Het Nieuwste Brabant
10 (slot).
‘Je moet nooit wanhopen, nooit’
Op Strijp S is het Philips-erfgoed nergens overgekalkt.
‘Als je nu over de ontwikkelingen van Brabant gaat praten, over het nieuwste Brabant, moet je heel goed beseffen dat je in een krachtenveld terechtkomt dat je niet kunt overzien. Nog minder dan vroeger. De complexiteit is nog vele malen groter dan ten tijde van het Het Nieuwe Brabant uit de jaren vijftig’.
Deze behartigenswaardige boodschap staat te lezen in een interview met de oud-directeur van het Provinciaal Opbouworgaan Noord-Brabant (PON), Paul Kuypers, die Brabant kent als geen ander.
Paul Kuypers was bijna dertig jaar (van 1954 tot1982) aan het Opbouworgaan verbonden. Hij is weliswaar al meer dan dertig jaar uit Brabant weg, maar houdt de ontwikkelingen nauwgezet bij. ’Je moet je realiseren dat je er bij lange na niet bent als de industriële werkgelegenheid zich langzamerhand gaat voegen naar een ander type werkgelegenheid.’
Veel belangrijker vindt hij de vraag hoe je draagvlak wilt organiseren in een tijd waarin niemand weet waarheen het zal gaan. Citaat: ’Moet je dan niet veel meer aandacht schenken aan allerlei actieve vormen van cultuur in plaats van dat je dertig procent bezuinigt op cultuur?’ Kuypers zegt, dat de onmacht en de onbeweeglijkheid van de provincie zijn oorzaak vindt in de rigiditeit van de bestuursstructuren, die hiervan het gevolg zijn. Ethiek en esthetiek laten krachten tot hun recht komen die in het politieke systeem ontbreken of slechts in verstarde vormen aanwezig zijn. Hij zegt ook over een aantal dingen cynisch te zijn. ‘Maar je moet nooit wanhopen, nooit’, zo voegt hij daar resoluut aan toe. ’Op een zeker moment bereiken toestanden een punt waarop het niet verder kan. Dat duurt lang, je weet niet wanneer dat zal zijn, maar het punt is er’.
Wanhoop is er zeker niet te bespeuren in de beschouwing van dr. Roel Rutten, universitair docent in Tilburg.
<- Nieuwe ideeën, nieuwe technologieën, nieuwe mensen. Recente uitbreiding van ASML in Veldhoven.
’Een positieve grondhouding, vertrouwen in eigen kracht en optimisme over de toekomst zijn als aanjagers van innovatie het minst grijpbaar, maar toch erg belangrijk. Voor alle landen is de mondialisering erg verwarrend. Het verschil is dat mensen in landen als Maleisië mondialisering zien als een kans om vooruit te komen, terwijl mensen in West-Europa het vooral zien als een bedreiging van de welvaartsstaat. Brabant is daar geen uitzondering op’. Hij wijst erop, dat meer dan de economische crisis van begin jaren negentig, de huidige crisis een vertrouwenscrisis is en dat ondernemers en vernieuwers op allerlei terreinen die trend kunnen ombuigen. ’Zij kunnen laten zien, dat succes mogelijk is, als je de vleugels uitslaat’.
Roel Rutten benadrukt, dat de uitdaging nu is om vanuit de eigen identiteit en tradities het nieuwe te omarmen in een open en kosmopolitische houding. ’Nieuwe ideeën, nieuwe technologieën en nieuwe mensen. Uiteindelijk schuilt daarin de kracht van innovatie’, zo besluit Rutten.
Geweldig plan
Van een zeker optimisme getuigt ook de beschouwing van prof. Ir. Adraan Geuze, die betrokken is bij vele Brabantse projecten, o.a. Strijp S en de Groene Corridor Eindhoven-Oirschot. Hij stelt: ‘Het geniale en hoffelijk bescheiden Brabant moet het Staatse Nederland, dat noch het land noch Brabant inspireert, dwingen de sleutel van de zuidelijke regio aan Brabant te overhandigen. Het moet zijn eigen culturele, economische en ruimtelijk-fysieke ambities ontplooien. Voorop, zonder gêne. Rutten verpakt zijn boodschap in welluidende passages: ‘Een goede metafoor voor gretig en geïnspireerd toekomstdenken, zal de oprichting van de Brabantse Spoorwegen zijn. Als reactie op de lachwekkende impotentie van zowel Rijksoverheid als dat van een onttakelde Nederlandse Spoorwegen, zal Brabant investeren in de realisatie en exploitatie van een hogesnelheidsspoor tussen Keulen en Breda’. Geuze belooft slechts één tussenstop: Eindhoven.
Dit is een geweldig plan met grote economische potentie, laat daarover geen misverstand bestaan. Maar helaas: de beste plannen wachten doorgaans het langst op uitvoering of verdwijnen zelfs voorgoed in de onderste lade…..Hier is werk aan de winkel voor een uitgekiende Brabantse actie! Waar wordt op gewacht?
We besluiten deze reeks artikeltjes over het Nieuwste Brabant met enkele citaten uit de epiloog van de Commissaris van de Koning Wim van de Donk, ook al hebben we lang niet alle scribenten aan het woord kunnen laten. (Dat laatste wil natuurlijk ook niet zeggen, dat hun bijdragen niet de moeite waard zouden zijn om er kennis van te nemen).
Angst en onzekerheid
‘Juist in het decennium dat achter ons ligt, hebben we het gevaar van een eenzijdige ontwikkeling aan den lijve ondervonden. We duiden die jaren als de jaren van een ongekende financiële en economische crisis. Maar ik denk dat het vooral een crisis van de economie zelf was. Van een economie die nog louter zichzelf ten doel had. We werden meer en meer een samenleving waarin “succes” en “groei” in zuiver kwantitatieve termen werd geduid. Dat was het gevolg van het onvermogen een zinvol gesprek over de kwaliteit van ons bestaan te voeren’.
Het zijn wijze woorden. Maar – zo vraag ik me toch af – kunnen we dat gesprek nu wel fundamenteel voeren? Het staat op vele plaatsen inderdaad op de agenda, maar de standpunten liggen vaak mijlenver uiteen. Lang niet iedereen is er bijvoorbeeld van overtuigd, dat groei niet alleen zaligmakend is, zelfs vernietigend kan zijn.
Het laatste woord is aan Commissaris Wim van de Donk, die er aan herinnert, dat angst en onzekerheid van alle tijden is. Generaties voor ons hadden daarmee ook te maken. ’Hun verhalen relativeren de noden van onze tijd. Uit het verhaal van al die generaties weten we ook dat wanhopen niet helpt. Wanhoop is een ondeugd; veerkracht een vermogen, gevoed door hoop. Hopen is een deugd, net als het vermogen om te geloven of te weten dat het anders en beter kan’.
Aflevering 1, 16 augustus 2014
Aflevering 2, 23 augustus 2014
Aflevering 3, 30 augustus 2014
Aflevering 4, 6 september 2014
Aflevering 5, 13 september 2014
Aflevering 6, 20 september 2014