hhBest – Sinds 1996

Jan van de Ven

ven ‘n stukje zonder foto. Dit gaat over iets dat niet in een concreet beeld te vatten valt. Het gaat over Lucebert, de dichter, die van ‘val voor vliegengod’, die nu zelf postuum lijkt te vallen.

Luceberts biograaf Wim Hazeu vond tot zijn eigen grote ontsteltenis brieven van de dichter (wiens naam eigenlijk Bertus Sswaanswijk was; hij overleed in 1994) waarin hij antisemitisme en Hitlers nationaal-socialisme verheerlijkt. Hij blijkt zich als jonge vent ook vrijwillig te hebben opgegeven voor de Arbeitseinsatz. en dat is een schok. te meer daar Luceberts werk juist zo het tegenoverstelde lijkt te willen beweren.

Dit ’s morgens op mijn nuchtere maag in mijn ochtendblad te lezen, geeft me bepaald geen prettig gevoel. Want Lucebert was eind jaren zestig van de vorige eeuw mijn eerste confrontatie met echte poëzie. een eye-opener. een experimentele dichter van ‘de vijftigers’ – en als schilder gelieerd aan de Cobra-groep.
Het was dat klaslokaal Nederlands in het gebouw van de Rijks Pedagogische academie aan de Van Lieflandlaan in Utrecht (Overvecht) waar de lerares (wier naam mij nu even niet te binnen wil schieten) een groot affiche had opgehangen aan het prikbord met daarop Luceberts gedicht ‘Grote Norse Neger’ – voorzien van een pentekening van zijn hand. Ik zie het beeld nog zo voor me.

Norse neger; die alliteratie kan niet meer omdat ‘neger’ niet meer mag. maar het blijft een indrukwekkend gedicht. Voor mij is het ’t begin geweest van mijn liefde voor de poëzie.

Luister en huiver, zou ik zeggen, want hier komt het:

er is een grote norse neger in mij neergedaald
die van binnen dingen doet die niemand ziet
ook ik niet want donker is het daar en zwart

maar ik weet zeker hij bestudeert er
aard en structuur van heel mijn blanke almacht

hij morrelt wat aan halfvermolmde kasten
dat voel ik – splinters schieten door mijn schouder
nu leest hij oude formulieren dit is het lastigst
teveel slaven trok ik af van de belasting

beeldenstormer.nl — Voorpagina hhBest

Een reactie op “Val van voetstuk?”