Houdoe compleet
ul eens een compleet boek over de Brabantse uitroep Houdoe. Taalvirtuoos Wim Daniëls lapt het ‘m. 175 bladzijden, inclusief illustraties maar toch. Houdoe (hou je goed) in al zijn varianten. Oudoe (West-Brabant), Houdoe wonne, Houdoe war (de oostkant). Het ontstaan, waarschijnlijk in de negentiende eeuw, de populariteit binnen en buiten de provincie Noord-Brabant (niet in Vlaams Brabant).
De dialecten mogen dan verdwijnen, zo niet Houdoe! Brabantse studenten gebruiken het om zich boven de rivieren te identificeren (zonder zich verder dialectisch uit te drukken). Zelfs ‘Hollanders’ wagen er zich aan, al leggen ze de klemtoon verkeerd, op de tweede in plaats van de eerste lettergreep. Het woord staat dan ook al jaren in Van Dale.
Voor het verhaal van een Brabantse groet (ondertitel) grasduinde Wim Daniels in archieven en internetdata, legde hij duidelijk succesvol contacten via de sociale media wat hem uit het leven gegrepen verhalen opleverde, zoals dat van de Amsterdammer die een platonische vriendschap met een Brabantse onderhield en aanvankelijk tevergeefs oefende in de ‘vertolking’ van het door haar consequent gebruikte Houdoe. Totdat hij in haar timbre een vorm van genegenheid ontwaarde, die verder ging dan vrijblijvende vriendschap. Zo kwam het er toch van dat hij bleef slapen…
Houdoe in de literatuur, niet alleen bij min of meer vergeten streekschrijvers, maar ook bij auteurs als Cees Nooteboom en Frans Kellendonk. En de al dan niet carnavaleske ‘Houdoes’ van songwriters en entertainers.
Nochtans is het gebruik van Houdoe sociaal bepaald. De Bossche burgemeester Van Lanschot in de jaren dertig onthield er zich van, zoals ook de gemiddelde middenstander. Komisch is het geval van de niet-Brabander die bij het verlaten van een winkel riep: ‘Houdóe, toch?’. Waarop de eigenaar: ‘Wa?’
Er zijn mensen, die denken dat Houdoe erin is gebracht door de geallieerde bevrijders: how do you do. Iets voor Daniels om snel mee af te rekenen.
Toen ik aan het boekje begon, was ik benieuwd of er iets zou ontbreken over Houdoe van wat ik als geboren Brabander al wist. Niet dus. Behalve dan de langgerekte uitroep die ik als kind eens hoorde van de dochter van een kruidenier in Ginneken bij het verlaten van de winkel: Hóudoeoeoeoe! Maar dat maakt het gewrocht van Daniëls natuurlijk niet minder compleet.
…en vergeet de Braboneger niet.