‘Eerst dienen, dan verdienen’
Straatmuzikant in Palma de Mallorca. Hij en zijn collega’s zijn daar strak gereglementeerd.
Toen men in het Friese merengebied, in het midden van de vorige eeuw, het toerisme wilde gaan structureren, ontstond het recreatieschap De Marrekrite, dat om te beginnen bijeenkomsten belegde voor ondernemers, ten einde hen te instrueren voor een goed aanpak. Een gevleugeld woord in die dagen was: Eerst dienen, dan verdienen. Dat klonk in eerste instantie een beetje naïef; ik vond het althans als journalistiek waarnemer destijds een uiting van typisch Friese bescheidenheid. Toch hadden ze gelijk!
Ik bedacht dit laatste tijdens een korte vakantie op Mallorca, het belangrijkste eiland van de (Spaanse) Balearen, waarop ook de hoofdstad Palma is gelegen – een stad die tot op zekere hoogte een metropool mag worden genoemd.
Je kunt van Mallorca zeggen wat je wilt – ik heb dat ook al gedaan, kijk in de rubriek Spanje – maar ze hebben daar wel het massatoerisme voortreffelijk georganiseerd. Het seizoen is daar, mede door het gunstige klimaat waarvan Frederique Chopin en zijn minnares George Sand al in de winter van 1838-‘39 profiteerden, zo ongeveer oneindig. Dit betekent voor de ondernemers dat ze continu in touw zijn en ik signaleerde al dat je bij hen geen spoor aantreft van het soort sjagrijn dat in menig vakantieoord bij topdrukte nogal eens wil toeslaan.
Ze doorzien ook de ‘problematiek’ van de toerist die te maken krijgt met de uitwassen van feesttoerisme van zwaarlijvige en desondanks continu zuipende en schransende tatoos. Ik ontmoette althans een winkelier die zich daar enigszins voor verontschuldigde. ‘U hebt daar hopelijk wel een rustig onderkomen,’ zei hij met een verwijzing naar ons verblijf.
Ik plaats bij dit stukje een foto van een vrolijk mansende en geduldig poserende accordeonist. Een van de velen die in Palma duidelijk streng gereglementeerd mogen werken. De artiesten (ook de andere performers daar) zijn van uitstekend niveau. De muzikanten, onder wie menige virtuoos, zijn kennelijk gebonden aan locaties en een tijdschema. Ze mogen voor de terrassen ‘n paar nummers spelen, maar moeten daarna plaats maken voor collega’s. Opdringerigheid wordt duidelijk niet geaccepteerd. De toeristen waarderen dat en bedenken hen royaal, al zag ik ook een champagne lurkende vrouw die zo’n man wegwuifde.
La Palma heeft in de loop van decennia een groot deel van zijn winsten uit de toeristenindustrie geïnvesteerd in de restauratie van zijn monumentale gebouwen. Infrastructuur en materieel – zoals de paardenkoetsjes – zien er pico bello uit. Straten, parken en tuinen worden 7/7 bijgehouden en als een toilet in de horeca eens vies is, dan is dat het gevolg van recent bezoek.
De combinatie van dienen en verdienen in de praktijk.
Hoor op Radio 1 verbijsterende verhalen over gedrag horecapersoneel in Amsterdam, ooit al eens gsignaleerd door The New York Times. Zo krijgt bovenstaand stukje over Spaanse toeristenindustrie nog een zekere dimensie.