Rembrandtfilms
Charles Laughton als Rembrandt in de Britse speelfilm uit 1936.
lk ‘jubileum’ van Rembrandt van Rijn is uiteraard aanleiding tot herdenking en bespiegeling. In 2006 was dat zijn vierhonderdste geboortedag; nu het 350ste jaar na zijn dood. Dankzij twitteraar @veerleslegers kwam ik deze week op het spoor van de website openculture.com, waar je van alles kunt bekijken en (gratis) downloaden van The Metropolitan of Art. Zoals de gerestaureerde Britse Rembrandtfilm uit 1936 (een van de eerste speelfilms met geluid), met Charles Laughton, ook bekend van De Klokkenluider van de Notre Dame, in de titelrol. Het maakte het een en ander bij mij los.
Over die door reageerders hoog gewaardeerde Engelse film moet ik kort zijn, want ik heb hem slechts ‘doorgebladerd’ wat op mijn windows-laptop best makkelijk gaat. Cruciaal moment is de onthulling van De Nachtwacht, officieel De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh maakt zich gereed om uit te marcheren, die volgens het verhaal de Amsterdamse opdrachtgevers moet hebben gechockeerd. Ze vonden zich voor joker gezet.
De onthulling van De Nachtwacht. De opdrachtgevers van Rembrandt vonden het maar niks. Still uit de Engelse film.
Later, in 1941, verscheen er wéér een film over het leven van de grote Nederlandse schilder. Die heb ik evenmin gezien en dat is maar goed ook, want het was een Duits product, naar de hand gezet van de toenmalige bezetter. Dietsche geschiedenis. Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid merkt hierover op: ‘Opgenomen door de Duitse filmmaatschappij Terra in de ateliers van UFA Filmstad bij Den Haag en Cinetone in Amsterdam; moet “aantonen” dat Rembrandt door Joodse zwendelaars aan de grond is geraakt.’ (YouTube, bar slechte, onscherpe beelden) Toch heb ik een bepaalde herinnering aan (het bestaan van) die film.
In 1943 – ik was 9 jaar – huurde mijn altijd vindingrijke moeder bij de fa. Hurks (stalhouderij, later touringcarbedrijf) aan de Raadhuisstraat in Ginneken een koets, die ons naar het pension van de familie Snoeren in Oosterhout bracht. Een handige zet om daar de kerstdagen door te brengen.
Over die logeerpartij staan mij nog enkele dingen voor de geest. De gang met mijn moeder door de berijpte oprijlaan voor de mis in de Benedictijner abdij, die verschrikkelijk lang duurde. De saaiheid van het verblijf in het pension voor ons kinderen, dat met spelletjes en dergelijke werd verzacht door mijn jongste zus en…de wandeling langs de plaatselijke bioscoop waar dus die Duitse film Rembrandt draaide. Gelukkig, bleek achteraf, niet voor ons weggelegd.