hhBest – Sinds 1996

De Friezen (vertegenwoordigers van de Fryske Nasionale Partij) zijn donderdag in Schotland gaan kijken naar het referendum. Een kiesfestijn dat zoals bekend is uitgelopen op een mislukking voor de nationalistische fanatiekelingen.

Zouden de Friezen het ook wel eens willen proberen – zich los te maken van het Koninkrijk der Nederlanden? Daar zijn natuurlijk de afgelopen week weer de nodige grappen over gemaakt. Helemaal niet, zo begrijp ik uit een opinie-artikel van twee statenleden van de FNP in de Leeuwarder Courant. Maar een referendum, dat zou toch wel z’n nut kunnen hebben, zo hebben de Friezen van het Schotse ‘experiment’ geleerd: als lesje voor het arrogante centraal gezag.

Fryslân hat ferlet fan in referindum, staat boven het artikel van Annigje Toering en Sybren Posthumus in de LC, want vanzelfsprekend wensen zij hun moerstaal te hanteren. Toch heeft dat zijn nadelen, want het is de vraag of bij voorbeeld Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties er een vertaalbureau op los zal laten. Zou evenwel niet onverstandig zijn, want het duo van de FNP heeft wel degelijk over het Schotse fenomeen en de min of meer vergelijkbare situatie in dit land iets zinnigs op te merken. Zó interessant dat ook andere perifere landsdelen – het idee van een afscheiding natuurlijk loslatend – er hun voordeel mee zouden kunnen doen.

Laten we eens wat uit dat Friese opinieverhaal citeren. Let wel, het is natuurlijk ook een politiek gekleurd verhaal.

´Het referendum heeft de Schotten veel meer aan bevoegdheden en zeggenschap opgeleverd dan waar ze in 1997 bij de heroprichting van hun parlement over durfden dromen. Ze hebben daar schoon genoeg van de conservatieve regering en het roofkapitalisme dat hen alleen maar benadeelt. En van de Britse Partij van de Arbeid, Labour, dat geen antwoord heeft op de vraag, het oneerlijke economische en politieke systeem van het Verenigd Koninkrijk te hervormen.´

´Ook in Nederland speelt de vraag, hoeveel invloed de kiezers nu eigenlijk hebben, met name als het gaat om zeggenschap over de welvaartsstaat, de zorg, het onderwijs en de volkshuisvesting. Elke vorm van democratische vernieuwing wordt in de kiem gesmoord, zoals de gekozen burgemeester. Gemeenten en provincies worden gepromoveerd tot anonieme uitvoeringsloketten. Zonder echt bevoegdheden en macht over te dragen, legt het rijk alles in de handen van managers en zelfbenoemde bestuurders.´

´De decentralisatie van werk en zorg moet wel op een stevige teleurstelling uitdraaien omdat het probleem wel is overgeheveld, maar de oplossing (bevoegdheden en financiële middelen) in Den Haag blijven. De managers daar zullen uiteindelijk de baas blijven en alles bepalen. Elke gemeente of instelling die aan eigen invulling doet zal onmiddellijk worden geconfronteerd met kamervragen, met media en ministers die om het hardst roepen dat zoiets niet de bedoeling is. In Enschede heeft de gemeenteraad al unaniem verklaard dat men met een onmogelijke wet is opgezadeld.’

‘Wij willen best decentralisatie, maar dan wel op een eerlijke manier. Waarom mag de burger wel stemmen voor gemeenteraad en provinciale staten, maar bij voorbeeld niet op de mensen die in de bestuursraden van de ziekenhuizen en woningcorporaties? We betalen toch met z’n allen mee aan die welvaartsstaat en de zorg? Wedden dat het veel goedkoper wordt, als wij daar ook zeggenschap over zouden krijgen?’

‘Daarom zouden wij hier in Friesland ook een referendum moeten houden, net als de Schotten. Niet over onafhankelijkheid maar over decentralisatie en over welke kant het uit moet met onze welvaartsstaat.’

BNR Cartoon | De vraag die niemand durft te stellen… aan de Schotten @robinvinck http://t.co/DipT8WIiQP pic.twitter.com/HYUIfb1o6m

— BNR Nieuwsradio (@BNR) 19 september 2014