hhBest – Sinds 1996

Film door Sante Brun

De dvd was in de aanbieding bij Blokker, dus hup, Michiel de Ruyter aangeschaft. Rijk uitgevoerde cassette, inclusief de gekuiste versie voor twaalfjarigen en een cd met de muziek. Handig, want die muziek is zo algemeen dat hij voor nog driehonderd historische actiefilms gebruikbaar is.

Ik had het natuurlijk kunnen weten, over het gehele internet staan de recensies die absoluut niet voor misverstand vatbaar zijn. Hierbij een greepje:

‘Het is moeilijk je feitenkennis los te laten, maar tegelijk realiseer ik me dat zo’n film een strak verhaal nodig heeft en dat je allerlei gebeurtenissen moet weglaten en figuren moet samenvoegen om tot een filmverhaal te komen.’

‘(De regisseur) heeft alle knoppen meteen opengedraaid en als je de zoveelste matroos door het luchtruim ziet vliegen te midden van de bekende houtresten, slaat de vermoeidheid toe. En als we het zoveelste vogelperspectief voorgeschoteld krijgen, begint de digitale trukendoos ook wat doorzichtig te worden.’

‘Voor een historische film wordt er een eigenaardig spel met de tijd gespeeld. Dat er in de periode die de film reconstrueert decennia verlopen, is uit niets op te maken: er worden nergens jaartallen genoemd. Als het hoofdstuk Rampjaar arriveert, mag u hopen dat u gedegen geschiedenisonderwijs heeft genoten (spoiler: 1672).’

‘Helaas betalen hun ambities zich door een gebrek aan subtiliteit maar ten dele uit. Michiel de Ruyter is een lange geschiedenisles vol uitroeptekens geworden.’

‘Toch vallen er ook pijnlijke uitglijders te noteren. Zo schmieren Victor Löw en Jules Croiset er tenenkrommend op los en is de muziek al even bombastisch. Ook het opzichtige gewapper met de Nederlandse driekleur leidt vooral af.’

En dan heb je het nog niet over de acteurs die werkelijk in elke Nederlandse film plegen voor te komen, zoals Rutger Hauer en Derek de Lint. Barry Atsma als raadpensionaris Johan de Witt brengt de meest verrassende quote van de hele film te berde: ‘Kom op man, dit is de zeventiende eeuw!’ roept hij in het parlement en dat is hoe dan ook merkwaardig taalgebruik in een parlement waarvan de overgeleverde vergaderstukken een heel ander soort Nederlands spreken.

Als je een klein beetje weet van het verloop van de Tachtigjarige Oorlog, kun je uit de enorme wirwar van deze film wel een klein beetje een draad halen. Maar een historisch verantwoord verhaal was niet de bedoeling. Het ging kennelijk om De Ruyter als nobele held te tonen, een ridder zonder vrees of blaam, tevens liefhebbende pater familias, een ietwat norse maar kundige en nuchtere, zeg maar gerust ontgoochelde marine-officier – en helemaal tegengesteld aan de verwijfde prins van Oranje en de verveelde VVD-ers die in de Gouden Eeuw kennelijk het parlement bevolkten.

Jaartallen worden niet genoemd, in een slordige volgorde komen de bekendste feiten van De Ruyters loopbaan aan de orde – de diverse zeeslagen voor de Nederlandse kust, de tocht naar Chatham – en de moord op de gebroeders De Witt door het Haagsche gepeupel. Lieke van Lexmond en Sanne Langelaar vormen het verplichte vrouwelijk element en vooral de laatste heeft een eenvoudige rol: naast een beetje in bed liggen met de admiraal staat ze voornamelijk, omringd door haar kinderen, handenwringend in de duinen naar de zeeslagen te kijken.

En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan. Naarmate de film vordert wordt het onduidelijker welk beeld de regisseur heeft willen scheppen. ‘Het gaat over Michjiel de Ruyter, dat moet voldoende zijn.’ Zoiets misschien.

Of toch anders: dat Michiel de Ruyter (acteur Frank Lammers) inderdaad de schlemiel is die zich gedwee door zijn bazige vrouw naar de Jumbo laat sturen.

En ik had hem eigenlijk zo graag in zijn blauwgeruite kiel aan het wiel zien draaien, de ga-ha-ha-ha-hanse dag.

Waarna nog één vraag rest: wat deden die Bell UH-1 helikopters, bekend uit Vietnam, bij al die zeeslagen? Je ziet ze niet maar je hoort ze duidelijk, flapflapflapflap! boven het krijgsgehuil kanongebulder en filmmuziek uit waarin alle opvarenden voortdurend door de lucht vliegen, voorbij de enorme Nederlandse driekleur.

Een reactie op “‘Michiel de Ruyter’ laat je verbijsterd achter”