hhBest – Sinds 1996

Peter Stiekema

ns klimaat wordt beïnvloed door vele gebeurtenissen in het heelal, maar ook op de aarde zelf. De mens dicht zichzelf daar wellicht een te grote rol toe. De invloed van zon en maan op ons weer is aanzienlijk en er zijn waarschijnlijk meer kosmische machten aan het werk, waarvan we nu nog weinig, of helemaal geen, benul hebben.

Meer of minder (sterke) zonnevlammen hebben invloed op het weer hier op aarde. Ook het magnetisme van de maan speelt een rol, denk maar aan de werking van eb en vloed. Maar de mens blijft denken dat menselijk handelen de oorzaak is van de snelle opwarming van de aarde nu. Ik twijfel daar aan. De grootscheepse vervuiling en de uitputting van de aarde ja, maar het klimaat? Dat lijkt me een maatje te groot voor de mens.

In de achter ons liggende miljoenen jaren hebben we talrijke klimaatwisselingen gehad, waaronder de ijstijden. Maar ook in die ijstijden kwamen wat warmere, of minder koude zo u wilt, perioden voor. Omdat er toen amper of helemaal geen mensen waren kunnen wij in die tijd geen enkele rol hebben gespeeld in de wisselingen van het klimaat. Dieren dan? De scheten van dinosaurussen en van mijn part mammoeten en wolharige neushoorns zullen ook niet echt van betekenis zijn geweest.

Op dit moment is er een interessant verschijnsel gaande, de magnetische noordpool schuift op van Canada in oostelijke richting naar Rusland. En dat gebeurt steeds sneller. Mogelijk is er zelfs een wisseling van de polen op komst. In magnetische zin wordt de Noordpool dan Zuidpool en andersom. Dan wijst het kompas dus naar het zuiden en niet meer naar het noorden. Sinds 1831 weten we dat er een magnetische Noordpool bestaat. Deze pool heeft sindsdien 2.250 kilometer afgelegd. De laatste twintig jaar verschuift hij met zo’n 55 kilometer per jaar van het Canadese noordpoolgebied richting het oosten, naar Rusland dus. Voorheen verschoof de pool maar met 14,5 kilometer per jaar. De versnelde verschuiving heeft te maken met de afnemende kracht van het magnetische veld van de aarde. Die verzwakking is ook een signaal dat er mogelijk weer een omwenteling aan zit te komen. Maar dat verschijnsel zal nog wel een paar eeuwen op zich laten wachten. Want in een eeuw wordt met 55 kilometer per jaar maar 5500 kilometer afgelegd, dus het duurt nog even voor we zover zijn.

Aardmagnetisme heeft ook invloed op het weer hier op Aarde. De wet van Buys-Ballot, genoemd naar de Nederlandse natuurkundige (1817-1890), zal dienen te worden omgedraaid. Die wet: ‘Lucht  stroomt van gebieden met hogere luchtdruk naar gebieden met lagere luchtdruk. Op het noordelijk halfrond is er een afwijking naar rechts en op het zuidelijk halfrond een afwijking naar links.’ Dat wordt dan precies andersom, hetgeen grote invloed heeft op het weer in de hele wereld. Het is niet onaannemelijk dat die verschuivingen in het aardmagnetisme en de daarmee gepaard gaande klimaatsveranderingen nu al een rol spelen. De verschuiving heeft invloed op de accuraatheid van gps en andere navigatiesystemen. Het leger, vliegtuigen en schepen kunnen allemaal hinder ondervinden van een wijziging van de magnetische noordpool. ook de mens. Een dergelijke poolkering vond 22.000 jaar geleden voor het laatst plaats. Niet geheel toevallig begon in die tijd de laatste ijstijd die tot ongeveer 10.000 jaar geleden duurde.

Er zijn verschillende theorieën over het gedrag van het magnetisch veld ten tijde van een omkering. In sommige modellen valt het veld geheel weg tijdens het omkeren, in andere is sprake van een tijdelijke afname. Wat voor invloed dit zal hebben voor het leven op Aarde is niet geheel duidelijk. De zonnewind zal door het tijdelijk verdwijnen van magnetosfeer zeker meer invloed krijgen in de atmosfeer. Door een afname van het aardmagnetisch veld staat de Aarde gedurende een paar duizend jaar bloot aan een hogere dosis schadelijke straling. Hoe het klimaat precies door een omkering van het magneetveld beïnvloed wordt, is nog onduidelijk, maar dat het gebeurt is heel waarschijnlijk. Misschien krijgen we wel een nieuwe ijstijd. Ik haal mijn oude schaatsen vast maar uit het vet.

Voorpagina hhBest