Doe mij maar een boek met plaatjes
Boekbespreking door Sante Brun
awel, ik heb Het Bureau uitgelezen, 5500 pagina’s, ik heb Ulysses uitgelezen, 1000 pagina’s, ik heb A Suitable Boy uitgelezen, 1600 pagina’s – dus je zou het niet zeggen na al die pagina’s zonder één plaatje: maar ik ben gek op boeken mét plaatjes. Ik ben begonnen met Bulletje en Bonestaak in Het Vrije Volk en vanaf 1946 heb ik een abonnement gehad op Robbedoes. En van die Robbedoezen heb ik er nogal wat overgehouden en zo eens in de paar maanden wordt het me weer te machtig en neem ik er een ter hand. Of twee.
En dan ben ik nog een liefhebber van huizen vol uitpuilende boekenkasten – zoals mijn eigen huis.
Dan is er weinig meer voor nodig om te vallen voor het boek The Madman’s Library van Edward Brooke-Hitching.
Over plaatjes gesproken – alleen al de pagina’s 174 en 175, voorstellende twee pagina’s uit The Smithfield Decretals, een handschrift uit het begin van de veertiende eeuw, met alle decreten uitgevaardigd door paus Gregorius IX zijn er twee van waar ik urenlang naar zou kunnen kijken. Ik kan er geen woord van lezen omdat het in Middeleeuws Latijn is geschreven, maar het is een wonder van schoonheid – en dan bevat het complete boek ook nog eens 646 van deze pagina’s.
Typerend voor de stijl van Brooke-Hitching is dat hij de laatste zin op de rechterpagina van dit handschrift wel vertaalt; daar staat namelijk ‘Het hele geval is klaar. Geef de man die het schreef een borrel.’
En dan hebben we al een flink deel van het boek achter de rug; van het kleinste boek ooit (nauwelijks een millimeter bij een millimeter groot) tot het grootste en dikste boek. Het laatste een zeer recent werk (2014) van een Braziliaan die in 23 jaar alle belastingwetten van Brazilië verzamelde tot een boek van 7500 kilo en 41.000 pagina’s.
Mensenhuid
Wie wil weten hoeveel boeken er zijn die gebonden zijn in mensenhuid en van wie die huid afkomstig was: hij leze dit boek. Wie wil lezen over de ware aard van de duivel (onder andere voor de Thailanders) hoe hij en de hel eruit zien: hij leze dit boek. Zeker als je het plaatje wilt zien waarop de duivel verheugd de hel binnenkomt met in de hand de dagvaarding van Jezus. Of anders nog wat tekst over het graf van Jezus. In Japan. Rare schrifturen waarvan vele nog niet ontraadseld zijn, geschreven in niet bestaande talen, of de schrijver onbekende talen. Een Portugees werkte een groot aantal jaren aan een boek dat allerlei Portugese zegswijzen, vertaald in het Engels moest bevatten. Probleempje: de betrokkenen kende wel Frans, maar geen woord Engels. Geen nood: hij vertaalde de zegswijzen in het Frans en met behulp van een woordenboek die teksten weer in een Engels, waarvan de inhoud uiteraard nergens op sloeg.
<- De duivel met zijn dagvaarding aan Jezus. Let op de tevreden gezichten (op één duivel zelfs twee) van ’s duivels maten.
De beroemde dagboeken van Samuel Pepys waren in geheimschrift, maar in de marges beschreef de bekende Britse filosoof zijn seksuele avonturen van de nacht ervoor. Brooke Hitching: ‘Nu verwachten de lezers natuurlijk een paar leuke citaten, maar ik doe dit maar niet, want ze zijn precies wat u ervan verwacht.’ Intussen werkte een Britse geleerde dertig jaar moeizaam aan het ontcijferen van Pepys’ dagboek zelf – tot hij ontdekte dat op de boekenplank boven de rijen talloze dagboeken van Pepys een klein schriftje waarin de schrijver de sleutel tot het handschrift prijs gaf…
Medische handboeken bestaan ook. En hoe. Daar kun je veel uit citeren, ik beperk me tot één: ten einde de betrokkene te genezen werd een Britse krankzinnige, met diens toestemming, een kopje soep in een bloedvat gespoten. (ik mag hopen dat het een goed gezeefde lichte groentebouillon betrof en geen erwtensoep met rookworst). De betrokkene overleefde het, zijn aandoening helaas ook.
Ik kan nog een hele tijd doorgaan, maar eigenlijk moeten jullie het boek zelf maar lezen.
Waarbij ik nog even wil benadrukken dat het boek voor meer dan helft bestaat uit de meest schitterende illustraties van de wildste uitwassen waar in de loop der eeuwen de boekdrukkunst medeplichtig was.
Ik wil nog afsluiten met een opvallende naam die ik tegenkwam in het boek, namelijk die van Christophe Leuterbreuver.
Daar was helaas geen plaatje van voorhanden.