hhBest – Sinds 1996

‘Niet heel bijzonder,’ vond burgemeester Veltman van Someren de inhoud van een loden koker, die werd gevonden bij de sloop van een voormalige boerderij uit 1937 in zijn Peeldorp. Er stond immers slechts een rijtje namen op, zoals ‘de aannemer, de metselaar en de timmerman’ meent het Eindhovens Dagblad (webeditie) tegen beter weten in (zie bijgaande repro->).

Het was namelijk, zo blijkt ook uit het document, een ‘ontginningsboerderij’ van de Maatschappij van Welstand, voluit Maatschappij tot bevordering van Welstand, voornamelijk onder landlieden geheten. En als zodanig, blijkt uit een artikel op Wikipedia, een protestants bolwerkje in het overwegend katholieke Brabant van de eerste helft van de vorige eeuw.

Voorman van deze maatschappij in dit ‘district’ was – niet verwonderlijk, want van fijn protestantse huize – Samuel John baron van Tuyll van Serooskerken (1874-1955), Heer van de naburige Heerlijkheid Heeze-Leende en bewoner van het kasteel van Heeze.

Ik citeer toch maar even Wikipedia: ‘Doel van de maatschappij was het aankopen van onroerend goed om daarmee protestantse gezinnen tegen een geringe pacht een zeker bestaan te bieden. De Maatschappij was actief in de provincies Noord-Brabant en het zuidelijk deel van Gelderland en zorgde er in deze rooms-katholieke streken voor dat het aantal protestanten op peil bleef (onderstreping van mij, G.) en deze een goed leven hadden. Zo werden er talrijke gezinnen uit Groningen aangetrokken en op de aangekochte boerderijen in het zuiden van Nederland geplaatst. Een voorbeeld daarvan is de familie Huizing uit Wildervank, die op een boerderij in Vlierden (bij Deurne) werd geplaatst.

Wat de baron betreft, zie vooral niet de keuze van architect en aannemer uit Heeze over het hoofd. Architect Damen woonde op Strabrecht, bij wijze van spreken aan de voet van de kasteelpoort. Of hij katholiek of protestant was, moet nog even worden uitgezocht.

Baron-autobezitter

Heel bijzonder, of in elk geval méér bijzonder dan de burgemeester veronderstelde in een scène die de trekken van een soap vertoonde. Het officiële open zagen van de loden koker door de eerste burger van Someren, waarbij (historisch feit!) het document werd beschadigd. Daar had iedereen, niet het minst de plaatselijke media, met spanning naar uitgekeken.

De heemkundekring De Vonder wil het 75 jaar oude document inlijsten en in het Heemhuis ten toon stellen. Daarna, veronderstel ik, zal men nog eens in de archieven van de nog steeds bestaande Maatschappij van Welstand duiken om de plaatselijke geschiedschrijving met ´de ware feiten´ te verrijken.

En, o ja, die baron wiens erven nog steeds het Heezer kasteel bezitten, duikt ook nog op als de bestuurder van wellicht de eerste auto die door Eindhoven reed.

Bericht over de gevonden koker op OmroepBrabant.nl

Lees ook Samen sterk tegen Rome