ls een post op deze site begint met wat in de typografie heet een initiaal, zoals de A hier, bevat zij een mening of interpretatie van de schrijver.
Stoomboot en Stille Nacht: noten van Mozart
11 november 2016 | 
Geplaatst door: |
De muzieknoten van de decemberliederen Zie ginds komt de stoomboot en Stille Nacht komen van Wolfgang Amadeus Mozart.-> In zijn ‘psychologische biografie’ (1977) schrijft Wolfgang Hildesheimer: ‘Met citaten en ontleningen ging men (in de achttiende eeuw, red.) vrijelijker om. Van het blazersdivertimento in Es-majeur, KV 240a, heeft men zich meteen maar meermalen bediend.’ Zo stelt Hildesheimer vast dat Franz Gruber in 1818 voor zijn Stille Nacht het andante, waarmee Mozarts compositie begint, heeft gebruikt. |
 |
Oordeel zelf:
Persoonlijk vind ik het gebruik van het Stoombootmotief door een anonieme Duitse volkszanger, eveneens na Mozarts dood, overtuigender. Voor de volledigheid: het lied heet Im Märzen der Bauer en ik geef het eerste couplet weer, zodat je kunt vaststellen dat het met de melodie klopt.
Im Märzen der Bauer die Rösslein anspannt.
Er setz seine Felder und Wiesen instand.
Er pflüget den Boden er egget und sät
und rührt seine Hände frühmorgens und spät.
Mozart bezorgde de toondichter het idee met het menuet van zijn Haffner Serenade KV 250, niet te verwarren met de Symfonie no. 35 KV 385, bijgenaamd Haffner:
De complete melodie van ‘Im Märzen’ werd dus, ook in de negentiende eeuw, voor ‘Zie ginds komt…’ gebruikt. De inzet gepikt van, gepikt van…
Overigens gingen gevestigde componisten in Mozarts tijd ook wel uit van bestaande melodieën. Van Joseph Haydn, de uitvinder van de klassieke symfonie, is bij voorbeeld bekend dat hij thema’s ontleende aan volksmuziek. Het ‘geheim’ zat ‘m in de uitwerking. Tegen de jongere Mozart zei hij: laat het thema niet te gauw los en dat heeft die zich geen twee keer laten zeggen.
Beluister Mozarts 12 variaties op Ah je vous dirai maman (Kortjakje). Over leengoed gesproken en doorwrochting van een thema. De 8-jarige Julia mocht er drie van spelen in het RTL4-programma Superkids. Tekenend voor zo’n showprogramma is, dat componist en werk dan niet in een ondertitel worden vermeld.
Hans Teeuwen leverde een meesterlijke satire (video) op Eine Kleine Nachtmusik. Hij vond dat die ‘anders’ moest en liet de melodie uitmonden in een carnavalsdeun. Mozart zou dit wel hebben kunnen waarderen. Hij maakte zelf ook dit soort grappen: Ein Musikalischer Spass Daarmee neemt hij dorpsmuzikanten op de hak.
Lees ook: Hoe Mozart zich in Salzburg verveelde
Geplaatst in