hhBest – Sinds 1996

Peter Stiekema

egin maart nam minister Koenders (nog ijdeler dan zijn voorganger Timmermans en dat wil wat zeggen) van Buitenlandse Zaken deel aan de opening van de VN-Mensenrechtenraad. Tijdens de bijeenkomst in Geneve hield de minister een toespraak over de Nederlandse inzet voor mensenrechten. ‘We worden dagelijks geconfronteerd met schendingen van mensenrechten. De wereldwijde staat van mensenrechten daalt met elke schending tot een nieuw dieptepunt. De tijd dringt voor een opwaartse koers. Daar zet Nederland zich voor in, onder meer via de Mensenrechtenraad’, aldus de minister.

Koenders waarschuwde tegen de uitvoering van een rituele dans. ‘Het mag niet bij mooie woorden en goede bedoelingen blijven’, zo stelde hij.’ Opvallend was, dat hij geen namen van landen noemde, waarmee Nederland nog wel een appeltje had te schillen.  Nederland is heel selectief als het om mensenrechten gaat. Als er in Saoedi-Arabië massaexecuties zijn dan hoor je Koenders niet. Dan stuurt hij een zaakgelastigde naar het land, terwijl de Tweede Kamer om actie van Koenders zelf had gevraagd. Maar ja, ons koningshuis is nogal bevriend met dat van Saoedi-Arabië, gaat zelfs naar begrafenissen van de koningen daar en bovendien hebben we er grote handelsbelangen, dus zo laag mogelijk invliegen en toch de Kamer tevreden stellen is de boodschap. En die Kamer laat zich tegenwoordig nogal gemakkelijk met een kluitje in het riet (of in het niets?) sturen.

Tijdens de winterspelen in Sotsji in 2014 had premier Rutte – naar eigen zeggen – een indringend gesprek met Poetin. over de mensenrechten in Rusland. Dat heeft een enorme indruk achtergelaten bij de Russische president. Een paar maanden later werd boven de Oekraïne de MH17 neergehaald, waarschijnlijk door een Russische BUK-raket. Waarschijnlijk, zeg ik, omdat de waarheid na bijna twee jaar van onderzoek nog steeds niet is achterhaald, of niet mag worden achterhaald.

En dan komen we op Turkije. In dat land worden al jarenlang de mensenrechten op een afschuwelijke manier geschonden. Het land gebruikt de oorlog tegen IS om met de Koerden af te rekenen en de afgelopen dagen is er ook begonnen met het muilkorven van de pers.  Maar nu hoor je niemand, ook Koenders niet. We hebben de Turken immers hard nodig om de vluchtelingenstroom op te laten drogen, en dan raken mensenrechten in Turkije heel snel op de achtergrond. De EU laat zich moeiteloos chanteren door de Turken, zo blijkt uit de resultaten van de onderhandelingen, die uiteindelijk tot niets zullen leiden. Als het puntje bij het paaltje komt zal Turkije zich binnen niet al te lange tijd het 29ste EU-land mogen noemen, wat zowel Allah als de god der christenen verhoede.

Op 28 februari zei Koenders in Geneve: ‘Zelfs wanneer we te maken hebben met het grofste geweld, kan en mag er geen sprake zijn van een uitruil tussen veiligheid en mensenrechten. Integendeel, oplossingen en beleid zijn effectiever en duurzamer als ze stevig wortelen in de rechtsstaat.’ Hij noemde de inspanningen van de EU bij onder meer de bescherming van vrouwenrechten. Ook in de vluchtelingencrisis blijft de EU pal staan voor het recht op asiel en bescherming van mensenrechten voor iedereen, aldus Koenders. Mooie woorden, maar zo hol als de pest, zo blijkt nu. En waarom verbaast mij dat nou niet?