hhBest – Sinds 1996

Filmbespreking door Sante Brun

La Grande Bellezza

Je zou bijna gaan denken dat Jep Gambardella echt bestaat, ergens vond ik zelfs reclame voor zijn enige boek‘l’Apparato umano’. Maar Jep is een romanfiguur en de roman gaat over een journalist met de specialisatie ‘society’. Hij is daardoor kennelijk in zeer goeden doen geraakt, gezien zijn decadent schitterende woning in Rome, waardoor hij het Colosseum als directe ‘buurman’ heeft.

Wat ik heb gezien is de film die een paar maanden geleden uitkwam: ‘La Grande Bellezza’ en dat, de Grote Schoonheid, is precies wat hij nooit gevonden heeft in het Italiaanse wereldje waarin hij zich beweegt: en omdat hij de grote schoonheid nooit heeft gevonden, is zijn tweede roman nooit geschreven, want die had daar over moeten gaan.

Liefhebbers die Il Divo van regisseur Paolo Sorrentino (over de Italiaanse politicus Giulio Andreotti) zullen direct de Fellini-achtige sfeer herkennen, en zelfs de hoofdrolspeler, want Gambardella wordt gespeeld door Tony Servillo, die ook Andreotti op griezelig indringende wijze neerzette.

Nu speelt hij dus Gambardella, die net 65 is geworden en terugkijkt op zijn veertigjarige carrière. Hoewel hij de bijpassende verweerde kop met net iets te lang haar heeft, verzorgt hij zich uitstekend, ik ben de tel van het aantal kostuums en combinaties kwijtgeraakt (ik telde ook niet echt) en het kost hem ook nog altijd weinig moeite vrouwen in bed te krijgen – niet al te fanatiek, want ook dat is hij een beetje moe.

Botoxman

Veel aspecten van Il Divo zie je hier terug: een broodmagere kardinaal die zich omringt met oudere, zeer rijke dames en bijna uitsluitend praat over de juiste bereiding van diverse soorten vlees; al die oudere dames uit de betere kringen die wanhopig proberen er goed uit te blijven zien. Schitterend is de Botoxman  die in een zaal met tientallen ‘klanten’ de een na de ander – jonge vrouwen, een non, oudere vrouwen, mannen – de lippen volspuit, en daarmee elke minuut 700 euro verdient, of de nachtclubeigenaar wiens eigen dochter in zijn club stript, of de adellijke familie Colonna die bereid is met haar illustere aanwezigheid feestjes op te leuken – à 250 euro per gehuurde blauwbloedige.

Je moet wel heel gelukkig zijn dat je zoveel mensen kent, zegt iemand tegen Gambardella, maar hij schudt verontschuldigend het moede hoofd – nee dus. De ene illusie na de andere wordt de bodem in geslagen, en de film is in feite een vernietigende satire op het moderne Italië – je ziet zelfs enkele seconden dat symbool van wankelend Italië in de vorm van het gekapseisde cruiseschip Costa Concordia – waarin de polonaise, il treno, zoals gedanst op de feestjes van de decadente Romeinse jetset, door Gambardella de beste van Rome wordt genoemd: omdat hij, il treno, nergens heen gaat.

Bekende Italianen

De kern van het verhaal is de scène waarin een zekere Stefania, in een groot gezelschap dat discussieert over culturele onderwerpen, zo enorm zit op te scheppen over hoe geweldig zij wel is, omdat zij ondanks haar enorme successen toch kans ziet haar kinderen een voorbeeldige opvoeding te geven, de wind van voren krijgt van Gambardella. Hij, die tot dan toe alles met een ironische grijns bekeken en becommentarieerd heeft, en zich onthoudt van al te duidelijk commentaar, vaart tegen haar uit: dat ze makkelijk opvoeden heeft, met haar butler, haar chauffeur en haar nanny’s. Hij boort haar volledige de grond in, maar voegt er meteen aan toe: en zo zijn wij allemaal, in ons kringetje van wat je BI’s, Bekende Italianen zou kunnen noemen.

De climax is het ‘feest’ met ‘de heilige’, een non die onmiskenbaar geboetseerd is op de figuur van Moeder Theresa, hoewel de heilige in de film ook nog eens 104 jaar is, en tandeloos – ik weet niet of het zo bedoeld is, maar als je haar een heilige trap op ziet kruipen begrijp je dat hier het naar het einde sukkelende vermolmde Italië wordt bedoeld.

Toch een echte journalist

Sorrentino benadert de meester Fellini heel dicht in het oproepen van de sfeer die een tijdlang lekker ruikt, tot je beseft dat het verrotting en vermolming is wat je ruikt. En het blijft natuurlijk epigonisme, hoewel daar meteen op kan worden gezegd: goed gekopieerd is beter dan slecht zelfbedacht. Ik noem de goochelaar die een levende giraffe kan laten verdwijnen en de man die in de veertig is en sinds zijn veertiende elke dag een foto van zichzelf heeft gemaakt en ze  u samen als kunstwerk exposeert – de absurditeit van de selfie – meer dan tienduizend foto’s, opgeplakt aan de wanden van een antieke kloostergang.

De conclusie is duidelijk, zoals Gambardella aan het eind vaststelt: het is maar een trucje.

Gambardella is eigenlijk toch lid van het decadente clubje, maar met zijn ironische glimlach ook een buitenstaander. Zoals het trouwens een journalist betaamt.

De film draait in meer dan twintig Nederlandse bioscopen, waaronder De Verkadefabriek in Den Bosch en al de derde week in het Bredase filmhuis Lumen.