college waarin vooral de details aan de orde zouden komen was het niet de plaats en de tijd. Read the rest of this entry »
Het Verhaal van Rob Ruggenberg
De schrijver van historische jeugdromans Rob Ruggenberg uit Best heeft fysiek een bewogen jaar achter de rug. Hij vertelt erover in catharina, relatiemagazine van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. We kregen toestemming dit verhaal over te nemen.
Herman Koch vertelt om zijn verhaal heen
Boekbespreking door Sante Brun
Robert Walter, de burgemeester van Amsterdam, in wie wij moeiteloos burgemeester Eberhard van der Laan herkennen, slaapt soms slecht en heeft daar een remedie voor: hij reconstrueert een of meer van de vele reizen die hij ooit maakte voor zijn geestesoog en denkt achter elkaar, met zijn formidabele geheugen, aan alle details.
Daarbij wil hij nog wel eens afdwalen, zoals blijkt wanneer hij, na gedacht te hebben aan rondreis door de westelijke Verenigde Staten en de Alpen in het Zuid-Westen van Frankrijk, terechtkomt in de reis die een Joodse vrouw, genaamd Hamoutal, maakt van Narbonne in Frankrijk naar Jeruzalem. Een zeer moeizame onderneming, als je in aanmerking neemt dat ze een zuigeling bij zich heeft en dat het verhaal zich afspeelt in de elfde eeuw, in de woelige tijden van de Kruistochten. Het relaas eindigt abrupt, midden in een zin: kennelijk is Robert in slaap gevallen, droomt hij dit en wordt voortijdig wakker.
Wietteelt legaliseren? Vergeet het maar
Een van de heetste hangijzers van 2016, de dringende wens, vooral vanuit het zuiden, softdrugs, met name de hennepteelt te legaliseren, heeft zich moeiteloos over de drempel naar 2017 heen getild. Vergeet het maar. Definitief. De hypocrisie van het achterdeur-beleid (stiekem langs achter de coffeeshop in, legaal aan de voorkant eruit) heeft een tegenhanger met een keihard waarheidsgehalte: de professionalisering plus de internationalisering van de drugscriminaliteit. Wiet gaat slechts voor luttele procenten naar de shops, de rest – tegen aanzienlijk meer winst – naar het buitenland. Daarbij komt de verstrengeling van onder- en bovenwereld; die heeft in de loop van decennia sluipenderwijs ongekende vormen aangenomen.
Een en ander valt te lezen in een boek, gebaseerd op wetenschappelijk en journalistiek onderzoek, getiteld De achterkant van Nederland, geschreven door hoogleraar bestuurskunde (Universiteit Tilburg) Pieter Tops en dagbladjournalist Jan Tromp. Een opzienbarend boek, niet in het minst voor Brabant waar de drugscriminaliteit zich tot in de haarvaten van – een deel van – de bevolking heeft genesteld. Read the rest of this entry »
Een kostelijke erfenis van het kolonialisme
Boekbespreking door Sante Brun
Jullie hebben vaak en vooral tegenwoordig nogal wat te mekkeren over Engeland, maar twee dingen moet je ze toch nageven, nee drie: ze hebben er een handje van de lelijkste vrouwen uit het land tot minister-president te kiezen, ze maken de meest schitterende televisieprogramma’s; en het derde aspect is het wonderlijkste van allemaal. Ze hadden ooit het grootste koloniale rijk uit de geschiedenis, en ze voerden er een bruut en afzichtelijk racistisch regime, wellicht op België na het ergste van allemaal – maar niettemin lieten ze in veel van de landen die ze overheersten en uitbuitten hun cultuur en vooral hun taal na.
Met als gevolg dat een land als India – veruit het grootste deel van het voormalige Empire – een volwassen Engelstalige literatuur heeft waarvan de schrijvers nog altijd met het grootste gemak hun stijl vinden in die van het oude ‘moederland’.
En intussen mag in ‘onze’ grootste voormalige kolonie de Nederlandstalige Indonesische literatuur geen naam hebben en is feitelijk al helemaal doodgebloed, nu er ook geen Indonesiërs meer zijn die het Nederlands zodanig beheersen dat ze er een boek in zouden kunnen schrijven dat je tot de literatuur zou kunnen rekenen.
Nee, dan de Indiase literatuur. Ik heb de afgelopen twintig, dertig jaar, daartoe aangezet door Salman Rushdie en door mijn collega’s Emile Hollman en Benti Banach, op enige schaal kennis genomen van de actuele Indiase literatuur, die heel vaak bestaat uit boeken waarin de koloniale tijd, de smartelijke ‘partitie’ van het land maar ook het verdere verleden een belangrijke rol spelen.
Een en ander leidde ertoe dat ik van één schrijver vrijwel alle boeken heb gelezen: Amitav Ghosh. Read the rest of this entry »