Een ‘Brusselse satire’ van Geert van Istendael
eert van Istendael (bijna 71) is ‘op den buiten’ gaan wonen en deed zijn geliefde Brussel een afscheidscadeautje: een thriller, genaamd het lijk in de boomgaard.
Aan de krant De Morgen vertelde hij ‘Ik laat al mijn boeken vooraf lezen door een aantal mensen van wie ik het oordeel erg hoog inschat. Deze keer logen de opmerkingen er niet om. Iemand zei zelfs: “Gooi het weg”’.
Niettemin won Van Istendael er een prijs mee, genoemd naar wijlen de Belgische thriller-recensent Fred Braeckman. Dat verhoogt de nieuwsgierigheid naar het door de ook in ons land beroemde, opiniërende schrijver en dichter bewandelde zijpad. Al blijkt fictie hem zeker niet totaal vreemd te zijn.
Officieel heeft het boek trouwens als ondertitel ‘een Brusselse satire’, wat nog nieuwsgieriger maakt.
En?
Commissaris Kluft, die nergens de in Nederlandstalig België gebruikelijke aanduiding speurder krijgt, doet in eerste instantie denken aan zijn ietwat norse tv-collega Witse, met dit verschil dat hij getrouwd is, last heeft van kramp in nek en schouderbladen als het spoor dood loopt en dan door zijn vrouw wordt gemasseerd, wat tot uitgebreidere genietingen kan leiden. Weer eens wat anders: hoe twee dikke mensen het doen. Het boek telt trouwens 220 bladzijden, dus die kramp is zo gauw niet over. Kluft zegt overigens nooit verdoeme (zoals Witse), maar gewoon godverdomme.
Naar de satire heb ik moeten zoeken (mogelijk is dat een uitvinding van uitgever Houtekiet/Bosch&Keuning), behalve dan dat Van Istendael zo voor en na een tamelijk uitgebreide beschrijving presenteert van het leven in het hedendaagse multiculturele Brussel. Verkeerscongesties hebben daarbij de overhand.
De door hem nagestreefde humor zit voornamelijk in de dialogen tussen de personages, de mensen van politiebureau Zone Brussel Zuid. Getuigen en verdachten bevinden zich in zeer bemiddelde bourgeoiskringen, in de Brusselse popscene, onder tweede generatie migranten en leerlingen van een…orgelschool. De satire duikt inderdaad even op tijdens de ondervraging van de ceo van de fabriek van optische instrumenten, wiens baas als lijk in de zeldzame Brusselse boomgaard is gevonden.
De ontknoping is, wat niemand had kunnen bevroeden en zo hoort het ook. Hoewel, het aanstaande lijk heeft het over zichzelf afgeroepen en dát was wel van begin af aan te verwachten.