hhBest – Sinds 1996

Boekbespreking door Sante Brun

ij mijzelf bespeur ik een toenemende belangstelling voor de Japanse literatuur. Dat begon vele jaren geleden met de roman Stille sneeuwval van Junichiro Tanizaki. Op zich een vrij conventionele roman over het wedervaren van een Japanse familie voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zoals je opmerkt was dat boek in Nederlandse vertaling beschikbaar. Dat is lang niet altijd het geval – uiteraard wel met Haruki Murakami, een vruchtbare schrijver die bepaald géén conventionele romans schrijft, maar diepzinnige boeken vol wonderlijke verschijnselen, die niettemin perfect passen bij Japan, dat geheimzinnige, ondoorgrondelijke eilandenrijk in het Verre Oosten.

Als vertalingen in het Engels voor je geen probleem zijn, gaat sinds jaar en dag een wereld voor je open. Letterlijk tientallen Japanse schrijvers worden vertaald, er zijn er ook bij die treden in Murakami’s voetsporen, waarbij meteen moet worden vastgesteld dat in diens voetsporen treden nog altijd niet wil zeggen: hem evenaren.

Ik pretendeer niet daardoor veel te lezen en er een goed beeld van te hebben, hoewel ik daar in de komende tijd wellicht wel iets aan ga doen. In ieder geval hebben boekensites als Book Depository en Amazon veel Japanse boeken in hun catalogus, ik noem namen als Banana Yoshimoto, Hiromi Kawakami, Natsuo Kirino, Osamu Dazai, Yoko Ogawa. Allemaal behandelen zij hun onderwerpen op een manier die doet denken aan Murakami’s werk (ik ga daarbij af op de samenvattingen op genoemde boekensites.)

Er zijn ook nog wel andere, meer conventionele schrijvers, zoals de al genoemde Tanizaki, wiens The Makioka Sisters ik zojuist besteld heb. En helemaal een buitenbeen is natuurlijk Kazuo Ishiguro (The Remains of the Day) die in Engeland is opgegroeid en dan ook in het Engels schrijft.

Ondergronds café

Intussen las ik een klein boekje van de hand van Toshikazu Kawaguchi, getiteld Before the coffee gets cold. (Oorspronkelijke titel Coffee Ga Samenai Uchini). Het bestaat uit vier afzonderlijke verhalen, die wel een sterk verband met elkaar houden. Plaats van handeling is een klein café ergens achteraf in Tokio. Ondergronds, zonder ramen, klein, met een keukentje erachter. In dat café zijn maar weinig zitplaatsen, een ervan is vaak bezet, maar heeft een bijzondere eigenschap: als je erin plaats neemt en je bestelt een kop koffie, dan kun je ‘teruggetoverd’ worden naar een door jou uitgezocht moment in het verleden. Je verblijf daar kan maar kort zijn, want je moet onderwijl de koffie hebben opgedronken vóór die koud is – zo niet, dan breng je de rest van je leven door als geest. Viermaal willen de mensen die in de stoel plaatsnemen een relationeel probleem oplossen of er helderheid over krijgen. (Waarom vertrok hij zonder iets te zeggen naar Amerika?) In het laatste verhaal wil een vrouw, die zwanger is maar wellicht wegens een hartkwaal de bevalling niet zal overleven, weten hoe dat zal gaan. De stoel blijkt ook naar de toekomst te kunnen verplaatsen, al gaat er iets mis met de datum.

Ik houd wel van korte verhalen (van bovengenoemde schrijvers hebben er enkele bundels korte verhalen gepubliceerd) en dat zijn op zich goede exemplaren – zij het dan dat Kawaguchi’s stijl wat schools overkomt, de  verhalen lijken te zijn geschreven door iemand die met succes een cursus ‘romanschrijven’ heeft voltooid. Maar niettemin zijn ze vaardig geschreven en maken ze de tijdmachine in het café toch nogal plausibel. (Ook zou ‘lost in translation’ een rol kunnen spelen. De film met die titel, met Bill Murray in de hoofdrol, speelt niet toevallig ook in Japan.)

Ik heb trouwens grote bewondering voor mensen die Japans lezen en spreken, en boeken vertalen uit die taal, een van de moeilijkste ter wereld. De vertalingen lijken vaak voorbeeldige herscheppingen van het oorspronkelijke werk – al kan ik dat natuurlijk niet zelf controleren.

Voorpagina hhBest