hhBest – Sinds 1996

Boekbespreking door Sante Brun

Californië, het milieu, politiek ultrarechts, drugs, krankzinnigheid – de laatste jaren zijn dat thema’s die steeds terugkeren in de boeken van Thomas Coraghessan Boyle, zelf woonachtig in Californië. Zijn eerste boek over het onderwerp ‘klimaatopwarming’ was A Friend of the Earth, in 2000, dat zich afspeelt in het jaar 2025, wanneer Californië al uitzichtloos zucht onder de gevolgen van de opwarming. Van veel eerder stamt Budding Prospects (1984) dat een hilarisch verhaal is over een paar types zonder veel vooruitzichten verleid worden ergens in Californië een marihuana-plantage te beginnen, en waar drankzucht en onwetendheid omtrent de meest fundamentele regels van de commerciële plantenteelt een vrolijk verhaal vormen.

De vrolijkheid is er daarna wel vanaf, te beginnen met A Friend of the Earth. Van veel recenter datum zijn When the Killing’s Done en San Miguel, boeken met een historische achtergrond die gaan over enkele eilanden voor de Californische kust, Amerikaans pionierdom en minachting voor het milieu versus onrealistische milieubeschermingsacties. Eigenlijk gaat Drop City, over een hippiekolonie die naar Alaska trekt om daar te ontdekken dat het er nogal koud kan zijn, ’s winters, ook over machteloosheid en onwil om de klimatologische werkelijkheid onder ogen te zien.

De drugsteelt, ditmaal in de vorm van opiumpapavers, is ook een onderwerp van Boyle nieuwste roman The Harder They Come. Een van de onderwerpen, eigenlijk.

De toon wordt gezet wanneer Sten Stensen, Vietnamveteraan en gepensioneerd schoolhoofd tijdens een cruisevakantie een struikrover overmeestert en min of meer per ongeluk doodt. Hij verwacht ervoor gevangen gezet te worden, maar uitbundige lof is zijn deel.

In Californië wordt Stens oude dag danig verstoord door zijn zoon Adam, die de kolder in de kop heeft, alleen maar wil leven zoals een legendarische trapper John Colter, de ultieme negentiende-0eeuwse pelsjager en mountain man en die er die opiumplantage in het bos op nahoudt. Hij is zo ongeveer verslaafd aan alles en ziet overal aliens, meestal in de personen van politiefunctionarissen en personen met een Chinees uiterlijk.

Door toeval ontmoet Adam Sara Jennings, die er opvattingen op nahoudt waarbij vergeleken de Tea Party bijna een filocommunistisch clubje lijkt. Ze weigert veiligheidsriemen te dragen omdat ze de regering van de VS beschouwt als illegaal. ‘Ik heb geen contract met jullie’. Adam en Sara worden minnaars en blijven tot het inderdaad bittere eind.

Als Adams vader het huis verkoopt waarin Adam woont – hij heeft een tijdje in dat huis gewoond met zijn grootmoeder die inmiddels overleed – is de boot aan. Adam loopt volledig uit de hand, steeds vaker lees je de monologen die zich in Adams hoofd afspelen, ze gaan over situaties die steeds minder te maken hebben met de realiteit. Terwijl hij steeds meer verzeild raakt in een situatie die wel desastreus moet eindigen, blijft hij zich vergelijken met John Colter – hij is de superieure mountain man en de politie bestaat uit ‘padvinders’ die er echt niks van bakken.

Boyle’s boek is een echte pageturner, zoals we van hem gewend zijn. Opnieuw zien we hoe hij de Amerikaanse maatschappij beschrijft die wapens verheerlijkt en niks moet hebben van een overheid die zich overal mee bemoeit en het voor mogelijk blijft houden dat een echte man (of vrouw) zichzelf staande kan houden zonder enige hulp van buitenaf. Boyle heeft er feitelijk geen oordeel over, hoogstens in een in gewikkeld diep weggestopt gevoel van dedain tegenover dit type buitenbeentjes in de Amerikaanse maatschappij – waarvan we er binnen afzienbare tijd wellicht weer eentje het Witte Huis zullen zien betrekken.

Andere recensenten hebben wel opgemerkt dat dit boek vooral Adam en Sara nogal karikaturaal neerzet maar daardoor komen juist hun aangedikte opvattingen en karakters goed tot hun recht. Reagan, de Bushjes, Sara Palin, de wapenlobby, de gekken die een schietpartij beginnen, de hele reeks malloten die namens de Republikeinen een gooi doen naar het Amerikaanse presidentschap – zij allen tonen dat je niet al te veel fantasie nodig hebt om te zien dat in de VS types als Adam en Sara (en ook Sten) geheel vrij en ongehinderd rondlopen.