hhBest – Sinds 1996

Sante Brun

k durf het bijna niet te zeggen, maar ik doe het toch: The Irishman gaat The Godfather naar de kroon steken. Niet alleen omdat het een maffiafilm is zoals we die graag zien: oude mannen die net doen of ze nergens van weten maar de spil van de geschiedenis zijn, mannen die worden omgelegd omdat ze één verkeerde uitdrukking hebben gebruikt, niets ontziende gewelddadigheid door lieve huisvaders, desnoods vertoond waar kleine kinderen bij zijn.

En het maakt niet uit waar het om gaat: om het vermoorden van de president tot de handel in juwelen en de strijd om het voorzitterschap van een vakbond. En altijd met dezelfde methoden: wurging in een taxi, opblazen van een auto, hit and run doodschieten en wegwezen – painting houses heet dat, wegens het rondspattende bloed.

Je hoeft het verhaal niet eens helemaal te volgen om bijna vier uur lang gefascineerd te kijken naar het spel van Robert de Niro als de Irishman Frank Sheeran de ‘huisschilder’, Al Pacino als vakbondsleider Jimmy Hoffa en Joe Pesci als Russell Bufalino, de feitelijke maffiabaas die zich voornamelijk schuilhoudt, zich vooral als zeer eenvoudig voordoet maar wel de meest meedogenloze is van allemaal.

Net als The Godfather is deze film gebaseerd op een boek: de biografie getiteld ‘I hear you paint houses’ over Frank Sheehan, een hitman van de Italiaanse maffia in New York. Maar het verhaal als geheel volgt een andere weg, is ook gebaseerd op echte feiten – en regisseur Martin Scorsese voegt er uit eigen koker veel aan toe: hij lost bijvoorbeeld de destijds ophef veroorzakende spoorloze verdwijning van Jimmy Hoffa op en oppert een complot over de moord op president Kennedy.

Scorsese vermaakt zich intussen ook met de kinderachtigheid van de maffiosi – zie de scène waarin Jimmy Hoffa een rivaal bekritiseert die te laat op een afspraak komt: ‘tien minuten is het maximum’. De ander houdt vol dat vijftien minuten ook nog kan… The Irishman is ook geen geromantiseerd verhaal – de maffiosi zijn gewoon smerige misdadigers van het laagste allooi.

Dubbelleven

In de film blikt Frank Sheehan, getraumatiseerd teruggekeerd van de strijd tegen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog, huurmoordenaar van de maffia, gehandicapt, eenzaam en vol spijt achtergebleven in een afzichtelijk bejaardenhuis, terug op zijn dubbele leven: de brave huisvader met vier dochters van wie hij zielsveel houdt, en de meedogenloze beroepskiller wiens specialiteit is het slachtoffer doeltreffend besluipen, razendsnel toeslaan en nog sneller verdwijnen en weer de gewone huisvader worden. Zijn vrouw is overleden en zijn lievelingsdochter Peggy, die hem als jong kind al doorzag als een karakterloze kille moordenaar, wil niets meer met hem te maken hebben.

Hij heeft wel spijt, maar legt er zich er ook bij neer, ook bij zijn aanstaande overlijden. Hij pingelt nog succesvol bij de aanschaf van een doodkist.

Dat is meteen ook de werkelijkheid van de belangrijkste protagonisten: Martin Scorsese is 77 jaar, Robert de Niro, Al Pacino, en Joe Pesci alle drie 76. Het verhaal gaat dat Robert de Niro Pesci, die al met pensioen was, overhaalde nog eenmaal terug te keren, en zo kunnen we gerust constateren dat we deze oogverblindende sterrencast, compleet de veelgeroemde regisseur, niet meer in één film, of überhaupt in ’n film, zullen terugzien. The Irishman schrijft alleen al daarom filmgeschiedenis.

PS voor de filmgek: in The Irishman krijgt Robert de Niro als Sheeran zijn nieuwe ‘baan’ na een kort sollicitatiegesprek. Robert de Niro heeft op exact dezelfde manier een sollicitatiegesprek in Taxi Driver, ook van Scorsese, uit 1976. Sheeran is in The Irishman een ‘slachtoffer’ van de Tweede Wereldoorlog, de taxichauffeur uit Taxi Driver is een Vietnamveteraan.

Een reactie op “Meedogenloze maffiafilm, de laatste van dit kaliber”