hhBest – Sinds 1996

Peter Stiekema

et zal u misschien ontgaan zijn, maar het is dit jaar precies 350 jaar geleden dat er in Nederland sprake was van een rampjaar: 1672. Vroeger, toen er nog op een adequate manier geschiedenisles werd gegeven, maakte dat jaar veel indruk op ons scholieren. Volgens een oud gezegde was ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’.

In 1672, de Gouden eeuw was toen al lang niet meer van goud, werd de republiek der Zeven Provinciën aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen van Münster en Keulen, de laatste twee onder de ‘bezielende’ leiding, van Bernard van Galen (bijgenaamd Bommen Berend) en Maximiliaan Hendrik van Beieren, RK bisschoppen dus.

De binnenvallende legers trokken op 12 juni 1672 over de Rijn bij Lobith en versloegen het zwakke leger van de Republiek en bezetten snel veel grondgebied in  Twente en Zutphen en (verre) omgeving. Door deze tegenslagen brak paniek uit in de niet bezette delen van de Republiek. Veel bestuurders die aan de kant van de tot dat moment leidende partij van de ‘staatsgezinden’ stonden, werden gedwongen hun posities af te staan aan prinsgezinden, de prins van het huis van Oranje. Dit jaar vormde zo ook het eind van het Eerste Stadhouderloze Tijdperk. De belangrijkste staatsgezinde regent was Johan de Wittt. Samen met zijn broer Cornelis verloor hij in dit jaar niet alleen zijn ambt maar ook zijn leven, toen ze door een woedende, door oranjeklanten  opgezweepte menigte werden vermoord.
Het rampjaar duurde ongeveer 17 maanden. Banken, scholen, winkels, rechtbanken en schouwburgen werden gesloten. Kunsthandelaren en -schilders gingen failliet aan de gevolgen van een heftige crisis. Stadhouder prins Willem III, de laatste echte Oranje-afstammeling van Willem de Zwijger, veegde toen met een huurlingenleger de Republiek schoon van de vijandelijke troepen. Later werd hij nog koning van Engeland, door zijn huwelijk met kroonprinses Mary, maar dit terzijde.

Na deze wat lange inleiding kom ik nu op het nieuwe Rampjaar, 2022. Het is niet alleen voor Nederland een rampjaar, maar eigenlijk voor heel Europa en een groot deel van de wereld. Het begon allemaal met de Russische inval in Oekraïne. Heel de EU liep te hoop tegen de Russische president Poetin en zijn trawanten. Een ding moet ik de vorige Amerikaanse president, Donald Trump, nageven, met (slechts) één ding had hij groot gelijk, door te wijzen op het gevaar van de Europese afhankelijkheid van het Russische gas.

De West-Europese landen namen het voortouw, waar het om sancties tegen de Russen ging. Ook Nederland liet zich niet onbetuigd. De ene harde sanctie na de andere werd Rusland opgelegd. Eén van de hardste schreeuwers was Sjoerd Sjoerdsma van D66. Hoewel ieder weldenkend mens kon verwachten dat al die sancties niet zonder gevolgen zouden blijven, deden de diverse regeringen er nog  schepjes bovenop, waarbij niemand van deze boven ons gestelden er kennelijk rekening mee had gehouden dat Poetin wel eens wraak zou kunnen nemen. En dat gebeurde prompt. De gasleiding naar Europa werd nagenoeg gesloten. De energieprijzen stegen ongekend en Nederland en bijna heel Europa waren de klos.

De waarde van de euro daalde schrikbarend (zelfs op de markt is uw euro geen bal meer waard) en de prijzen, ook die van voedsel, stegen tot grote hoogten. En zo werd 2022 door het onwaarschijnlijke, om niet te zeggen stompzinnige, geklungel van de Europese leidsmannen en -vrouwen een regelrecht Rampjaar, waarvan het eind overigens nog lang niet in zicht is. Met een groot verschil. Was in 1672 het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos, nu zijn de regeringen redeloos, het volk radeloos en de landen reddeloos. Tel uit je winst in de afgelopen 350 jaar. Sinds 1672. Trouwens, die Sjoerdsma heb ik de laatste weken ook niet meer gehoord.