‘Plaatselijke’ krant overwon zichzelf
Het team Spotlight bij The Boston Globe dubt over de vorderingen en de eventuele rijping tot publicatie van zijn onderzoeksresultaten. Still uit de film Spotlight.
Magistrale film over onderzoek naar omvangrijk
misbruik door r.-k. priesters
he Boston Globe is een plaatselijk dagblad, maar dat moet je natuurlijk anders zien dan bij ons. Want Boston is een stad van tegen de 700.000 inwoners in Massachusetts. Toch worstelde de krant in 1976 met de arrestatie van een r.-k. priester, verdacht van kindermisbruik. Zij meldde het en dat was het ongeveer. In Boston is meer dan de helft van de bevolking katholiek, om maar eens ‘n gegeven te noemen dat bij het redactioneel beleid een rol speelt. Onafhankelijkheid is een relatief begrip. En de Rooms Katholieke Kerk is ook daar oppermachtig.
Meer dan 25 jaar later treedt er een nieuwe hoofdredacteur aan. Die meent te weten dat het kindermisbruik veel omvangrijker is dan tot dusver aangenomen en dat de kardinaal-bisschop alles toedekt. Hij entameert – niet zonder toestemming te hebben gevraagd aan zijn uitgever – een project van onderzoeksjournalistiek dat zijn weerga niet kent en dat mondiale gevolgen heeft: overal ter wereld komt het misbruik door priesters boven tafel. Daarover gaat de Amerikaans/Canadese film uit 2015 van Tom McCarthy.
Een magistrale film van 130 minuten, waar je ademloos naar kijkt en die je als stomgeslagen achter laat. Ze is dan ook gemaakt met volledige medewerking (niet als acteurs) van de destijds bij het onderzoek betrokken journalisten. Het resultaat van hun werk is de opsporing van tegen de negentig schuldigen en het ‘wegpromoveren’ van de inderdaad qua kennis van de feiten bij de zaak betrokken kardinaal.
Er zijn veel aandoenlijke momenten in ‘de keuken’ van de Globe, bij voorbeeld als hoofdredacteur Baron (een jood, zoals meermalen wordt vastgesteld) op ‘kennismakingsbezoek’ gaat bij de kardinaal en die door zijn huishoudster een met strikken versierd cadeaupakket laat brengen dat, zo blijkt later, een catechismus bevat.
De ‘jonge hond’ Michael Rezendes (gespeeld door Mark Ruffalo) die in razernij vervalt als hij er na eindeloos, tegengewerkt geploeter in slaagt de zaak ‘rond’ te krijgen en zijn oudere collega toch weer vervalt in een scrupuleuze houding.
Een scène die de film typeert is ook die van de enige vrouwelijke journalist, Sacha Pfeiffer (Rachel McAdams), als ze bij een bejaarde priester aan de deur komt en hem ronduit vraagt: ‘Heeft u kinderen misbruikt?’ Waarop de man antwoordt: ‘Ja maar ik heb er niet van genoten; ik heb niet verkracht, ik bén verkracht.’ Totdat de non met wie hij samenwoont – op z’n Brabants gezegd een koai wef – er zich mee bemoeit, de man naar binnen stuurt en de deur voor Pfeiffer dichtslaat. Eerder was in het team vastgesteld, dat veel van de verdachte priesters waren blijven steken op het niveau van een 13-jarige.
Ik zag Spotlight deze week bij de Filmliga in Best.