hhBest – Sinds 1996

Geboortehuis van Toon Hermans in Sittard.

Zaterdag 17 december is het honderd jaar geleden dat de voordrachtkunstenaar Toon Hermans in Sittard werd geboren. Hij overleed op 22 april 2000. Hermans behoorde in de tweede helft van de vorige eeuw, naast Wim Kan en Wim Sonneveld, tot de grote drie van het Nederlandse cabaret. Hoewel cabaretier was Hermans eigenlijk niet; zelf beschouwde hij zich liever als clown. En terecht. Hij was in dit opzicht de beste sinds Johan Buziau.

Sommigen beschouwen Toon Hermans’ kunst tegenwoordig als ietwat gedateerd, maar dat geldt wellicht slechts voor enkele delen van zijn oeuvre. Hij was gewoon een kind van zijn tijd, gelovig katholiek tot op het laatst, soms een beetje ‘stout’ maar nooit grof. Zijn ‘gewaagdheden’ beperkten zich tot zinsneden als Mediterranee…Mediterra-nu. 

Bronzen portret van Toon Hermans in de voor hem karakteristieke houding in de voortuin van zijn geboortehuis in Sittard.

Hermans’ vader, die als bankier tot de notabelen van Sittard behoorde, overleed toen Toon nog Toontje was en dat legde op hem als steun en toeverlaat van zijn moeder een zware taak op. Dat komt het sterkst tot uiting in de inderdaad onvergetelijke act uit zijn one man show van 1974 (hij stond in dit genre als eerste in Carré. Je bent tegenwoordig pas iets, als je hem dat nadoet maar zelfs dan is het niet zeker dat je wat voorstelt…)  Snieklaas: ‘Ik mag die man niet.’ Het gezin was arm en dat bracht hij hier op onnavolgbare manier tot uiting.

In het programma Volle Zalen van AVRO/Tros van 29 september 2016 noemde de cabaretier/verhalenverteller Diederik van Vleuten Toon Hermans een van zijn helden. Aan de hand van diens act ‘Non’ (zie uitzending gemist, zet de timer op 16 minuten, 30 seconden) roemde hij in de eerste plaats zijn acteertalent. ‘Als je de tekst uittikt is het niks’. Van Vleuten heeft het over ‘gezever’ en – ja – Toon was een meester in het hilarisch geouwehoer. Een clown houdt zijn publiek een spiegel voor en dat deed hij heel vaak. Zoals in die scène waarin hij voordoet, hoe in dat zaalpubliek ’n zakje snoepjes wordt doorgegeven. Het Nederlandse volk was toen nog één gezellige familie, die een avondje tomeloos kwam lachen.

Hermans maakte ook levensgedichtjes, die hij bundelde. Met zo’n boekje heeft mijn zus Catherine (Kitty), die een belangrijk aandeel had in mijn opvoeding, te vroeg weduwe geworden, jarenlang op de been gehouden. Het Toon Hermans Huis in Sittard is trouwens tegenwoordig méér dan een museum ter nagedachtenis van de kunstenaar, want een toevluchtshuis voor kankerpatiënten.

Voorpagina hhBest – Gedichtje van Toon en verwijzing naar een bronzen portret op TilburgDailyPhoto