Leerlingen lezen niet meer
Peter Stiekema
en paar zorgelijke berichten bereikten ons deze week van het onderwijsfront. Maandag bleek uit een onderzoek dat het gros van de middelbare scholieren zich amper interesseerden voor de diverse vakken die hen werden voorgeschoteld. Vooral Duits, Frans en geschiedenis moesten het ontgelden. Dinsdag kwam uit een ander onderzoek naar voren dat middelbare scholieren nauwelijks boeken lezen en verder ook nog eens problemen hebben met het begrijpen van datgene wat hun in de leeslessen wordt voorgeschoteld.
Persoonlijk was – en ben – ik gek op lezen. Dat begon al toen ik de eerste moeilijke weken van de toen nog lagere school had doorgeworsteld. Op het moment dat ik het begrijpend lezen eenmaal enigszins onder de knie had gekregen, kwamen de boeken in groten getale op mij af. Van ooms, tantes en, niet in de laatste plaats, mijn ouders. In 1958, ik was toen net 7, las ik al ‘Het Kapitaal’ van Karl May. Nu hoor ik u zeggen, ‘nee, dat was niet van May maar van Karl Marx’. ‘Oh, ik dacht al, wat kwamen er weinig indianen in voor’, was steevast mijn antwoord, een grapje dat ik geleend had van wijlen Wim Kan, ik zeg het er maar even bij, voordat ik van plagiaat word beschuldigd.
Alle gekheid op een stokje, het is natuurlijk bedroevend dat er zo weinig gelezen wordt, en dat er zo weinig belangstelling is voor de vakken waarin serieus les wordt gegeven en die belangrijk zijn voor de parate kennis. Ligt dat aan het niveau van het onderwijzend personeel, of aan de desinteresse van de leerlingen. Zou ook een rol kunnen spelen dat hier de groeiende aantallen leerlingen met een niet-westerse achtergrond een rol spelen? Is dat überhaupt onderzocht? Daar lees ik in de onderzoeken eigenlijk weinig over.
Begin deze eeuw, toen wij bij de Limburgse dagbladen de participerende journalistiek meenden te hebben uitgevonden en als redactieleden met enige regelmaat schoolavonden bezochten, hoorden wij regelmatig de verzuchting van onderwijzend personeel dat het enige waar allochtone leerlingen goed in waren de wat twijfelachtige muziekvorm ‘rappen’ was. Maar voor de rest van de lessen was weinig belangstelling. Het doet me denken aan een uitdrukking uit de begintijd van Freek de Jonge en Neêrlands Hoop: ‘Ze zijn nog te stom om voor de duvel te dansen, nou ja, dat kunnen ze dan nog net.’
Of zou het toch allemaal veroorzaakt worden door het lerarentekort op zowel lagere- als middelbare scholen en aan het feit dat veel lessen ook nog eens worden gegeven door onbevoegden? Wie het weet mag het zeggen.