ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Roomser dan paus Franciscus?
30 mei 2018 | 
Geplaatst door: Peter Stiekema
et bisdom Roermond wacht – met een zekere spanning – op de benoeming van een nieuwe bisschop, als opvolger van monseigneur Frans Wiertz, die met emeritaat is/gaat, een mooie omschrijving voor met pensioen. Heel veel indruk heeft Wiertz als bisschop niet echt gemaakt. Ik heb hem eens ontmoet, tijdens een kennismakingbijeenkomst plus rondleiding bij het Limburgs Dagblad, net na zijn aantreden als opvolger van de op zijn minst omstreden bisschop Jo Gijsen. Het leek me een vriendelijke man, maar niet erg daadkrachtig. Denk maar eens aan de manier waarop hij altijd de schier misdadige deken Haffmans van Gulpen de hand boven het hoofd heeft gehouden. Die man deed letterlijk alles wat God verboden zou hebben, mits hij had bestaan. Oud-collega Maarten van Laarhoven heeft daar nog eens een prangend boek over geschreven.
Erg vlotten wil de benoeming van een opvolger nog niet. Ten eerste is er het probleem van de vaderlandse bisschoppen, die niet erg ingenomen zijn – om het maar zachtjes uit te drukken – met het beleid van paus Franciscus. De paus had een paar jaar geleden het plan opgevat Nederland te bezoeken, maar kreeg het dringend advies van de vaderlandse bisschoppen om zulks maar achterwege te laten. En hij luisterde, wat heel verstandig was.
Inmiddels is een lijst met drie kandidaat-bisschoppen, opgesteld door de vaderlandse prelaten, in Rome naar de prullenbak verwezen. Vermoedelijke reden: Te behoudend en mogelijk niet al te sympathiek tegenover de paus, die een andere koers vaart dan ongeveer al zijn voorgangers, hetgeen hier te lande door de hoge geestelijkheid van harte wordt betreurd.
Ten tweede is er in Limburg onder behoudende katholieken nog steeds een hang naar het strikte beleid van Gijsen, hetgeen een benoeming hier niet echt eenvoudiger maakt. Volgens De Limburger wordt er in juni een nieuw lijstje naar Rome gestuurd, maar wanneer daar een beslissing over wordt genomen is onduidelijk. Pas in de loop van 2019 is de verwachting, tenzij de vaderlandse prelaten dit jaar hun huiswerk wel goed hebben gedaan, in de ogen van Rome, althans.
Geplaatst in
Is die Gijsen destijds niet naar IJsland gepromoveerd; ik weet niet welke voorganger van Franciscus was het kennelijk toen ook al te gortig.
Het was Paus Paulus VI die Gijsen in 1972 had benoemd tot bisschop van Roermond in een poging om de Nederlandse kerkprovincie weer enigszins in het gareel te krijgen. Die was na het Tweede Vaticaans Concilie alle kanten opgevlogen, behalve – in de ogen van Rome – de goede. Het Latijn in de missen was zo goed als afgeschaft, als je op zaterdag de mis bijwoonde gold dat ook als het vervullen van de zondagsplicht, er kwamen beatmissen, en priesters woonden openlijk samen of gingen trouwen (daar hebben we zangeres Trijntje Oosterhuis nog aan te wijten, dochter van priester/dichter Huub Oosterhuis).
Eerder al, in 1970 had Paus Paulus de steile priester Ad Simonis tot bisschop van Rotterdam benoemd, wat veel kwaad bloed zette onder progressief katholiek Nederland en dat waren de meeste katholieken toen. Daar kwam vervolgens de benoeming van Gijsen bovenop, en daarna die van wat minder uitgesproken bisschoppen, maar die wel de wil van Rome tot achter de komma uitvoerden.
Paus Johannes Paulus II ontsloeg hem begin 1993 uit zijn functies, omdat er in het bisdom Roermond sprake was van een ernstige crisis in de kerk. Pasen 1992 bracht het Limburgs Dagblad een speciale bijlage uit onder de titel ‘God in Limburg’. Aan de hand van een enquête was vast komen te staan dat nog maar 15 procent van de Limburgse katholieken zich kon vinden in de strenge lijn van Gijsen. Alleen bij bruiloften en communiefeesten voelde men zich nog even katholiek. Dat onderzoek, door Buro M4 in Tilburg, werd door de krant gebruikt om heel diep op de situatie in Limburg in te gaan. Ook speelden allerlei geruchten een rol over het persoonlijk leven van de bisschop en zijn vriendschap met deken Joep Haffmans van Gulpen, die toen al zeer omstreden was. Het heette echter dat de gezondheid van Gijsen heel slecht was en dat hij dringend rust moest krijgen. Hij was letterlijk aan het eind van zijn Latijn, zou je kunnen stellen.
In 1993 trok hij zich als rector terug in een nonnenklooster (zes oude zusters) in het Oostenrijkse Walpersdorf. In 1995 werd hij echter door Johannes Paulus II gevraagd om apostolisch administrator te worden in Reykjavik, een jaar later gevolgd door zijn benoeming tot bisschop. Er waren toen op IJsland pakweg 5000 katholieken, dus veel kwaad kon zijn benoeming daar niet. Op zijn 75ste ging hij met emeritaat en sleet zijn laatste dagen bij familie in Sittard, waar hij in 2013 overleed. Ook na zijn dood waren er geruchten over seksueel misbruik van de kant van Gijsen. Een commissie heeft die onderzocht en gedeeltelijk waar bevonden. De kans dat Gijsen ooit nog een heilig wordt verklaard, dienen dan ook niet hoog te worden ingeschat.