hhBest – Sinds 1996

Boekbespreking door Sante Brun

l enige tijd stond Sostiene Pereira van Antonio Tabucchi –> op mijn lijstje. Ik vond het boekje vorige maand in een winkeltje in Follonica. Waarom ik uitgerekend dit boekje erop had staan, dat weet ik niet meer. Zeker niet omdat de Nederlandse vertaling volgende week (22 juni om precies te zijn) in Nederlandse vertaling verschijnt. En dat werd tijd, want het boek is er al sinds 1993. In 1995 maakte Roberto Faenza er een prachtige film van met Marcello Mastroianni in de titelrol. (Dat weet ik ook pas sinds deze week, van die film).
De titel betekent ‘Beweert Pereira’, ‘Of gewoon ‘Zegt Pereira’, of ‘Houdt Pereira vol’. De Nederlandse titel is Pereira verklaart.

Deze twee woorden komen enkele honderden malen in het boekje voor dat gaat over de redacteur van een krant in Lissabon in 1938, die zich afzijdig houdt van de politiek (op dat moment is Portugal een fascistische dictatuur, net als Italië, Duitsland en Spanje, bijna) maar er tegen zijn (niet al te sterke) wil toch in betrokken raakt.

In in het nawoord vermeldt Tabucchi nadrukkelijk dat Pereira van joodse afkomst is, omdat Portugezen van wie de achternaam de naam van een fruitboom is – pereira betekent perenboom – joods moeten zijn, en dat verklaart ook waarom hij achtervolgd wordt door de geheime politie van Salazar. Die tevens vermoedens heeft van neiging tot homoseksualiteit.

Het verhaal heeft een bescheiden lengte van maar net 200 pagina’s. Tabucchi heeft meerdere bundels korte verhalen gepubliceerd. Hij schrijft in een bijzondere glasheldere stijl.

De film volgt het verhaal vrij nauwkeurig, hoewel er wel visueel materiaal aan is toegevoegd dat de sinistere sfeer zeer versterkt. Zo zien we Pereira in de gele tram van Lissabon terwijl hij naar buiten kijkt hoe politie-agenten een aantal mensen in elkaar timmeren. Die passage komt in het boek niet voor.

Tabucchi omschrijft ook nauwkeurig karakter en eigenschappen en eigenaardigheden van Pereira – hij drinkt dagelijks tien of twaalf glazen citroensap, half-om-half met suiker en eet bijna elke dag een omelet met kruiden en praat hardop tegen het portret van zijn overleden echtgenote. Intussen komt hij in contact met een drietal ‘subversieven’ – en beseft niet dat de geheime politie en haar tipgevers hem al die tijd al scherp in de gaten houden en uiteindelijk toeslaan.

Tabucchi zelf is overleden in 2012 en hij heeft een indrukwekkend oeuvre nagelaten. Tevens was hij hoogleraar Portugese taal- en letterkunde aan verschillende Italiaanse universiteiten. Ook won hij – ook voor Sostiene Pereira – meerdere literaire prijzen maar dat is niet zo opvallend: als je een Italiaanse schrijver bent die nog nooit een literaire prijs heeft gekregen, dan is er iets mis met je want het land kent honderdtwintig van die ‘premi’. Tabucchi was ook lid van de Orde van de Infante Dom Henrique van Portugal en Chevalier des Arts et des Lettres, een hoge Franse onderscheiding.

Voorpagina hhBest

Een reactie op “Journalistiek in fascistisch Portugal”