hhBest – Sinds 1996

J.C.M. van der Schoot

Nuenen, augustus 1890: Gesprek in café A.van Wijk-de Vries.

‘t Blijft toch ’n goei café hier op ‘t Heieind. Vinde ok nie Peer? En nog nieuws? Tis da ge ‘t vraagt. Of hedde ‘t ok al geheurd? Ja, ‘t klopt. Hij is dood, eind vorige maand, mar ‘t fijne komde nie aan de weet. Hij schijnt er un eind aan gemaakt te hebbe. In ieder geval waar er iets met een pistool. Verschrikkelijk. Zoiets gaat toch boven oe verstand. Hij heeft ook al ‘s met een mes zun oor bewerkt, ja ‘n stuk eruit. Altijd al unne eigenaardige geweest. Twaalf ambachten, dertien ongelukken. Hij heeft ook nog gepreekt voor de mijnwerkers. Liep ook op niks uit.

Z’n ouwelui hebben er veel mee gelejen, hun hele leven. ’sJonge, wat hebben ze wat met hum afgezien. TIs mar goed dat de dominee het niet meer mee hoeft te maken. Maar ocherm, zijn vrouw. Ze is altijd al ziekelijk en nou dit ook nog. Ja, die een van Begemann, Margot weette wel, komt nog regelmatig bij mevrouw. Ze schijnen veul steun aan elkaar te hebbe.

Het is al wir lang geleden, dat Margot en Vincent op elkaar liepen. Maar dat werd natuurlijk niks. Hij was voor de gezusters Begemann veul te apart. Ze hadden het toch al nie op vrijers, en zeker niet zo ene. Margot ging er toen onder door. Wou er ‘n eind aan make. Wier teminste gezegd. Verschrikkelijk.

Ja, eigenaardig was ie. Da magde toch wel zeggen. Zei ook nooit goejedag op straat, keek altijd maar voor zich uit. En dan dat rossige. Had ie ook tegen. Van dat geteken en geschilder bij de boeren, snapte toch ok niemes iets. Hij wou ook ooit da een vrouw bloot ging zitten, ja zonder kleren, dan kon ie beter tekenen. Hoe komt er zo iemes toch bij? Wat zou er nou in zijne kop hebben gespeuld? Iedereen zijne zwarte kant, vinde ok nie? Neeje, da geteken en geschilder was nie veel soeps, maar ja, hij was op zijn manier toch bezig. Wat ging ie trouwens zo dik in Eindhoven doen. Verfspullen kopen wier gezeed, maar da kunde toch ok niet d’n hille dag. O ja, iemus lesgeven, geleuf ik, da deed ie ok.

Ja, hij zat overal, ge kunt niks op noemen of hij is er geweest. Antwerpen, Parijs en ook helemaal in het zuiden van Frankrijk en da is ‘n heel end. En daar dan ook nog in ‘n gesticht gezete. Tis te gek voor woorden. Echt ’n zwerversbestaan. ‘t Schijnt, dat ie heel veul brieven aan z’n broer Theo schreef. Lange epistels. Ook al eigenaardig. Wat prakkezeert zo iemus toch. Theo schent h’m geregeld wel wat geholpen te hebben met geld. Zal Theo de ouwelui wel hebben moeten beloven. Had ie in elk geval te eten, als hij ut niet opdronk, want hij scheen hem ook te luste.

Kom Peer, we vatten er nog inne. Kan vandaag wel lije. Tis toch niet te begrijpe. Maar verschrikkelijk is het. Wa ik oe zeg. We zullen h’m nog lang heugen, d’n dieje.

(Jaren later, namelijk in het Nuenense van Gogh­-jaar 1984, verscheen op het menu van een van de restaurants in het dorp als dessert: ’Toetje Vincent’. Het was toen wellicht de eerste keer, dat de ooit als mislukkeling gekenschetste dorpsgenoot werd ingezet als marketinginstrument voor commerciële doeleinden.)