Een ongeleid projectiel
Peter Stiekema
aten we het eens over Ursula Von der Leyen hebben, de president van de Europese Unie. Ze baarde al vaak opzien met onbekookte uitspraken, waarmee ze nagenoeg iedereen in het Europees parlement verraste. Vorige week bleek ze weer eens een ongeleid projectiel te zijn. Zoals we weten zijn ongeleide projectielen heel gevaarlijk en richten ze veel schade aan, vooral op plekken waar dat niet de bedoeling is.
Von der Leyen deed haar uitspraken vorige week vrijdag tegenover president Zelenski. Ze wil speciaal voor Oekraïne het opstarten van de toetredingsprocedure met vele maanden vervroegen. De EC-voorzitter wordt door kritische partijen een flinke dosis symboliek verweten, evenals het kweken van valse hoop. De daadwerkelijke toetredingsprocedure zal immers vele jaren vergen.
Maar Oekraïne is een land in oorlog. De uitslag van die oorlog is allerminst duidelijk maar een gelijkspelletje zal het, om in voetbaltermen te spreken, wel niet worden. Het land staat op het punt vernietigd te worden door grote buur Rusland. De oorlogsschade in het land loopt nu al op tot boven het biljoen. Eén biljoen Euro staat gelijk aan duizend miljard Euro en dat bedrag is snel stijgend. Moeten de landen van de EU dat dan straks gezamenlijk opbrengen? Van Rusland is niets te verwachten. Alleen nog meer ellende. Ook in de EU is dat geld er niet, tenzij de belastingen in de EU-landen drastisch worden verhoogd en dat kan bruintje niet trekken. De burgers in veel Eurolanden weten nu al niet hoe ze de eindjes aan elkaar moeten knopen door de snel stijgende prijzen voor energie en grondstoffen. En op de markt is de Euro al lang geen daalder meer waard, vooropgesteld dat u nog weet wat een daalder is.
Daarnaast, zo luidt de kritiek, is het voortrekken van Oekraïne niet te verkopen aan andere landen die al in de procedure zitten, zoals Albanië, Kosovo en Turkije. Dat zijn sowieso landen waarvan je je af kunt vragen of je die er eigenlijk wel bij wil hebben. Vooral Turkije wordt al jaren aan het lijntje gehouden omdat het bepaald geen democratisch land is, onder president Erdogan. Die probeert nu als bemiddelaar een rol te spelen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne en zo een wit voetje te halen. Maar daar trappen we toch niet in? .
De Oekraïense president Zelenski uitte een dikke week geleden in zijn toespraak in de Tweede Kamer al zijn verlangen om snel EU-lid te worden. Het leverde hem toen een staande ovatie op van de aanwezige Kamerleden. Maar dat applaus klinkt nu in retrospectief wel erg hol. Want het Nederlandse parlement wil er in ieder geval niet aan. De belofte van Ursula dat Oekraïne versneld lid kan worden van de EU leidde in ieder geval tot een harde botsing in de Tweede Kamer. Partijen als VVD, PVV en SP noemen haar plannen ’onzinnig’ en ’onverstandig’. D66 en GL tonen juist grote waardering. Maar denken die partijen dan niet na? Wat blijft er over van Oekraïne als de Russen klaar zijn met het land. Bestaat het dan nog wel? Is het dan onderdeel van Rusland? Of is het een in elkaar geschoten puinbak, waar leven praktisch onmogelijk wordt/ís gemaakt. Toetreding van een nieuwe lidstaat kan trouwens uitsluitend als alle EU-lidstaten, dus ook Nederland, daarmee instemmen. En dat lijkt voorlopig niet te gebeuren. Met name de Oost-Europese EU-landen zullen en niet happig op zijn.
Ook volgens EU-experts is het onrealistisch dat Oekraïne versneld EU-lid kan worden. De actie van Von der Leyen wordt vooral als symbolisch gezien. Het is een proces dat vele jaren duurt en uiteindelijk is het aan alle EU-lidstaten om unaniem te besluiten over een eventuele toelating van Oekraïne, niet aan Von der Leyen en de Europese Commissie (EC).