hhBest – Sinds 1996

Letterlijk op de gevoelige glasplaat, 1955

Met deze krantenfoto van de Jeugdherberg in Chaam uit 1955 is, afgezien van het onderwerp, iets bijzonders aan de hand. Ze is namelijk gemaakt met een vooroorlogse Voigtländer platencamera. Dit betekent dat het originele negatief (dat eufemistisch gezegd, verloren is gegaan – ik heb het dus in mijn onnozelheid gewoon weggemieterd) als basis een glasplaat had, ongeveer van het formaat van de in de Bredasche Courant afgedrukte foto.

Het hoeft geen betoog dat het als ‘persfotograaf’ werken met een antieke platencamera (de Leica kleinbeeldcamera bestond al meer dan vijftien jaar) allesbehalve professioneel was. Nog in 1955 ging ik dan ook aan de slag met een Agfa Isolette III rolfilmcamera (beeldformaat 6×6).

Over de techniek van de krantenfoto in die tijd, kan ik nog melden dat van de opname (bij voorkeur op glanzend papier afgedrukt) via een chemisch ets-proces metalen raster-clichés werden gemaakt. In de krant was die foto dan ook duidelijk uit puntjes samengesteld. Bij het toenmalige Dagblad De Stem, moest daarvoor de clichémaker (van een extern bedrijfje) worden ‘besteld’, iets waartoe men vanwege de kosten niet ‘zomaar’ overging. De hierbij afgedrukte repro heb ik toch maar met Photoshop ‘ontrasterd’.

Nog in 1955 trof ik bij het Noordhollands Dagblad voor het eerst een clichograaf aan. Die ‘sneed’ de foto lijn voor lijn in pvc-materiaal en kon door de redactie (in de praktijk een leerling-journalist) worden bediend. Men hoefde niet meer op een fotootje meer of minder te kijken. Maar het formaat van een aldus gemaakt cliché was wel beperkt. Zodat de Leeuwarder Courant, die in haar weekendbijlage als eerste krant in Nederland regelmatig een foto ter grootte van een halve pagina plaatste daarvoor nog naar de clichéfabriek moest.

Wat het onderwerp van de foto betreft de toen nieuwe jeugdherberg van Chaam heette ‘Het Putven’ en was, zo vermeldt Wikipedia, ‘aan de jeugd geschonken door Esso Nederland. De jeugdherberg werd eind 2006 opgeheven en het gebouw werd in 2009 gesloopt, het terrein kwam weer in handen van Staatsbosbeheer en werd teruggegeven aan de natuur’ (http://nl.wikipedia.org/wiki/Chaam) Onder het nu trouwens wat oubollig overkomende bijschrift stond en staat niet mijn handtekening.

Voor de geïnteresseerden, ik kreeg voor zo’n foto een cheque van 10 gulden. Kon je toen best wel wat mee. Sparen voor een vergrotingsapparaat bij voorbeeld.

Zie voor meer achtergronden van het inmiddels drastisch gereorganiseerde  ‘jeugdherbergwezen’ http://nl.wikipedia.org/wiki/Jeugdherberg