De ene streekroman is de andere niet
ver De heilige Rita, het nieuwe boek van Tommy Wieringa, las ik ergens de laatdunkend bedoelde opmerking: ‘streekroman.’ Ja, dat is een genre dat stand hield tot halverwege de vorige eeuw, met titels als Gelijk met de lentewind of Help, de dokter verzuipt. Als het hiermee amper vergelijkbare boek van Wieringa een streekroman is, dan past volgen mij alleen maar de opmerking, de ene streekroman is de andere niet.
En als Amsterdam het decor is, geldt blijkbaar de kwalificatie niet – wel als het verhaal zich afspeelt in Twente. Een geweldig verhaal, De heilige Rita. Wieringa is niet alleen ‘n denker – die de lezer vraagt om mee te doen – maar minstens zozeer een verteller. Bovendien een taalvirtuoos die niet terugschrikt voor woorden en termen die helaas in onbruik zijn geraakt.
In dit geval lijkt die taal zelfs onmisbaar. Het hoofdpersonage, Paul Krüzen, is een vijftigjarige single en het verhaal speelt zich beurtelings af in heden en verleden. Krüzen werd als achtjarige door zijn moeder verlaten, toen die er met een gevluchte Rus vandoor ging en leeft als mantelzorger met zijn vader. Hij drijft met inschakeling van internet, een handeltje in curiosa, oude militaire uniformen en oorlogsattributen. Ze zullen bij het ‘open einde’ (denk maar na!) een rol spelen.
Tussen dat wereldje en de relatief ‘moderne’ maatschappij spelen de activiteiten van Paul zich af. De rudimentair katholieke dorpen – een Braziliaanse pastoor voor drie parochies – met hun café’s en snackbars, de door een dorpsgenoot geëxploiteerde hoerentent over de Duitse grens. Paul heeft sinds veertig jaar een vriend die de verlopen kruidenierswinkel van zijn moeder – daartegenover is er immers De Plus – op zijn manier voortzet en van wie wordt beweerd dat-ie miljonair is. Waar of niet, de criminele sector weet er wel raad mee. En Paul Krüzen blijft uiteindelijk met de brokken zitten.
Een streekroman, eigentijds realisme, noem het zoals je wilt, maar in elk geval een goed, somtijds ontroerend verhaal, grandioos opgeschreven.
Sante Brun denkt er ’n tikkeltje anders over:
https://santelogie.wordpress.com/2018/03/21/de-nieuwe-joe-speedboot/