hhBest – Sinds 1996

Filmbespreking door Sante Brun

Als je heel erg gek bent op die rare manier waarop veel Amerikanen opkijken naar hun eigen geschiedenis is de film Lincoln misschien wel iets voor je. Op mij – en nu neem ik even voor bewezen aan dat ik een Europese film- en geschiedenisliefhebber ben – maakte hij de indruk van een eindeloos gerekt bombastisch stuk vol holle retoriek waar ze in de VS zo gek op zijn (zie de speeches van Kennedy en Obama), patriottisme dat eigenlijk zo slecht op zijn plaats is in het land waar geen twee mensen horen tot dezelfde natie.

De VS zijn een land dat tegelijkertijd de kampioen van de democratie wil zijn en een land is dat volledig in handen is van wat je vroeger noemde ‘het militair-industrieel complex’, maar dat tegenwoordig beheerst wordt door de belangen van een handjevol puissant rijke mensen en bedrijven. Met daar omheen nog een paar wat kleinere belangen, ik noem dat van Israël.

President Abraham Lincoln wist een einde te maken aan de burgeroorlog in de jaren zestig van de negentiende eeuw, plus de slavernij, en dat was natuurlijk mooi van hem. Hij deed dat met enorm veel tegenwind, met name door die oorlog tegen de Confederatie van zuidelijke staten die maar één ding wilden: de mensen die tegenwoordig eufemistisch ‘African Americans’ worden genoemd op hun plaats houden, te weten in het bestaan van goedkope slaven die konden zorgen dat puissante rijkdom ten koste van anderen in de VS als een deugd werd gezien, en nog altijd, tot de dag van vandaag; in het Zuiden, maar evengoed op veel andere plaatsen, worden de African Americans en andere niet-blanken nog altijd gezien als een soort tweederangs burgers.

Verwrongen en plechtstatig

Lincoln was de ideale president; hij had er geen probleem mee zich ‘onder de mensen’ te begeven, te genieten van de eenvoudige blanke en zwarte soldaten die de Onafhankelijkheidsverklaring van buiten kenden en daar trots van lieten blijken ten overstaan van hun president. Zonder humor, zonder een greintje ironie, alleen maar die eentonige en onnatuurlijke plechtstatigheid.

Ik heb met lichte verbijstering gekeken naar de scène waarin Lincolns echtgenote zich ertegen verzet ook hun tweede zoon in de strijd te sturen, waar de eerste al gesneuveld is, die verwrongen plechtstatige taal waarin dat hele tafereel verdrinkt. En dat is niet alleen die scène. Het is of je naar een rare remake van Gone With The Wind kijkt, met veel duisternis en vooral veel broeierige blikken van de president, die zelfs tot in zijn parlement stuit op zware weerstand.

Ergens in de tweede helft van de film keek ik op mijn horloge en zag dat het geval nog ruim een half uur ging duren. Ik kon dat niet meer verdragen en zette hem uit.