Hoe Mart ons een medaille kostte
Peter Stiekema
e hebt van die dagen, waarop ogenschijnlijk alles tegenzit. Vandaag was er zo eentje, maar tegen een uur of zes in de avond klaarde ineens alle somberheid op. Mart Smeets neemt na 42 jaar afscheid van de NOS, zo luidde een nieuwsbericht. Zijn allerlaatste klusje worden de Olympische Spelen, komende zomer in Rio de Janeiro. Hoera, ik trok meteen een fles zware port open. Eindelijk verlost van de zelfverklaarde beste sportpresentator die dit land ooit heeft gekend, maar tevens een afscheid op het hoogste niveau, de Olympische Spelen in Rio. Daar schuilt natuurlijk een enorm risico in.
In 1980 hadden we een jong schaatstertje, genaamd Ria Visser, die tamelijk onbekend, zo maar een zilveren medaille won op de 1500 meter. Het was een hubs meiske, een jaartje of 18 en vele malen aantrekkelijker dan de, eveneens Nederlandse, gouden medaillewinnares. Annie Borckink, geboren in de een of andere achterhoek van Nederland. En wat erger was, ze zag er ook zo uit. Maar Mart voelde wel wat voor Ria. Vele jaren later bekende zij dat ze ooit seks had gehad met Mart, die in 1980 een jaar of 34 was. Na de zilveren medaillewinst werd zij opeens torenhoog favoriet op de drie kilometer, maar ze kwam ten val, ik meen zelfs twee keer. Terwijl iedereen totaal verbijsterd en teleurgesteld was, kende ik de oorzaak wel. Na de start zag ik aan de binnenkant van haar dijen een paar druppels omlaag glijden. Ik wist het meteen. Mart was bezig geweest. En terwijl Hilbert van der Duim begin jaren tachtig nog beweerde uitgegleden te zijn, over vogelpoep, had ik meteen door dat Ria in februari 1980 in een geheel andere, zo mogelijk nog gladdere, vloeistof, maar wel degelijk van menselijke komaf , haar grootste tegenstander had gevonden. Ze werd nog wel een paar keer Nederlands kampioen, vooral bij gebrek aan beter, maar een medaillekandidaat voor de OS werd ze nooit meer. Ze was een paar jaar commentator bij de NOS, maar ook dat eindigde niet in schoonheid.
De ster van Mart bleef ondertussen maar stijgen. Hij kroop de een na de andere Amerikaanse sportheld in zijn reet (Eric Heiden, Lance Armstrong, al die Amerikaanse basketballers) ) trapte in ieder dopingsprookje, maar bleef de anchorman van Studio Sport en de daarvan afgeleide programma’s. Zelfs De Wereld Draait Door kon niet om hem heen. Om de paar maanden flanste Mart een of ander sportboekje in elkaar, en hop, daar zat hij er weer. Geposeerd als De denker van Rodin. Er kon geen rockster zijn, of Mart had niet aan de deurknop van zijn kleuterschool gesnuffeld. Die van Ray Davies bij voorbeeld. Of David Bowie.
En nu neemt hij afscheid. Zijn we van hem af? Echt niet. Hij blijft boekjes schrijven en De Wereld Zanikt Steeds Langer Door kan en wil niet om hem heen. Als hij daar in Rio maar met zijn fikken van Daphne Schippers afblijft. Eén Olympische medaille naar de kloten helpen is meer dan genoeg, Mart.