hhBest – Sinds 1996

De journalist-van-huis-uit en expert nieuwe media Bart Brouwers heeft zijn ideeën over de toekomst van de journalistiek te boek gesteld: Na de deadline. Zijn betoog in meer dan 200 bladzijden komt hierop neer: Sloop het gebouw voordat het instort en begin van voren af aan.

Journalistiek voorbij de crisis

Bart Brouwers, afgestudeerd historicus, was ooit hoofdredacteur van De Limburger en later van het gratis dagblad Sp!ts. Op zijn weblog dodebomen.nl  volgt hij al jaren de ontwikkelingen van de nieuwsvoorziening en momenteel leidt hij, als zijn hoofdtaak, de interactieve en op diverse regio’s toegespitste nieuwssite dichtbij. In die positie houdt hij zich dus bij uitstek bezig met wat de traditionele krantenuitgeverij schuwt: het experiment. Het internet neemt daarbij een centrale plaats in. Hij denkt dat hij met dichtbij op het goede spoor zit en nodigt ‘de journalistiek’ uit, hem in woord en daad te volgen.

Brouwers baseert zijn filosofie niet louter op wat er om hem heen gebeurt, maar op een brede internationale oriëntatie. Alweer dankzij dat internet (zijn 99 voetnoten/bronvermeldingen beginnen zonder uitzondering met http!) lijkt hem niets van de recente ontwikkelingen op mediagebied te ontgaan. Maar die gaan zo snel dat hij zich realiseert dat zijn boek niet af kán zijn. Zijn ‘leven na de deadline’ is uiteraard een voortgaand proces en de lezer krijgt dan ook aan het slot van het boek de tip, dat proces verder te volgen op nadedeadline.nl

Sloop het gebouw voordat het instort. Eigenlijk gebruikt Brouwers het enigszins archaïsche woord burcht, wat mij even deed denken aan het oude krantengebouw van wijlen het eerbiedwaardige r.-k. dagblad De Tijd aan de Nieuwezijds Voorburgwal, immers ‘t Kasteel van Aemstel genaamd.

Onmacht

Uitgevers noch de bestuurders van hun ondernemingen, zijn bij machte gebleken, adequaat te reageren op de gigantische technische ontwikkelingen op het gebied van informatie- en computertechnologie, sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw gekoppeld aan het wereldwijde web. Er zijn tot dusver weinigen die hun onmacht hebben toegegeven, laat staan dat zij in staat zijn gebleken, een effectief antwoord te formuleren op die voortgaande destructieve mondiale beweging.

Blijkbaar heeft het gegeven dat er tot nu toe (zij het dankzij drastische bezuinigingen!) nog steeds winst wordt gemaakt een kardinale rol gespeeld. Tot die weinigen die de pijp aan maarten gaven behoort de uitgeversfamilie Graham, die afgelopen zomer The Washington Post van de hand deed. (Hier ziet Brouwers wel iets over het hoofd, namelijk de Raad van Bestuur van de VNU, die aan het eind van de vorige eeuw zijn dagbladen op het nippertje overdeed aan het Wegener Courantenconcern. Niet alles in Nederland ‘gebeurt vijftig jaar later’.)

De techniek gaat in de ogen van journalist Brouwers onherroepelijk naar het moment dat ‘de krant’ zoals wij die kennen ophoudt te bestaan, dat wil zeggen hooguit nog een verlengstuk zal kunnen zijn van wat online gebeurt. Hij refereert daarbij aan de monnik die handgeschreven boeken maakte en wiens taak ophield te bestaan bij de uitvinding van Gutenberg.

Wat nu?

En?

Bart Brouwers ziet voor de moderne media-organisatie vier grondslagen: zie kader en de door hem gemaakte grafische voorstelling.Vooral aan die interactie – echt meer dan een uitnodiging om een foto van je baby op te sturen – en dus aan aan de ‘communicatiemanager’ hecht hij gezien de ongekende mogelijkheden van het internet veel waarde. De participerende burger dient serieus te worden genomen.

Het boek gaat vervolgens in op wat in het jargon ‘de verdienmodellen’ is gaan heten, want inderdaad, voor niets gaat de zon op. Aan de hand van de (vaak experimentele) praktijk zijn zo meer dan dertig mogelijkheden aan te wijzen. Sterker, die mogelijkheden zijn volgens Brouwers onbegrensd. Onder het kopje ‘Enzovoorts’ schrijft hij: ‘Als het nodig is, auto’s te verkopen, een theater te beginnen, makelaar te spelen (…) om daarmee die journalistieke organisatie te faciliteren, dan kan dat een weg zijn’. Terloops signaleert hij trouwens de opening van een restaurant door NRC Handelsblad in Amsterdam.

Wat voor de ‘oude media’ geldt ook voor bijna ondoordringbare woud van journalistieke opleidingsvormen; dat dient naar het oordeel van Brouwers volledig op de schop.

Tenslotte krijgen ook de rol van de overheid (inclusief die ten opzichte van de publieke omroep) en auteursrecht uitvoerig aandacht. Ook dat lied is Nederland nog lang niet uitgezongen.

De omslag van het boek is een eerbetoon aan ‘de oude journalist’, want afgeleid van een foto van de vader van de schrijver, Ton Brouwers, als jong verslaggever in 1952 voor het gebouw van de Dallas Morning News. In die gevel is het motto van de stichter, George B. Dealey, gebeiteld:

(vrij vertaald)

Het nieuwsbericht moet altijd gegrondvest zijn op waarheid en rechtvaardigheid, op eerlijkheid en integriteit. Erken het recht van de burger om van de krant beide kanten van het verhaal te vernemen.

Ton Brouwers, meer dan dertig jaar hoofdredacteur van het Eindhovens Dagblad, leefde en handelde naar deze nog altijd geldende regels.

O ja, ik kocht het boek on demand op papier. Want de techniek mag dan nog zo zijn gevorderd, dat leest toch – zeker bij deze omvang – toch net even comfortabeler dan met een e-reader.

Bekijk en beluister een video-interview met o.a. Bart Brouwers

Update 09.10.13:

Nog een benadering van nieuwe journalistiek

Nieuwe technologie maakt de journalistiek sneller, goedkoper en efficiënter. Alexander Pleijter hield op 3 oktober 2013, tijdens zijn installatie als lector ‘journalistiek en innovatie’ aan de Fontys Hogeschool Journalistiek in Tilburg een pleidooi om technologie ook vooral te gebruiken om tot betere journalistiek te komen. Zie hiervoor website De Nieuwe Reporter

Vilemedia: Bart Brouwers weg bij Dichtbij 

2 Reacties op “‘Sloop het gebouw voordat het instort’”